تەناخ
تەناخ (بە عیبری:תנ"ך) ناوی عیبری کتێبی پیرۆزی یەھوودیەکانە کە لە لای مەسیحیەکان پێی دەوترێ تەوراتی عیبری و دوای ھەندێ گۆڕانکاری و زیادکردن بە ناوی پەیمانی کۆن خستراوەتە ناو ئینجیلی پیرۆز و سێ بەش لەخۆ دەگرێ:
- تەورات یان توورا (بە عیبری:תורה) = (فەرمان یان شەریعەت)
- نێڤیم (بە عیبری:נביאים) = (کتێبی پێخەمبەران)
- کێتووڤیم (بە عیبری:כתובים) = (نووسراوەکان)
تەناخ لەڕاستیدا لە تێکەڵ کردنی پیتی سەرەتای ئەو سێ وشەیە لە زمانی لاتینی دا درووست بووە. ت، ن، خ.
ناوەکانی کتێبەکانی تەورات
دەستکاریناوەکانی ناو بازنە ئەو ناوانەن کە لای مەسیحیەکان باون:
تەورات
دەستکاری- بێرشیت בראשית (کتێبی خووڵقان)
- شەمووت שמות (کتێبی دەرچوون)
- ڤییقرا ויקרא (کتێبی لێڤیتێس = ئەو بانگ دەکات)
- بێمدیبار במדבר (بەمیدبار = لە بیابان)
- دێڤاریم דברים (وتارەکان)
نێڤیم
دەستکاری- کتێبی نێڤیم کە خۆی لە چەند بەشێکی تر پێک ھاتووە.
- کتێبی یووشەع یان یەهووشەع יהושע
بە پێخەمبەرایەتی یووشەع یان چوونە ناو سەرزەوی پیرۆز لە لایەن قەومی بەنی ئیسرائیل دەست پێ دەکا و مێژووی قەومی بەنی ئیسرائیل دەڵێتەوە.
- شووفتیم یان کتێبی داوەران (حاکمەکان) שופטים
باسی بەسەرھاتەکانی ھەندێ حاکم دەکات کە دوای یووشەع رێبەری خەڵکیان لەستۆ بوو، وەکوو: دوورا و گیدعوون و شیمشۆن.
- شێمۆئیل שמואל، دوو کتێبی ھەبووە.
ئەو کتێبە باسی دوای شووفتیم دەکات. ھەروەھا باسی بوونە پاشای شاوول یەکەم پاشای بەنی ئیسرائیل و دواتریش باسی داوود دەکا.
- مەلاخیم یان کتێبی پێخەمبەران מלכים
بە باس کردنی سەردەمی پاشایانی بەنی ئیسرائیل لە دوای داوود و لە دەسەڵاتی شۆلۆمۆ(سولەیمان) دەست پێ دەکات و تا تێکدرانی خانووی ھێمیقداش بە دەستی پاسای بابێل درێژەی ھەیە.
دوازدە کتێبکان
دەستکاری- یووشەع הושע
- یووئیل יואל
- عامووس עובדיה
- عووبێدیا עובדיה
- یوونس יונה
- میخا מיכה
- ناحووم נחום
- حەب‌قووق חבקוק
- سێفنیا צפניה
- حەگای חגי
- زەکەریا זכריה
- مالاخی מלאכי
کێتووڤیم
دەستکاری- تێھیلیم یان سروودەکانی داوود یان زەبوور یا مزامیر داوود תהילים
- میشلێ شلۆمۆ یان ئاماژەکانی سولەیمان משלי
- کووھێلێت جامعە קהלת یان جامعە لە بارەی سولەیمان کووڕی داوود دایە.
- شێرھاشێریم، گەرەترین غەزەڵەکان یان بە کوردی گەرەترین غەزەڵەکان שיר השירים
- ئەیووب איוב
- ڕووس רות
- ئێرمیا איכה
- ئێستێر אסתר
- دانیال דניאל
- ئێزرا עזרא
- نێحیمیا נחמיה
- مێژووێ سەردەمەکان דברי הימים شامل کتێبی یەکەم سەردەمەکان و کتێبی دووھەمی سەردەمەکان
وتارە پەیوەندیدارەکان
دەستکاریپەراوێزەکان
دەستکاریسەرچاوەکان
دەستکاری- ویکی فارسی تنخ
| کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە تەناخ تێدایە. |