جەنگی یافا (١١٩٢)

شەڕی جافا (٥ی ئابی ١١٩٢) لە سەردەمی جەنگی خاچھەڵگران ڕوویدا، وەک یەکێک لە زنجیرە هەڵمەتەکانی نێوان سوپای سەرکردە سەلاحەدین و هێزە خاچھەڵگرەکان بە سەرۆکایەتی پاشا ڕیچاردی یەکەمی ئینگلتەرا (کە بە ڕیچارد دڵشێریش ناسراوە). ئەوە دوا شەڕی جەنگی خاچھەڵگری سێیەم بوو، دوای ئەوە سەڵاحەددین و شا ڕیچارد توانیان دانوستان لەسەر ئاگربەست بکەن. هەرچەندە خاچھەڵگرەکان کۆنترۆڵی قودسیان نەگرتەوە، بەڵام ڕێگە بە زیارەتکارە مەسیحییەکان دەدرا بچنە ناو شارەکە و خاچھەڵگرەکان توانیان کۆنترۆڵی پارچەزەوییەکی گەورە لە بەیروتەوە تا یافا درێژبکەنەوە.

جەنگی یافا
وێنەیەکی ڤیکتۆریا بۆ ڕیچاردی یەکەم لە شەڕەکەدا
ڕێکەوت ٥ ئابی (١١٩٢) شوێن یافا ، شانشینی قودس ئەنجام خاچپەرستەکان سەرکەوتن
شەڕکەرەکان
شانشینی ئینگلتەرا/ئیمپراتۆریەتی ئەنجێڤین کۆماری جێنەوا کۆماری پیسا	ئەییوبیەکان
فەرماندە و سەرکردەکان
ڕیچاردی یەکەم	سەلاحەدین،سەرکردەی میسر و سوریا
ھێز
٥٤ شۆرشگێر، ٣٠٠-٥٠٠ پیادە، ٢،٠٠٠ پیاوی تیرکەوانی جێنەوا و کۆماری پیسا ، ژمارەیەکی نادیار لە دەریاوانەکان (تەنها ژمارەی شوڕشگێڕان و ئیتاڵیەکان لە سەرچاوە سەرەتاییەکاندا تۆمارکراون)	٧ هەزار بۆ ١٠ هەزار سوارچاک قورس و سووک
زەرەر و زیانە گیانییەکان
٢ کەس مردن، زۆری بریندار بوون	٧٠٠ شەهید + ١٥٠٠ ئەسپ

شەڕەکە ڕووبەڕووبوونەوەیەکی یەکلاکەرەوە بوو، بەو پێیەی کە سەڵاحەدینی ناچار کرد دانوستان بکات بۆ کۆتاییهێنان بە دوژمنایەتییە دەستبەجێیەکان. شەڕەکە ڕۆحی ئیرادەدارانەی سەلاحەددین و لێهاتوویی تاکتیکی ڕیچاردی نیشان دا. ئەوە دوا ڕووبەڕووبوونەوەی هێزی نێوان هەردوو پاشا بوو پێش ئەوەی پەیمانی یافا کۆتایی بە جەنگی خاچھەڵگر بهێنێت. شەڕەکە جەختی لەسەر ئەوە کردەوە کە بوونی خاچھەڵگران لە باشووری فەلەستین دڵنیا بێت.