وێنەگرتنی شیلرن

وێنەگرتنی شیلرن (بە ئینگلیزی: Schlieren photography) کردارێکی بینراوە کەلە وێنەگرتندا بەکاردێت بۆ دەرخستنی شلەی نقووم بوو، بە پشت بەستن بە فیزیای (german لە August) دا لە (١٨٦٤) دا دیراسەی بۆ کراوە (Super sonic) پشت دەبەستێ بە ھەندەسەی (aeronautical) لە ڕووی وێنەگری بەدەوری ئەو تەنۆلکانەی کەلەھەوادا ھەن.

وەک لە وێنەکەدا دیارە (schlieren) پیشاندانی پاڵەپەستۆی نوکێکی بێ لادانە لە پێشەوە

شەپۆل تووشی تاسان دەبن بەھۆی (T-38 Talon)دا بە پێی فرینی ڕووەکەی دروست دەبێ لە لێوارەکانی خۆردا

وێنەی دروستبووە کە لە شێوەی گولەی دەرچوو دەردەکەوێ

رەنگ لە (Schlieren) وا وێنە دەکرێ وەک ئەوەی ڕووناکی دەرچووی مۆمێک بێ کە تێکشکابێ بە شەماڵێک لە لای ڕاستەوە

سیستەمی بینایی کلاسیکی

پێویستی بە ڕووناکی نیشاندراو (تەلیسکۆب) دەبێ بۆ پیشاندانی سەرچاوەی ڕوناکییەکە لە دواوەی ئامانجەکە، ئەو شێواندنانە دەبنە ھۆی پەیدابوونی جیاوازی توندی (ھێز) ی ڕووناکی کەبە شێوەیەکی ڕاست دێنە بەرچاو لەگەڵ سێبەری وێنەیی سیستەمەکە

لە شێوازی کۆنی (Schlieren) دا ڕێکردنی ڕووناکی پشت دەبەستێ بە ڕوپۆشی ئەو پێکھاتە تەنۆلکاییانەی دەوری (عادەتەن یان ھاوێنەیی بوو ئاوێنەی چەماوە) لەگەڵ لێواری چەقۆیی کە ئەوەش لە خاڵێکی سەرەکی بوو، شوێنێک بۆ نەھێشتنی نیوەیی ڕوناکی، و دەرخستنی چڕیی لەقوڵایی بە ناڕێکی دەرخەرێکی سادەیی وێنەگری بوو لە ڕاستیدا.

بە ناڕێکی دەرخەری ڕووناکی لەگەڵ خاڵێکی گرنگ لەچەقدا لەگەڵ ئەو ڕوبەرەی دەوری داوە دەبێتە لابەری لێواری چەقوویی ئەنجام لەو دەرچوونی ڕوناکیانەدا و تاریکیانەدا پشت دەبەستێ بە چڕیی نقوم بوو بەشێوەی پۆزەتیڤ ونێگەتیڤ لە ئاڕاستەی ئاسایی لێواری چەقۆیی وە کاتێک کە لێواری چەقۆیی دروست بوو یەکسەر بە شێوازی گشتی ڕووی (Schlieren) ی وێنەگری دەردەکەوێ ئەگەر لێواری چەقۆیی بەکارنەھات ئەوا بەشێوازێکی گشتی سیستەمەکە دەبێتە سیستەمی وێنەیی سێبەری، کە دەبێتە پێوەری دووەم لە تێکدەری چڕیی

لە قوڵایی شلەدا ناڕێکییەک ھەیە لە وێنەکەیدا کە وادەکات بەردەوام بێ بەڵام ھەر شڵەژانێکە و دەبێتە ھۆی پریشک لێبوونەوە، کە ئەمەش وەکو کاریگەری ڕوویەکی گەرمییە لەڕۆژێکی ھەتاویی

تیشک خستنەسەر (Schlieren) لە سیستەمی بینایی

لە ناوەڕاستی 20^th ەکانی سەدەی ڕابردوو دا R.A Burton گەشەی بەبواری (Schlieren) ی وێنەگری دا و گۆڕاوی نوێی بۆ بەرھەمھێنا کە ئێستا پێی دەڵێن (Focusing Schlieren) یان (Lens) لەگەڵ (Grid Schlieren)

1. بنچینەیی پێکھاتەکان لە (Hubert Schardin)
2. سیستەمی (Focusing Schlieren) بەگشتی پشت دەبەستێ بەوپێکھاتانەی لێواری چەقۆکان بۆ بەرھەمھێنانی جیاوازی، بەڵام لەجیاتی دروستکردنی ڕوناکی بەرچاوکەوتوو و یەک لێواری چەقۆ ئەوا ڕوناککەرەوەیان بەکارھێنا کە دروستکەری لێوار بوو لەگەڵ وێنەی گۆڕاوی سیستەمەکە.

