محەممەد عەلی پاشا
سەرۆکی میسر و دامەزرێنەری میسری مۆدێرن و بنەماڵەی عەلەوییەکان
محەممەد عەلی پاشا ئەلمەسعوود کوڕی ئیبراھیم ئاغا ئەلقوللی نازناوی ئەزیز یان ئەزیزی میسر[١] دامەزرێنەری بنەماڵەی عەلەوییەکان و فەرمانڕەوای میسرە لە نێوان ساڵانی ١٨٠٥ تا ١٨٤٨ ، و بە شێوەیەکی باو بە "دامەزرێنەری میسری مۆدێرن" وەسف دەکرێت، گوتەیەکە کە خۆی یەکەم کەس بووە کە پەرەی پێداوە، و پاش ئەویش ھەر بەردەوام بوو.[٢] [٣] توانی لە ساڵی ١٨٠٥ دا بچێتە سەر تەختی میسر پاش ئەوەی کەسایەتییە دیارەکانی وڵاتەکە بەیعەتیان پێدا بۆ ئەوەی ببێتە سەرۆکی میسر، دوای ئەوەی خەڵک لە دژی خورشید پاشای پێش خۆی ڕاپەڕین، و زیرەکییەکەی و بەکارھێنانی بارودۆخی دەوروبەری توانی ئەو ھەموو ئەو ماوەیە بەردەوام بێت لە حوکمڕانی میسر، بەو شێوەیە خووی ئیمپڕاتۆریەتی عوسمانی شکاند کە زیادتر لە دوو ساڵ فەرمانڕەوایەکی بەسەر میسردا نەدەھێشتەوە.
| محەممەد عەلی | |
|---|---|
| پاشا | |
 وێنەیەک لەلایەن ئۆگست کودەر، ساڵی١٨٤٠ | |
| وەلی میسر, سوودان, شام, حیجاز, مۆریا, تاسۆس, کریت | |
| فەرمانڕەوایی | ١٧ی ئایاری ١٨٠٥ – ٢ی ئازاری ١٨٤٨ |
| پێشوو | خورشید پاشا |
| جێگر | ئیبراھیم پاشا |
| ھاوسەر |
|
| منداڵ(ەکان) |
|
| خانەدان | شانشینی محەممەد عەلی |
| باوک | ئیبراھیم ئاغا |
| دایک | زەینەب |
| لەدایکبوون | ٤ی ئازاری ١٧٦٩ کاڤالا، سانجاکی کاڤالا، پارێزگای ڕومێلیا، ئیمپڕاتۆریەتی عوسمانی |
| مردن | ٢ی ئابی ١٨٤٩ (٨٠ ساڵ ژیاوە) کۆشکی ڕەئس ئەلتین, ئەسکەندەریە, میسر ئایلێت, ئیمپڕاتۆریەتی عوسمانی |
| ناشتن | مزگەوتی محمد عەلی, قەڵای قاھیرە, میسر |
| ئایین | ئیسلام |
سەرچاوەکان دەستکاری
- ^ الرافعي, عبد الرحمن (2000). "الزعامة الشعبية في السنوات الأولى من حكم محمد علي". تاريخ الحركة القومية، وتطور نظام الحكم، ج3 عصر محمد علي. القاهرة: مطابع الهيئة المصرية العامة للكتاب. صفحات ص 39. ISBN 977-01-6930-7.
- ^ 'مقولة "محمد علي:مؤسس مصر الحديثة" مقولة تاريخية، أي أن لها أصولا تاريخية محددة، وأنها محكومة منذ البداية بمصالح ومطامح محددة، على رأسها مصالح ومطامح محمد علي نفسه، الذي كان على دراية بالغة بدوره في تاريخ مصر، بل في تاريخ الدولة العثمانية ككل. وبالتالي يجب أن نأخذ باعتبارنا عندما نتناول هذه المقولة أن محمد علي نفسه كان أول من روج لها. 'خالد فهمي. كل رجال الباشا محمد علي:مؤسس مصر الحديثة محمد علي وجيشه وبناء مصر الحديثة ص32. ط1 2001، دار الشروق
- ^ خطبة العرش للخدوي إسماعيل وكانت تسمى مقالة الافتتاح لمجلس شورى النواب في 25 نوفمبر 1866 وصدرها: "من المعلوم أن جدي المرحوم عندما تولى مصر وجدها خالية من آثار العمار، ووجد أهلها مسلوبي الأمن والراحة، فصرف الهمم العالية لتأمين الأهالي وتمدين البلاد بإيجاد الأسباب والوسائل اللازمة حتى وفقه الله لما أرداه من تأسيس عمارية الأقطار المصرية..." عبد الرحمن الرافعي. عصر إسماعيل، ج2 ص96، ط4
| کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە محەممەد عەلی پاشا تێدایە. |