نوێژی ھەینی لە تاران

نوێژی ھەینی لە تاران بە گرنگترین نوێژی ھەینی لە ئێران دادەنرێت و بەھۆی ئەو پرسە سیاسی و کۆمەڵایەتیانەی لە وتاری وتارەکاندا وروژێنراون، گرنگە. بەگشتی یەکێک لە بەرپرسە دیارەکانی وڵات پێش وتاری ئیمامی ھەینی وتارێک پێشکەش بە نوێژخوێنان دەکات.

بە سەرکردایەتی سەید عەلی خامنەیی، حەسەن ڕۆحانی و محەممەد باقر حەکیم لە پشتییەوە دەبینرێن.

ھەینی ئیمامەتی پێش شۆڕشی ئێران

لە سەردەمی قاجارەکاندا، کاتێک فەتح عەلی شا مزگەوتی شای لە تاران دروست کرد، میر سەید مێھدی خاتونابادی بڕیاریدا ئیمامی جەماعەتی ئیسفەھان بۆ تاران بۆ ئیمامی ھەینی لە مزگەوتی شا، خودا لە تەمەنی ٦٣ ساڵیدا کۆچی دوایی کرد، و زانایان و پیاوماقوڵانی… ھەموو پارێزگاکانی ئێران بۆ پرسەکە ھاتنە تاران، میرزا ئەبولقاسم ئیمام جومعە، کوڕە گەورەکەی میر محمد حوسێن «سوڵتان ئولەمە» ھەروەھا ھاتە تاران (میر محمد حسێن برای میر سەید مەھدی، لە نێو زانایان و یەکەم کەس لە ئیسفەھان بووە و تا کۆچی دوایی لەو شارەدا ژیاوە) کاتێک مەھدی ئیمام جومعەی تاران ھیچ منداڵێکی پیاوی نەبووە، بەپێی فەرمانی فەتح عەلی شا، میرزا ئەبولقاسم لە تاران وەستا و دوای مردنی مامی، گەیشتە پۆستی ئیمامی جومعەی تاران، میرزا ئەبولقاسم کە ساڵانێک دواتر ھاوچەرخی ئەمیر کەبیریش بوو. دوای ئەو پۆستی ئیمامی ھەینی بۆ میرزا زەین ئەلعابیدین کوڕی ئیمامی ھەینی بوو کە بوو بە ئەندامی کۆشکی ماسۆنی و دوای ئەویش سەید ئەبولقاسم کوڕەکەی بوو بە دووەم ئیمامی ھەینی، کە لە کاتی دەستوورگەریدا لابرا، و بۆ ماوەیەک براکەی بەرپرسی پۆستی ئیمامی ھەینی بوو. لە سەردەمی دووەمی پەھلەویدا لە ساڵی ١٣٢٤دا، کوڕی سەید ئەبولقاسم، سەید حەسەن عیمامی، بە فەرماندەیی محەممەد ڕەزاشا، دەبێتە ئیمامی ھەینی تاران. ھێڵی ئیمام یان ئیمامەکانی ھەینی لەلایەن پاشا و فەرمانەکەیەوە ھەڵدەبژێردرا بۆ ئەوەی ببێتە ئیمامی ھەینی. سلسلهٔ امام جمعە یا امامی توسط شاە و فرمان او بە امامت جمعە انتخاب میشدند.

	ناو	سەرەتای پۆستی سەرۆکایەتی	کۆتایی ھاتنی ماوەی سەرۆکایەتی	دامەزراو لەلایەن…	وەسف	سەرچاوە
١	میرمحەممەد مەھدی خاتوونە ئابادی (١١٨٥ی حوزەیرانی ١٢٦٣)	١٢٣٦ کۆچی دوایی.	ساڵی ١٢٦٣ی کۆچی	فەتح عەلی شا قاجار
٢	میرزا ئەبولقاسم تارانی (١٢٧٢–١٢١٥)	ساڵی ١٢٦٣ی کۆچی	١٢٧٠/١ کۆچی دوایی.	محەممەد شا قاجار		<ناوی ئاماژە="rch"/>
–	میرزا مورتەزا تارانی داڕێژە:بچوک	١٢٧٠/١ کۆچی دوایی.	١٢٨٠ کۆچی دوایی.	ناسر الدین شا قاجار		<ناوی ئاماژە="rch"/>
٣	میرزا زەینولعابدین تارانی (١٣٢١–١٢٦١)	١٢٨٠ کۆچی دوایی.	١٣٢١ی کۆچی دوایی.	ناسر الدین شا قاجار		<ناوی ئاماژە="rch"/>
٤	سەید ئەبولقاسم عیمامی (١٢٤٨–١٣٢٦)	١٣٢١ی کۆچی دوایی.	١٣٢٧ی کۆچی دوایی.	موزەفەرەدین شا قاجار	لەلایەن پەرلەمانی باڵا لە کارەکەی دوورخرایەوە.	<ناوی ئاماژە="rch"/>
٥	سەید محەممەد عیمامی (؟ -١٣٢٤ زایینی)	١٢٨٨ ش.	١٣٢٤ ش.	پەرلەمانی باڵا		<ناوی ئاماژە="rch"/>
٦	سەید حەسەن عیمامی (١٢٨١–١٣٥٨)	١٣٢٤ ش.	١٣٥٧ ش.	محەممەد ڕەزا پەھلەوی		<ناوی ئاماژە="rch"/>

دوای شۆڕش

یەکەمین نوێژی ھەینی لە ئێران بە سەرپەرشتی سەید مەحموود تاڵغانی، لەگەڵ ئیبراھیم یەزدی، سادق قوتبزادە، ھاشم سەباغیان و ئەحمەد سەدر حاج سەید جەوادی.