ھیَلکاری بنةرةتی تیشک خستنة سةر schlier سیستەم

بنچینەیی بیرۆکەکەئەوەبوو کە بنکەی ڕوناککەرەوەکە وێنەیەکی شێوەئەندازەیی پیشان دەدات کەلە بنکەکەی کەرت دەبوو بۆ(دوولێواری چەقۆیی جیا) لەگەڵ پێکھاتەی گۆڕاو لەکاتێکدا چڕی دەنکۆڵەکان بەشێوەی درۆ دەردەکەوتن لەنێوان بنکەی وێنەکان کە وێنەی دەکێشرا بەتەواوی لەلایەن سیستەمی کامێراکان.

لە کلاسیکی (Schlieren) دا بەتایبەت لە سیستەمی کامێرادا تێکدەری بەرھەمھێنەری ناوچەی ڕوناکایی و تاریکاییەکان پشت دەبەستێ بە شوێن و ئاڕاستەی شکێنەرەکان چونکە تیشکدەرەکان دوور دەکەونەوە لەبەشی قوڵاییەکان و لەو شوێنانەی لێی دەردەچێت، لەو سیستەمەدا تەنھا شکێنەرەکان لەبەشەکانی کامێرادا ھەیە کە وێنەی ڕوون و ئاشکرا دەردەخەن، و شکێنەرەکانیش تەنھا لەتەنی ڕەقدا دەشکێنەوە بەھۆی ئەو تەکنیکانەوەش پلەی قوڵایی دیاریدەکەن، ئەوەش ڕێگایەکی باشە بۆ دیاریکردنی جیاوازی تێکدەری ئەو ستەیجەی دروست بوون.

لەبەر ئەوەشە تیشکدەری ڕوناکی پێویستی پێنابێت ئەو دروستکردنەشی کە پێویستی دەبێت بۆ بنچینەیی بوون لە (Schlieren) دا بە زۆر جۆری ئاسان بنیاتدەنرێت لەگەڵ وەسفکردنەکان لەو سیستەمەدا بۆ (Schlieren) دا وە ئەو پێکھاتانەی کەلە تیشکدەری ڕوناکیدا ھەن بەزۆری ھەستپێکەری ئەو بەشانەن کە دەبنە بەربەست لە بەرھەمھێنانی سیستەمێکی گەورە کە پێویست دەبن لە تیشکدەری ڕوناکییەکان، ھەبوونی چەق لەو سیستەمەدا دەبێتە دروستکەری بەھێزی پێکھاتەکە لەگەڵ لەگەڵ ستەیجی گەورە لە تێپەڕبوونی تیشکدەرەکە.

چوارچێوەیەکی ورد بۆ تەکنیکەکان

سێ جۆر پێکھاتەی تر گرنگی پێدەر لە (Schlieren)داھەیە

کەمکردنەوەی پەستان یان گۆڕانی بەرچاوکەوتوەکان لە وێنە گۆڕاوەکان لەو تەکنیکەدا ستەیجەکە و پێکھاتەی (Schlieren) (لەو شێواندنانەی کە دەکەونە بەرچاو) ھەردوکیان چەقی گرنگن لە شێواندن کە دروست دەبن چونکە دەبنە جووڵە بۆ بەشێکی تری ستەیجەکە کە وادەریدەخەن جوڵەی سەرەکین چونکە چەقی پێکھاتەکان خۆیان ئامادە دەکەن بۆ دروستکردنی ئاڕاستەی گەورەی پێکھاتەکان لەکاتێکدا ھەردوو (Schlieren) و (background) ەکە دووربن (ئاسایی لەسەر ڕووی (hyper focal) دووریدا لە سیستەمی بینایی)

