تۆڕی تایبەتیی خەیاڵی

تۆڕی تایبەتیی خەیاڵی
تۆڕی تایبەتیی خەیاڵی
لقی	service on Internet، Data Transmission Network، Q16307464
بابەتی لاوەکی	security risk
کورتەناو	VPN
کارپێکەر	دابینکاری ڕاژەی ئینتەرنێت، Internet user، network administrator
بەستەر	http://data.thenextweb.com/tnw/entity/virtual_private_network_2
تاگی "ستەک ئێکسچەینج"	https://stackoverflow.com/tags/vpn، https://serverfault.com/tags/vpn، https://superuser.com/tags/vpn
	لە ویکیدراوە دەستکاریی زانیارییەکان بکە

تۆڕی تایبەتیی خەیاڵی یان بە کورتکراوەیی ڤی پی ئێن (VPN) (بە ئینگلیزی: virtual private network) تۆڕێکی پارێزراو و تایبەتە کە ڕێگە بە بەکارھێنەران دەدات لە ڕێگەی ئینتەرنێتەوە زانیاری بنێرن و وەری بگرن وەک ئەوەی ڕاستەوخۆ پەیوەست بن بە تۆڕێکی تایبەتەوە. ڤی پی ئێن بە شێوەیەکی باو لەلایەن تاک و بازرگانی و ڕێکخراوەکانەوە بەکاردەھێنرێت بۆ پاراستنی نھێنی و ئاسایشی سەرھێڵیان.^[١]^[٢]

کاتێک بەکارھێنەرێک پەیوەندی بە ڤی پی ئێن دەکات، ئامێرەکەی تونێلێکی کۆدکراو لە نێوان ئامێری بەکارھێنەر و سێرڤەری VPN دروست دەکات. ئەم تونێلە زانیارییە ھەستیارەکانی بەکارھێنەر دەپارێزێت لە ڕێگریکردن یان بینینی لەلایەن ھەر کەسێکی ترەوە لە ئینتەرنێت. ئەمەش واتە ئەگەر کەسێک ئەو زانیاریانەی کە لە ڕێگەی ئینتەرنێتەوە دەنێردرێت ڕێگری لێبکات، ئەوا ناتوانێت بیخوێنێتەوە چونکە کۆدکراوە.^[٣] ڤی پی ئێن لەم ساڵانەی دواییدا زیاتر بەناوبانگ بووە بەھۆی نیگەرانییەکان سەبارەت بە پاراستنی نھێنی و ئاسایشی ئۆنلاین. بە شێوەیەکی باو لەلایەن کرێکارانی دوورەوە بەکاردەھێنرێن کە پێویستیان بە دەستڕاگەیشتن بە سەرچاوەکانی کۆمپانیا ھەیە لەکاتی دەرەوەی ئۆفیس، ھەروەھا لەلایەن ئەو کەسانەی کە دەیانەوێت چالاکییە ئۆنلاینەکانیان لە چاوی چاودێر بپارێزن.^[٤]

لە ئێستادا چەندین دابینکەری جیاوازی ڤی پێ ئێن لە بازاڕدا بەردەستە، ھەریەکەیان تایبەتمەندی و سوودی تایبەتی خۆیان ھەیە. ھەندێک لە ڤی پی ئێنەکان تایبەتمەندی ئاسایشی زیادە پێشکەش دەکەن وەک پاراستنی بەرنامە زیانبەخشەکان یان ڕێگریکردن لە ڕێکلامەکان، لەکاتێکدا ھەندێکی تر خێرایی یان ئاسانکاری بەکارھێنان لە پێشی نەدان. بە گشتی ڤی پی ئێن دەتوانێت ئامرازێکی کاریگەر بێت بۆ پاراستنی نھێنی و ئاسایشی ئۆنلاین؛ بەڵام گرنگە بەکارھێنەران دابینکەرێکی بەناوبانگ ھەڵبژێرن و باشترینەکان پەیڕەو بکەن بۆ مانەوە لە سەلامەتی ئۆنلاین لەکاتی بەکارھێنانی ڤی پی ئێن.

سەرچاوەکان

^ «"virtual private network," NIST Computer Security Resource Center Glossary». لە ٢ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٣ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٢ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.
^ «What Is a VPN? - Virtual Private Network». Cisco (بە ئینگلیزی). لە ٣١ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢١ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٥ی ئەیلوولی ٢٠٢١ ھێنراوە.
^ Mason, Andrew G. (2002). Cisco Secure Virtual Private Network. Cisco Press. p. 7. ISBN 978-1-58705-033-6.
^ «VPN Myths Debunked: What VPNs Can and Cannot Do». How-To Geek. لە ١٣ی تشرینی دووەمی ٢٠٢٢ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١٦ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٢ ھێنراوە.

[1] «"virtual private network," NIST Computer Security Resource Center Glossary». لە ٢ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٣ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٢ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٣ ھێنراوە.

[2] «What Is a VPN? - Virtual Private Network». Cisco (بە ئینگلیزی). لە ٣١ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢١ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ٥ی ئەیلوولی ٢٠٢١ ھێنراوە.

[3] Mason, Andrew G. (2002). Cisco Secure Virtual Private Network. Cisco Press. p. 7. ISBN 978-1-58705-033-6.

[HTGMyths-4] «VPN Myths Debunked: What VPNs Can and Cannot Do». How-To Geek. لە ١٣ی تشرینی دووەمی ٢٠٢٢ لە ڕەسەنەکەوە ئەرشیڤ کراوە. لە ١٦ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٢ ھێنراوە.

[١]

[٢]

[٣]

[٤]