فەتحی مەککە

فەتحی مەککە
ڕێکەوت	٢٠ی ڕەمەزان ساڵی ٨ی کۆچی
شوێن	مەککە
ئەنجام	موسڵمانەکان سەرکەوتن
شەڕکەرەکان
موسڵمان	قوڕەیش
فەرماندە و سەرکردەکان
محەممەد; ئەبووبەکری سدیق; عومەر; عەلی; خالیدی کوڕی وەلید; ئەبو عوبەیدە; زوبەیر کوڕی عەوام	ئەبو سوفیان; ئەبو قەحافە; ئیکریمەی کوڕی ئەبو جەھل; سوھەیل کوڕی عەمر; سەفوان کوڕی ئوومەیە
ھێز
	١٠٬٠٠٠
زەرەر و زیانە گیانییەکان
٢	١٢

فەتحی مەککە (کە پێی دەوترێت فەتحی گەورە) لەشکرکێشییەک بوو کە لە بیستەمی مانگی ڕەمەزاندا لە ساڵی ھەشتەمی کۆچیدا ڕوویدا (کە ھاوتایە لەگەڵ ١٠ی کانوونی دووەم ٦٣٠ی زایینی)، کە لەو ماوەیەدا موسڵمانان توانیان شاری مەککە بگرن و بیخەنە پاڵ دەوڵەتی ئیسلامی خۆیانەوە. ھۆکاری لەشکرکێشییەکە ئەوە بوو کە ھۆزی قوڕەیش ئەو ئاگربەستەیان پێشێل کرد کە لە نێوان ئەوان و موسڵماناندا بوو، بە یارمەتیدانی ھاوپەیمانەکانیان لە بەنی دوئەیل بن بەکر بن عەبد مەنات بن کینانەوە (بەتایبەت ھەندێکیان پێیان دەگوترا "بەنی نەفەتا") لە ھەڵکوتانە سەریان ھۆزی خوزاعە کە ھاوپەیمانی موسڵمانانن بۆیە پووچەڵکرایەوە، پەیمانەکەی لەگەڵ موسڵمانان ناوی پەیمانی ئاشتی حودەیبییە بوو. لە وەڵامدا پێغەمبەر محەممەد لەشکرێکی دە ھەزار چەکداری ئامادە کرد بۆ گرتنی مەککە، سوپاکەش جووڵەی کرد تا دەگاتە مەککە، و بەبێ شەڕ و بە ئاشتیانە چوونە ناوییەوە، تەنھا ئەوە نەبێت کە لەلایەن سەرکردەی موسڵمان خالید کوڕی وەلیدەوە بوو، وەک چۆن ھەندێک لە پیاوە قوڕەیشەکان بە سەرۆکایەتی عیکریمە کوڕی ئەبوو جەھل ھەوڵیان دەدا ڕووبەڕووی موسڵمانان ببنەوە، خالید شەڕی لەگەڵیان کردو دوازدە کەسیانی کوشت، ئەوانی دیکە ھەڵھاتن و دوو لە موسڵمانان شەھید بوون.

و کاتێک پێغەمبەر محەممەد ھاتە مەککە و خەڵکەکە تێربوون، ھاتە کەعبە و تەوافی کرد، و دەستی کرد بە چەقۆ لێدانی ئەو بتانەی کە لە دەوری بوون بە کەوانێک کە لەگەڵیدا بوو، و وتی: ڕاستی ھات و درۆش ھات لەناوچوو، چونکە درۆ لەناو دەچێت".^[٣] حەقیقەت ھاتووە، درۆش دەست پێدەکات و دووبارە نابێتەوە.^[٤] لە کەعبەدا وێنە و پەیکەری بینی و فەرمانی بە شکاندنیان کرد. کاتێک کاتی نوێژ ھات پێغەمبەر محەممەد فەرمانی بە بیلالی حەبەشی دا کە بچتە سەرەوەی کەعبە بانگ بدا، بۆیە بیلال چووە سەرەوە و بانگی نوێژی کرد.

