جەعفەر جەبارلی
جەعفەر گەفەر ئۆغلو جبارلی (بە ئازەربایجانی: Cəfər Qafar oğlu Cabbarlı، ٢٠ی ئازاری ١٨٩٩، خیزی – ٣١ی کانوونی یەکەمی ١٩٣٤، باکو) شانۆنامەنووس، شاعیر، دەرھێنەر و سیناریۆنووسێکی ئازەربایجانی بووە.
جەعفەر جەبارلی | |
|---|---|
 | |
| ناوی خۆماڵی | Cəfər Cabbarlı |
| لەدایکبوون | ٢٠ی ئازاری ١٨٩٩ خیزی، پارێزگای باکوو، ئیمپراتۆریەتیی ڕووسی (ئێستا ئازەربایجان) |
| مردن | ٣١ی کانوونی یەکەمی ١٩٣٤ (تەمەنی ٣٥ ساڵ) باکوو، کۆماری سۆسیالیستی سۆڤیەتی ئازەربایجان، یەکێتی سۆڤیێت |
| پیشە | دراماتۆرج، شاعیر، سیناریۆنووس |
ژیان
دەستکاریدوای مردنی باوکی لە ساڵی ١٩٠٢ دایکی جەبارلی لەگەڵ چوار منداڵەکەیدا ڕوویان لە باکوو کردووە. جەبارلی لە ساڵی ١٩١٥ ئامادەیی تەواو دەکات و بۆ ماوەی ٥ ساڵی داھاتوو لە پۆلیتەکنیکۆمی باکوو ئەلکترۆمیکانیکی خوێندووە. لە ساڵی ١٩٢٠ لە زانکۆی دەوڵەتی ئازەربایجان وەرگیرا بۆ خوێندنی پزیشکی کارپێکراو بەڵام بەھۆی نەبوونی ئارەزووی زۆری نەخایاند گۆڕا بۆ خوێندنی ڕۆژھەڵات. لە ساڵی ١٩٢٣ دەستی کرد بە بەشداریکردن لە وتارەکان لە شانۆیەکی ناوخۆیی بۆ بەدیھێنانی ئارەزووی خۆی بۆ دراما.[١]
جەعفەر جبارلی لە تەمەنی ٣٥ ساڵیدا بەھۆی سستبوونی دڵەوە کۆچی دوایی کرد و لە کوچەی شەرەف بە خاک سپێردرا. ستۆدیۆی سینەمایی نیشتمانی، ئازەربایجانفیلم، شەقامێک و وێستگەیەکی میترۆ لە باکوو بە ناوی ئەوەوە ناونراوە.
لە ٢٢ی ئایاری ١٩٨٥ مۆزەخانەی «ماڵی یادگاری جەعفەر جبارلی» کرایەوە. دەکەوێتە ناو خانووەکەی شەقامی ئای. گوتگاشینلی ٤٤ (شەقامی پێشووی گ. سوڵتانۆڤ)، کە پێشتر جەعفەر جبارلی تێیدا دەژیا.[٢]
ئەدەب و شانۆ و فیلم
دەستکاریجەعفەر جبارلی لە سەرەتای تەمەنی ھەرزەکارییەوە دەستی بە شیعر نووسی و دەوترێت یەکەم شیعرەکانی لە ڕۆژنامەی ئازەری «ئاگیگاتی ئەفکار» لە ساڵی ١٩١١ بڵاو کراوەتەوە.[١] لە ساڵانی دواتردا زیاتر لە ٢٠ شانۆگەری نووسیوە، ھەروەھا شیعر و وتار و کورتە چیرۆک و وتار. بەرھەمەکانی زۆر لەژێر کاریگەری پڕوپاگەندەی شکۆی کۆمۆنیستەکانی ساڵانی بیستەکاندا بوون و ئاھەنگیان گێڕا بە تەوەرە گونجاوەکانی وەک یەکسانی، کار، پەروەردە، کۆسمۆپۆلیتیزم، ڕزگاری ژنان، گۆڕانکارییە کولتوورییەکان و ھتد. دەستکەوتی سەرەکی جەبارلی لە ناساندنی شانۆنامە ئەورووپییەکان بە ئازەربایجانییە ئاسایییەکان وەرگێڕانی شانۆنامەکانی ویلیام شێکسپیر بوو ھاملێت بۆ زمانی ئازەربایجانی. لە ساڵی ١٩٢٥ و دوای ساڵێک لە شانۆی درامای ئازەربایجان دەرھێنانی بۆ کرد.[٣]
جەعفەر جبارلی بە دامەزرێنەری سیناریۆنووسی لە ئازەربایجان دادەنرێت. دوو لە شانۆنامەکانی بە ناوەکانی سیڤیل و ئەلماز کە ھەردووکیان لە ساڵی ١٩٢٨ نووسراون، لە ساڵانی ١٩٢٩ و ١٩٣٦ کراون بە فیلم. ھەردووکیان سەرنجیان لەسەر تەوەری ڕۆڵی ژنان، ستەم و خەبات و لە کۆتاییدا، سەرکەوتن بەسەر نەریتە پیاوسالارییە ڕێکەوتەکاندا بوو.[٤][٥][٦]
سەرچاوەکان
دەستکاری- ^ ئ ا Jafar Jabbarli: Life and First Years of Education (archived)
- ^ Jafar Jabbarly: Museum (archived)
- ^ Jafar Jabbarli: Translations (archived)
- ^ Heyat، Farideh (2002). Azeri Women in Transition: Women in Soviet and Post-Soviet Azerbaijan. Oxon, UK: Routledge. pp. 98–102. ISBN 1-136-87170-5.
- ^ Jafar Jabbarly: Third period of the writer's creative activity (1928-1934) (archived)
- ^ Jafar Jabbarly: Film Activity (archived)
| کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە جەعفەر جەبارلی تێدایە. |