لەبەر ئەوەی لەو سیستەمەدا ھیچ پێویست بە زانینی بینین ناکات لە لایەکی کامێراکە بەزۆری کە دروست دەبن سادەن بەڵام عادەتەن ھیچ حەساس نابن لەدەرەنجام دا ئەو تەکنیکەش پێویستی بەستەیجی وێنەیی دەبێت لە ھەندێ کەیسدا مەرج نییە دەرخەر بێت وەکو چەقێکی کوێرانە یان ھێڵێکی تیژ بەڵام بەسروشتی دەرخەری داھاتوو بوون وەکو دیمەنی سروشتی یان جووت لێواری خۆر کەدروست دەبن لە ستەیجەکەدا کە دەرخەر دەبن و بەزۆریش ئەو شێوازانە لەتەکنیکی سۆفت وێردا ھەیە وەکو ھاوپەیوەندی گۆڕاوی وێنەی دیجیتاڵی لەگەڵ بینایی بەلێشاو دروستکردنی شیکردنەوە بۆگریمانەیی (Schlieren) بەڵام ئەوە مەحاڵ دەبێت بۆ ھەمان ھۆکار لەوێنەیی شکاوەدا لەگەڵ سیستەمی بینایی پێوەر.

جیاوازی و داواکردن

جیاوازییەکان لە شێوازەکانی بینایی (Schlieren) پشت دەبەستێ بەگۆڕانی شوێنی لێوارەکانی ڕەنگی تیژی لەچەقدا وەکو لە پەلکە زێڕینەدا دەردەکەوێت کەیارمەتی دەدات لە لەبەرچاوکەوتنی نقووم بووەکان دەرخەری جیاوازی لێوارەکانە وەکو ھاوچەقی باڵەکان کە ئاڕاستەیی جیاوازی دەنکۆڵەکانی دەردەخات ھەروەھا لێوارە دیجیتالییەکانیش وادەریدەخەن کە کارپێکەرن بۆیان لەھەڕەمی بینایی گونجاودا ڕوکاری شەپۆلی دەرخەر گۆڕانکارییە لە (Schlieren) (دوو لێواری لەسەر یەکتر ئەستونی تیژن کە دروست بوون بەھۆی شکانی جیاوازی گۆشەیی ھەڕەمەکان)

تەواوکەری بینایی لە (Schlieren) ی سیستەمەکە دروست دەبێ لەپێکھاتەکانی یان بازرگانی کڕینی پێکھاتە سەرەکییەکان بە پێی ئەو گریمانەیەی کەلەکتێبی (٢٠٠١) ی (Settles) دا دەرکەوتووە لە (USSR) دا ڕونی کردەوە کە ئەو ژمارانەیان بەھەڵە داناوە کە دەرکەوتوون لە (Maksut DV Telescope) دا زۆر لە ئامۆژگارییەکان لە پێشوودا بەکاردەھاتن لە یەکێتی سۆفییەت و چین دا. لە میدیاکاندا وا دێتە بەرچاو کە دەتوانرێت بگۆڕدرێت (لەبەرئەوەی ئەو جوڵانە بەشێوەی ڕاستەوخۆ بەدیار ناکەون) بەڵام لە ھاوکۆلکەی شکانی تەنۆلکەکاندا وێنەی بینراو لە (Schlieren) دا دەبێتە ھۆی سێبەری ڕەساسی یان ھەمەڕەنگ بەمەش ھاوکۆلکەی شکان دروست دەبێ لەئەنجامی گۆڕانی پلەی گەرمی و پەستان لەھەندێ شلەدا یان بەگۆڕانی خەستی تێکەڵەیی پێکھاتەکان لەگیراوەدا سروشتی پێکھاتەکان بە شێوەیەکی کرداری لەگازدا (ھەوادا) وادەخوێنرێتەوە کەڕاستەوخۆبن لەگەڵ جوڵەی شەپۆلییەکەیان لەزانستی تەقاندن لەگەڵ سەرووی دەنگ و خوارووی دەنگ لێشاو دروست دەبێ بە گەرمکردن و مژینی فیزیایی یان کارلێکە کیمیاییەکان کە دێنە بەرچاو ئەو سیستەمەش لەزۆر کێشەی ھەندەسی بەکاردێت وەکو گواستنەوەی گەرمی، دیاریکردنی درز، خوێندن لە سنوری وڵاتان لەیاسای جیاکردنەوەدا لەگەڵ پێکھاتە بیناییەکان.