کڵێسای ئۆرتۆدۆکسی تورکی
کڵێسای ئۆرتۆدۆکسی تورکی (بە تورکی: Türk Ortodoks Kilisesi) کڵێسایەکە نەتەوەپەروەر لە ئایینی مەسیحییەتی ئۆرتۆدۆکسی بۆ خەڵکە تورکەکان.
| کڵێسای ئۆرتۆدۆکس تورکی | |
|---|---|
| |
| ئایین | مەسیحییەت |
| شوێنی دەرکەوتن | قەیسەری |
| درێژبوونەوە | تورکیا |
| دامەزرێنەر | پاپا ئەفتیمی یەکەم |
مێژوو
دەستکاریلە 15ی ئەیلولی ساڵی 1922، پاتریارکی ئۆرتۆدۆکسی ئۆتۆدۆکسی ئۆتۆنۆمی ئەنادۆڵ لە قەیسەری لەلایەن پاڤلۆس کاراهیساریتیسەوە دامەزرا، کە لایەنگری کۆبوونەوەی گشتی ئۆرتۆدۆکسی تورکی ئەنادۆڵ بوو. پاتریاکی تورک بە ناوی پاڤلۆس کاراهیساریتیس بوو بە باوکی ئەم کەنیسەیە نوێیە و ناوی پاپا ئەفتیمی یەکەمی وەرگرت. ٧٢ پیاوی ئایینی دیکەی ئۆرتۆدۆکس پشتگیریان لێکرد.[١]
لە ساڵی ١٩٢٤ سەرکردەکەیان دەستی کرد بە سازدانی مەراسیم بە زمانی تورکی، هەر زوو پاڵپشتی کۆماری نوێی تورکیای ئەتاتورکی بەدەستهێنا کە دوای ڕووخانی ئیمپراتۆریەتی عوسمانی دامەزرا.[٢] کەنیسە پاڵپشتێکی بەهێزی کۆماری تورکیا و دژی ئیمپراتۆریەتیی عوسمانی. دامەزرێنەری ئەوان پاپا ئەفتیمی یەکەم ڕۆڵی هەبوو لە دامەزراندنی کۆماری تورکیادا. وتەبێژەکەی کڵێسای تورکی سوێندی خواردووە کە بەرگری لە کۆماری تورکیا بکات لە بەرامبەر هەر هەڕەشەیەک، جا نەتەوەپەروەرانی کورد بێت یان داگیرکەری بیانی. کڵێساکە پەیوەندی بە ڕێکخراوە دژەکورد وەک مەهەپە هەیە.[٣]
ئەرگەنەکۆن
دەستکاریلە ٢٢ی ژانویەی ٢٠٠٨، سێڤگی ئێرێنرۆل، نەوە کچەکەی بابا ئەفتم یەکەم دامەزرێنەری کڵێساکە و کچی بابا ئەفتم سێیەم و خوشکی سەرەتایی ئێستای بابا ئەفتم چوارەم، بەهۆی ئەوەی گوایە پەیوەندی لەگەڵ کەسێکی فریاگوزاریدا هەبووە، دەستگیرکرا. پێی دەوترێت ڕێکخراوی ژێرزەمینیی ناسیۆنالیست بە ناوی ئەرگەنەکۆن. لە کاتی دەستگیرکردنیدا، وتەبێژی پاتریارک بووە. هەروەها گوایە پاتریارک وەک بارەگایەکی سەرەکی بۆ ڕێکخراوەکە کاری کردووە. سێڤگی ئێرینێرۆل بە چالاکییە ناسیۆنالیستەکانی و دژایەتیکردنی لەگەڵ پاتریارکی یۆنانی ئیکۆمێنیکی و کەنیسەی نێردراوی ئەرمەنی ناسرابوو. لە سەردەمی ئاڵپ ئەرسلان تورکەشدا، وەک کاندیدی پەرلەمان بۆ مەهەپە کە قۆڵی سیاسی گورگەکانی خۆڵەمێشی بوو، خۆی کاندید کردبوو.[٤]
سەرچاوەکان
دەستکاری- ^ Page 152, The last dragoman: the Swedish orientalist Johannes Kolmodin as scholar, Elisabeth Özdalga
- ^ Leader of Turkish Nationalist Church Dies January 7, 2009 لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
- ^ «Turkish Orthodox Patriarchate vows to 'defend republic under all circumstances'». www.duvarenglish.com. لە ١٦ی ئازاری ٢٠٢٣ ھێنراوە.
- ^ "Ergenekon’un karargahı Türk Ortodoks Kilisesi," Milliyet, January 28, 2008 (بە تورکی)
| کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە کڵێسای ئۆرتۆدۆکسی تورکی تێدایە. |
