ئێدوارد بولارد
سێر ئێدوارد کریسپ بولارد FRS [١] (لە دایک بووی ٢١ی ئەیلوولی ١٩٠٧ – ٣ی نیسانی ١٩٨٠ کۆچی دوایی) جیۆفیزیکزانێکی بەریتانی بووە کە لەگەڵ مۆریس ئیوینگ بە دامەزراندنی دیسیپلینی جیۆفیزیای دەریایی دادەنرێت لەو سەردەمەدا، ئەو تیۆری جیۆداینامۆی پەرەپێدا، پێشەنگ بوو لە بەکارهێنانی بومەلەرزەزانی بۆ لێکۆڵینەوە لە بنی دەریا، پێوانەکردنی ڕۆیشتنی گەرمی گەرمی زەوی لە ڕێگەی توێکڵی زەریاکانەوە، و بەڵگەی نوێی بۆ تیۆری وەرگەڕانی کیشوەری دۆزیەوە. [٢] [٣]
| ئێدوارد بولارد | |
|---|---|
| لەدایکبوون | ٢١ی ئەیلوولی ١٩٠٧ نۆرویچ، نۆرفۆلک، ئینگلتەرا |
| مردن | ٣ی نیسانی ١٩٨٠ (تەمەن ٧٢ ساڵ) لا جۆلا، کالیفۆرنیا. ویلایەتە یەکگرتووەکان |
| نەتەوە | بەریتانی |
| خەڵاتەکانی |
|
سەرەتای ژیان
دەستکاریبولارد لە خێزانێکی دەوڵەمەندی بیرە ساز لە شاری نۆرویچ لە ئینگلتەرا لەدایکبووە. لە قوتابخانەی نۆرویچ خوێندوویەتی و دواتر لە کۆلێژی کلێر لە کامبریج زانستە سروشتییەکانی خوێندووە. [١] [٤] لە تاقیگەی کاڤێندیش لە زانکۆی کامبریج لە ژێر دەستی ئێرنست ڕزەرفۆرد خوێندوویەتی و لە ساڵانی ١٩٣٠ بڕوانامەی دکتۆرای وەک فیزیای ئەتۆمی وەرگرتووە.
بەو پێیەی خەمۆکی گەورە بوو و هاوسەرگیری کردبوو، ناچار بوو پیشەیەک بدۆزێتەوە بۆ ئەوەی بژێوی پەیا بکا و بژی. لە ساڵانی ١٩٣٠دا پێنەدەچوو فیزیای ئەتۆمی پەیوەندی بەوە هەبێت بۆیە بوارەکەی گۆڕا بۆ جیۆفیزیا.
لە ساڵی ١٩٣١ بولارد بوو بە خۆپیشاندەر لە بەشی جیۆدێزی و جیۆفیزیا لە کامبریج، کە لە کاتی پێکهاتنیدا لە ساڵی ١٩٢١ تەنها لە یەک کەس پێکهاتبوو بە ناوی سێر جیراڵد لینۆکس-کۆنینگام . بە تەنیا لینۆکس-کۆنینگام نەیتوانی زۆر شت بکات. تا ساڵی ١٩٣١ زانکۆی ڕازی کردبوو کە پێویستی بە یارمەتی هەیە، و پارەی پێدرا بۆ پۆستێکی بچووک. لەسەر ئامۆژگاری ڕەزەرفۆرد بولاردی بۆ ئەم پۆستە دەستنیشان کرد. لە هەمان کاتدا هارۆڵد جێفریس بۆ خوێنەرانێک لە بواری جیۆفیزیادا دامەزرا. [٥] لە هەشت ساڵی داهاتوودا ئەم کۆمەڵە کەسە بچووکە کاریگەرییەکی تەواو سەرنجڕاکێشیان لەسەر جیۆفیزیک هەبوو. [encyclopedia.com لەسەر بولارد]
لە کاتی جەنگی جیهانی دووەمدا ، ئەفسەرێکی تاقیکاری بووە لە کۆمپانیای HMS Vernon لە دامەزراوەی کانزاکانی دەریاوانی لەگەڵ فرانسیس کریک ، تۆماس گاسکێل و ڕۆبەرت بۆید ، [٦] کاریان لەسەر پەرەپێدانی تەکنیکەکانی لابردن کردووە بۆ پاراستنی کەشتیوانی لە مینە موگناتیسییەکان .
