ئاگرە
ئاگرە (/ˈɑːɡrə/ (
گوێگرتن)) شارێکە لە لێواری ڕووباری یامونا، دەکەوێتە ویلایەتی ئوتار پرادیش لە ھیندستان.[٥] شارەکە ٣٧٨ kiloمەتر (٢٣٥ mi) لە شاری لەکنۆ دوورە، کە پایتەختی ویلایەتەکەیە، ٢٠٦ کیلۆمەتریش لە نیودلھییەوە دوورە کە پایتەختی ھیندستانە. ئاگرە یەکێکە لە دیارترین شارەکان لە ویلایەتی ئوتار پرادیش، ٢٤ەمین پڕدانیشتوانترین شارە لە ھیندستان.[٦]
ئاگرە | |
|---|---|
  لەسەرەوە: تاج مەحەل وە قەڵای ئاگرا | |
| ناسناو(ەکان): شاری تاج | |
  ئاگرە  ئاگرە  ئاگرە | |
| پۆتانەکان: 27°11′N 78°01′E / 27.18°N 78.02°Eپۆتانەکان: 27°11′N 78°01′E / 27.18°N 78.02°E | |
| Country |  ھیندستان |
| State | ئوتار پرادیش |
| Division | ئاگرا |
| District | ئاگرا |
| دەسەڵات | |
| • جۆر | بەڕێوەبردنی شارەوانی |
| • دەستە | شارەوانی ئاگرا |
| • Mayor[١] | ناڤین جاین (بی جی پی) |
| • Divisional Commissioner | ئەنیل کومار، IAS |
| • Deputy Inspector General | لۆڤکومار، IPS |
| • District Magistrate and Collector | ڕاڤی کومار IAS |
| • Senior Superintendent of Police | ئەمیت پەتاک، IPS |
| بەرزایی | ١٧١ مەتر (٥٦١ پێ) |
| ژمارەی دانیشتووان (٢٠١١)[٢] | |
| • شار | ١٥٨٥٧٠٤ |
| • پلە | ٢٤ەمین |
| • گەورەشار | ١٧٦٠٢٨٥ |
| Language | |
| • Official | ھیندی[٤] |
| • Additional official | ئوردوو[٤] |
| • Local | براج بھاسشا |
| ناوچەی کاتی | UTC+٥:٣٠ (IST) |
| Telephone code | ٠٥٦٢ |
| تابلۆی ئۆتۆمۆبێل | UP-80 |
| Sex ratio | 0.875 ♂/♀ |
| Literacy | ٪٧٣٫١١ |
| وێبگە | وێبگەی فەرمی |
ئاگرە یەکێکە لە پڕسەردانیکەرترین شوێنە گەشتیارییەکان لە ھیند، ئەمەش بەبوونی پاشماوەکانی سەردەمی مەغۆل لە ھیند وەک تاج مەحەل، ئاگرە فۆرت وە فاتیحپور سیکری کەھەموویان لە پێڕستی میراتی جیھانیی یوونێسکۆن.[٥] ئاگرە لە پاڵ دەلھی و جایپور، یەکێکە لە شارەکانی سێگۆشەی زێڕین کە سێشاری ھاوسنوور و لە پڕگەشتیارترینن شارەکانی ھیندن.
لە مەھابارەتە، ناوچە نوێیەکەی ئاگرە بە ئەگریڤانا ھاتووە کەبەمانای سنووری دارستەکان دێت.[٧]ئاگره لە سەردەمی ئەکبەر و جیهانگیر و شاجھان زۆر گرنگ بوو. ئەم شارە پایتەختی سەردەمی ئەکبەر پادشای گەورەی ئیمپراتۆریەتی موغەکانی هیندستان یان گورکانەکان بووە و لەو سەردەمەدا بووە ناوەندی هونەر و کولتوور و بازرگانی و فێربوونی وڵاتی فراوانی هیندستان. بۆیە لە ڕابردوودا ئەم شارە ناوی ئەکباراباد بووە.
