مارە زەقەکان

مارە زەقەکان (بە ئینگلیزی: Rattlesnakes) ڕەگەزێکی مارە ژەھراوییەکانە، لە کاتی مەترسیدا ئەم مارە کلکی دەھەژێنێت و دەنگێک دەدات کە زۆر لە دەنگی زەنگۆڵە دەچێت. ھەر لەبەر ئەم ھۆکارە بە مارە زەنگۆڵەدارەکانیش ناسراوە. مار، وەک چۆن بەھۆی جیاوازی دەرەکی یان تایبەتمەندی ناوەکی دابەش دەبن بەسەر گرووپی جیاوازدا، ھەروەھا ھەر گرووپێکیان چەندین جۆر و ڕەگەزیان ھەیە. لە نێو مارە ژەھراوییەکان، مارە زەقە ئەڵماسییەکان کورتترینە. ٣٦ جۆری مارە زەقەکان دەستنیشانکراون کە ھەموویان ڕەسەنی کیشوەری ئەمریکان (لە کەنەدا تا ئەرجەنتین). پێوەدانی مارە زەقەکان پلەی یەکەمی ھەیە لە نێوان جۆرە جیاوازەکانی پێوەدان کە لە ئەمریکای باکوور ڕاپۆرتکراون و لە ئەمریکای ناوەڕاست و باشوور بە گرنگترینیان دادەنرێت.^[١]^[٢] ئەم کۆمەڵە مارە بەزۆری خۆیان لە شوێنی کراوە و فراوان دەپارێزن بەھۆی نەتوانینی خۆیان لە خۆدزینەوە لە نێچیرەکان و بەگشتی ئەگەر مرۆڤەکان گێچەڵیان پێ نەکەن، ناتوانن بە ئەگەرێکی زۆرەوە مەترسیدار بن.^[٣] مارە زەقەکان بە دەگمەن گاز دەگرێت مەگەر گێچەڵیان لێ نەکرێت یان ھەڕەشەیان لێ نەکرێت. زیاتر لە ٧٢٪ی قوربانیانی پێوەدانی ئەم کۆمەڵە مارە پیاو و گەنجن. نزیکەی نیوەی گازگرتنەکان لەو حاڵەتانەدا بووە کە قوربانییەکە مارەکەی بینیوە، بەڵام ھیچ ھەنگاوێکی نەکردووە بۆ جووڵاندنی. باشتر وایە دووربکەویتەوە لە نزیکبوونەوە لە مار تەنانەت ئەگەر بینیت و پێت وایە مردووە. مارە زەقەکان دەتوانن ببینن و زمانیان بجوڵێنن و تەنانەت بە شێوەیەکی ژەھراوی چەقۆیان لێبدەن بۆ ماوەی نزیکەی کاتژمێرێک تەنانەت کاتێک سەری لە جەستەیان جیا بووەتەوە.^[٤]

سەرچاوەکان

^ Luch، Andreas (2010-03-01). Molecular, Clinical and Environmental Toxicology: Volume 2: Clinical Toxicology (بە ئینگلیزی). Springer Science & Business Media. ISBN 978-3-7643-8338-1.
^ Mackessy، Stephen P. (2016-04-19). Handbook of Venoms and Toxins of Reptiles (بە ئینگلیزی). CRC Press. ISBN 978-1-4200-0866-1.
^ Mus، Arizona-Sonora Desert (2000). A Natural History of the Sonoran Desert: Revised and Updated Edition (بە ئینگلیزی). University of California Press. ISBN 978-0-520-21980-9.
^ Werler، John E. (2010-01-01). Texas Snakes: Identification, Distribution, and Natural History (بە ئینگلیزی). University of Texas Press. ISBN 978-0-292-79331-6.

[1] Luch، Andreas (2010-03-01). Molecular, Clinical and Environmental Toxicology: Volume 2: Clinical Toxicology (بە ئینگلیزی). Springer Science & Business Media. ISBN 978-3-7643-8338-1.

[2] Mackessy، Stephen P. (2016-04-19). Handbook of Venoms and Toxins of Reptiles (بە ئینگلیزی). CRC Press. ISBN 978-1-4200-0866-1.

[3] Mus، Arizona-Sonora Desert (2000). A Natural History of the Sonoran Desert: Revised and Updated Edition (بە ئینگلیزی). University of California Press. ISBN 978-0-520-21980-9.

[4] Werler، John E. (2010-01-01). Texas Snakes: Identification, Distribution, and Natural History (بە ئینگلیزی). University of Texas Press. ISBN 978-0-292-79331-6.

[١]

[٢]

[٣]

[٤]