پیشە
دەستکاریبولارد لە ساڵی ١٩٤٨ تا ١٩٥٠ کورسییەکی لە زانکۆی تۆرۆنتۆ بەدەستهێناوە و لە نێوان ساڵانی ١٩٥٠ بۆ ١٩٥٥ سەرۆکی تاقیگەی فیزیایی نیشتمانی بووە. لە لیستی ڕێزلێنانی تاجە گوڵینەی ساڵی ١٩٥٣دا شوڕشگێڕی بەدەستهێنا . لە ساڵی ١٩٥٥ گەڕایەوە بۆ کامبریج، سەرەتا وەک یاریدەدەر لە توێژینەوە، دواتر وەک خوێنەر و دواجار بۆ کورسییەک کە لە ساڵی ١٩٦٤ بۆی دروستکرابوو. هاوڕێی دامەزرێنەری کۆلێژی چەرچڵ بوو لە کامبریج .
بولارد بوو بە یەکێک لە گرنگترین جیۆفیزیکزانەکانی سەردەمی خۆی. هەروەها توێژینەوەی لەسەر بنی زەریاکان کردووە، هەرچەندە تووشی نەخۆشی دەریا بووە و بە دەگمەن دەیتوانی گەشتی زانستی لەسەر زەریا ئەنجام بدات. ئەو گرنگ بوو بۆ تیۆری داینەمۆ, هەربۆیە گرنگترین کارەکانی پەیوەندی بە سەرچاوەی کێڵگەی موگناتیسی زەویەوە هەبوو. زۆرجار لە هەوڵەکانی زیادکردنی ئارەزووی جیۆفیزیکی لە زانکۆی کامبریج بێزار بوو. لە ژیانی هونەریدا مەدالیای هیوز و خەڵاتی ڤێتلێسن و مەدالیای زێڕی کۆمەڵەی فەلەکی شاهانەی بەدەستهێناوە . لە ساڵی ١٩٥٤ بۆ ئەکادیمیای هونەر و زانستی ئەمریکی هەڵبژێردرا [٧] لە ساڵی ١٩٦٥، مەدالیای ئەلێکساندەر ئاگاسیزی لە ئەکادیمیای نیشتمانی زانستەکانەوە پێبەخشرا، کە ئەندامی بوو، [٨] بەهۆی لێکۆڵینەوە بەرچاوەکانی لە زەوی لە ڕووی زەویەوە تا ناوەکی. لە ساڵی ١٩٦٩ بۆ کۆمەڵەی فەلسەفی ئەمریکی هەڵبژێردرا. [٩]
پاشان لە سەرەتای شەستەکاندا بولارد و هاوکارەکانی کۆمپیوتەرێکیان بەکارهێنا بۆ ئەوەی هەوڵبدەن هەموو کیشوەرەکان بەیەکەوە بگونجێنن. لەبری ئەوەی هێڵەکانی کەناراوەکان بەکاربهێنێت، وەک جیۆفیزیکزانەکانی دیکە، قووڵایی ٩١٤ مەتر (٣٠٠٠)ی بەکارهێناوە ft) لە خوار ئاستی دەریاوە. ئەم قووڵییە هاوتایە لەگەڵ نزیکەی نیوەی ڕێگای نێوان کەنار و حەوزی زەریاکان و نوێنەرایەتی لێواری ڕاستەقینەی کیشوەرەکان دەکات. بەم کارە ئەو یەکسانیەکی نزیک لە تەواوەتی لە نێوان کیشوەرەکاندا دۆزیەوە کە پێکەوە دانراون. بەم دۆزینەوە یارمەتی زیاتری بیرۆکەی کیشوەرێکی سەرووی دا کە جیۆفیزیکزانێکی پێشووتر، ئەلفڕێد ڤیگنەر ، پێشنیاری کردبوو ناوی لێ بنێت پانگیا . دوای ئەوە دەرکەوت کە ئەنجامێکی زۆر هاوشێوە سی ساڵ پێشتر لەلایەن جیۆلۆجی فەرەنسی بۆریس شۆبێرتەوە بڵاوکرابووەوە، [١٠] بەڵام ئەم کارە کە بە زمانی فەرەنسی لە گۆڤارێکی فەرەنسیفۆنیدا بڵاوکرایەوە کە کاریگەریی نێودەوڵەتی کەمی هەبوو، بە کردەوە نەزانرابوو.