جوگرافیا
دەستکاریڕووبەری ئاگرا ١٨٠٠ کەسە و ژمارەی دانیشتووانی زیاتر لە ١٤٠٠ هەزار کەسە (لە ساڵی ٢٠٠١). بەرزییەکەی ١٧١ مەتر لە ئاستی دەریاوە بەرزە، هەروەها سەبارەت بە کەشوهەوای گشتی شاری ئاگرا دەتوانرێت بڵێین کە لە مانگی تشرینی یەکەم تا مانگی ئازار باشترین کەشوهەوای هەیە و لە هاویندا پلەی گەرما لە نێوان ٢٢ بۆ ٤٥ پلە و لە زستانیشدا لە نێوان ٤ پلەدایە و ٣١ پلە.[٨]
سەرچاوەکان
دەستکاری- ^ «BJP wins post of Agra mayor for fifth consecutive time». The Times of India. The Times Group. 2 December 2017. لە ڕەسەنەکە لە 23 October 2018 ئەرشیڤ کراوە. لە 27 May 2018 ھێنراوە.
{{cite news}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=،|date=، و|archive-date=(یارمەتی); پارامەتری نەناسراوی|dead-url=چاوپۆشیی لێ کرا (|url-status=پێشنیار کراوە) (یارمەتی) - ^ «Census 2011». The Registrar General & Census Commissioner, India. لە ٢١ی ئایاری ٢٠١٦ ھێنراوە.
- ^ «Uttar Pradesh (India): State, Major Agglomerations & Cities – Population Statistics, Maps, Charts, Weather and Web Information». citypopulation.de. لە ڕەسەنەکە لە ١٢ی تشرینی دووەمی ٢٠١٧ ئەرشیڤ کراوە. لە ١١ی تشرینی دووەمی ٢٠١٧ ھێنراوە.
{{cite web}}:|ڕەوشی ناونیشان=noنادروستە (یارمەتی) - ^ ئ ا «52nd REPORT OF THE COMMISSIONER FOR LINGUISTIC MINORITIES IN INDIA» (PDF). nclm.nic.in. Ministry of Minority Affairs. لە ڕەسەنەکە (PDF) لە ٢٥ی ئایاری ٢٠١٧ ئەرشیڤ کراوە. لە ٧ی کانوونی یەکەمی ٢٠١٨ ھێنراوە. ٢٥ی ئایاری ٢٠١٧ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
- ^ ئ ا Centre، UNESCO World Heritage. «Agra Fort». whc.unesco.org. لە ڕەسەنەکە لە ١٧ی تەممووزی ٢٠١٠ ئەرشیڤ کراوە. لە ١١ی تشرینی دووەمی ٢٠١٧ ھێنراوە.
{{cite web}}:|ڕەوشی ناونیشان=noنادروستە (یارمەتی) - ^ «Cities in India with population more than 100,000». Census2011. لە ڕەسەنەکە لە ٢١ی ئازاری ٢٠١٩ ئەرشیڤ کراوە. لە ١٠ی حوزەیرانی ٢٠١٦ ھێنراوە.
- ^ Williams، Monier. «Sanskrit-English Dictionary». Cologne Digital Sanskrit Dictionaries. Cologne University. لە ڕەسەنەکە لە ٢٥ی شوباتی ٢٠٠٩ ئەرشیڤ کراوە. لە ٨ی تشرینی دووەمی ٢٠٠٩ ھێنراوە.
- ^ History، Kenneth Pletcher Senior Editor, Geography and (2010-08-15). جوگرافیای هیندستان: شوێنە پیرۆز و مێژووییەکان (بە ئینگلیزی). The Rosen Publishing Group, Inc. ISBN 978-1-61530-142-3.
{{cite book}}:|first=has generic name (یارمەتی)ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: ناوە فرەکان: authors list (بەستەر)
 | ئەم وتارە کۆلکەیەکە. دەتوانیت بە فراوانکردنی یارمەتیی ویکیپیدیا بدەیت. |
| کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە ئاگرە تێدایە. |