دوای خانەنشین بوونی لە زانکۆی کامبریج لە ساڵی ١٩٧٤ جێگیر بوو بۆ پۆستێک لە زانکۆی کالیفۆرنیا لە سان دیێگۆ . بولارد لە ساڵی ١٩٨٠ لە شاری لا جۆلا لە ویلایەتی کالیفۆرنیا کۆچی دوایی کرد. کاغەزەکانی لەلایەن سەنتەری ئەرشیفی چەرچڵەوە هەڵگیراون و پارێزراون . [١١]
سەرچاوەکان
دەستکاری- ^ ئ ا McKenzie، D. P. (1987). «Edward Crisp Bullard. 21 September 1907 – 3 April 1980». Biographical Memoirs of Fellows of the Royal Society. 33: 66–98. doi:10.1098/rsbm.1987.0004. JSTOR 769947.
- ^ Lamont–Doherty Earth Observatory. «Biography: Sir Edward Crisp Bullard (1907–1980)». The Vetlesen Prize. لە ڕەسەنەکە لە ٢٨ی ئەیلوولی ٢٠١١ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٨ی تەممووزی ٢٠١٨ ھێنراوە.
- ^ Massey, H. S. W. (August 1980). «Obituary: Sir Edward Bullard». Physics Today. 33 (8): 67–68. Bibcode:1980PhT....33h..67M. doi:10.1063/1.2914231.
- ^ Reflections on Churchill's scientists – the first generation ١٨ی نیسانی ٢٠٠٨ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
- ^ Williams, Carol (2010), Madingley Rise and Early Geophysics at Cambridge, Third Millenium Pub Ltd, ISBN 190650718X
- ^ Cruise، A. M. (2004-02-11). «Sir Robert Boyd». The Guardian (بە ئینگلیزیی بریتانیایی). ISSN 0261-3077. لە 2023-10-08 ھێنراوە.
- ^ «Edward Crisp Bullard». American Academy of Arts & Sciences (بە ئینگلیزی). لە ١٣ی ئەیلوولی ٢٠٢٢ ھێنراوە.
- ^ «Edward Bullard». www.nasonline.org. لە ١٣ی ئەیلوولی ٢٠٢٢ ھێنراوە.
- ^ «Edward Bullard». www.nasonline.org. لە ١٣ی ئەیلوولی ٢٠٢٢ ھێنراوە.
- ^ Choubert، B. (1935). «Recherches sur la genèse des chaînes paléolithiques et antécambriennes». Revue de géographie physique et de géologie dynamique (بە فەرەنسی). 8 (1): 5–50.
- ^ «Collection: The Papers of Sir Edward Crisp Bullard». Churchill Archives Centre, ArchiveSearch. لە ١ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٠ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٧ی ئەیلوولی ٢٠٢١ ھێنراوە.
بەستەری دەرەکی
دەستکاری- University of California San Diego obit at the Wayback Machine (archived 13 July 2007)
- Bullard photo
- Cambridge article
- Edward Bullard at the Mathematics Genealogy Project