لە دەرئەنجامەکانی فەتحی مەککە، گۆڕینی زۆرێک لە خەڵکەکەی بۆ ئایینی ئیسلام، لەوانەش ئاغای قوڕەیش و کینانە ئەبو سوفیان کوڕی حەرب، و ھیند کچی عوتبەی ھاوسەری، ھەروەھا عیکریمە کوڕی ئەبوو جەھل، سوھەیل کوڕی عەمر و سەفوان کوڕی ئومەیە و ئەبوو قوحافە باوکی ئەبوبەکر سدیق و چەندانی تر.

سەرچاوەکان

^ Akram، Agha Ibrahim (10 August 2007). Khalid Bin Al-waleed: Sword of Allah: A Biographical Study of One of the Greatest Military Generals in History. Maktabah Publications. p. 57. ISBN 978-0-9548665-2-5. {{cite book}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |date= (یارمەتی)
^ Akram 2007, p. 61.
^ وَقُلْ جَآءَ ٱلْحَقُّ وَزَھَقَ ٱلْبَٰطِلُ إِنَّ ٱلْبَٰطِلَ کَانَ زَھُوقًا (الإسراء: ٨١) [وَقُلْ جَاءَ الْحَقُّ وَزَھَقَ الْبَاطِلُ إِنَّ الْبَاطِلَ کَانَ زَھُوقًا (81)] ئەی محمد - صلی اللە علیە وسلم - بڵێ: ئەوە حەق ھات و باتڵ و پووچەڵ و شیرکیش نەماو پووچەڵ بووەوە، بەڕاستی پووچەڵ و باتڵ و شیرک ھەر لەناو چووەو نەماوە، لە فەتحی مەککەدا سێ سەدوو شەست بت لە ناو کەعبەی پیرۆزدا ھەبوو پێغەمبەری خوا - صلی اللە علیە وسلم - یەک یەک دەیشکاندن و بەری ئەدانەوەو ئەم ئایەتەی دەخوێندەوە.
^ قُلْ جَآءَ ٱلْحَقُّ وَمَا یُبْدِئُ ٱلْبَٰطِلُ وَمَا یُعِیدُ (سبأ: ٤٩) [قُلْ جَاءَ الْحَقُّ وَمَا یُبْدِئُ الْبَاطِلُ وَمَا یُعِیدُ (49)] ئەی محمد - صلی اللە علیە وسلم - بڵێ: ئەوە حەق ھات کە ئیسلام و قورئان و تەوحیدە، و باتڵ جارێکی تر دەست پێ ناکاتەوەو ناگەڕێتەوەو کۆتایی ھاتووە، پێغەمبەری خوا - صلی اللە علیە وسلم - لە فەتحی مەککە چووە ناو کەعبەی پیرۆزو بتەکانی دەشکاندو ئەم ئایەتەی دەخوێندەوە.

[1] Akram، Agha Ibrahim (10 August 2007). Khalid Bin Al-waleed: Sword of Allah: A Biographical Study of One of the Greatest Military Generals in History. Maktabah Publications. p. 57. ISBN 978-0-9548665-2-5. {{cite book}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە: |date= (یارمەتی)

[Akram_2007,_p._61-2] Akram 2007, p. 61.

[3] وَقُلْ جَآءَ ٱلْحَقُّ وَزَھَقَ ٱلْبَٰطِلُ إِنَّ ٱلْبَٰطِلَ کَانَ زَھُوقًا (الإسراء: ٨١) [وَقُلْ جَاءَ الْحَقُّ وَزَھَقَ الْبَاطِلُ إِنَّ الْبَاطِلَ کَانَ زَھُوقًا (81)] ئەی محمد - صلی اللە علیە وسلم - بڵێ: ئەوە حەق ھات و باتڵ و پووچەڵ و شیرکیش نەماو پووچەڵ بووەوە، بەڕاستی پووچەڵ و باتڵ و شیرک ھەر لەناو چووەو نەماوە، لە فەتحی مەککەدا سێ سەدوو شەست بت لە ناو کەعبەی پیرۆزدا ھەبوو پێغەمبەری خوا - صلی اللە علیە وسلم - یەک یەک دەیشکاندن و بەری ئەدانەوەو ئەم ئایەتەی دەخوێندەوە.

[4] قُلْ جَآءَ ٱلْحَقُّ وَمَا یُبْدِئُ ٱلْبَٰطِلُ وَمَا یُعِیدُ (سبأ: ٤٩) [قُلْ جَاءَ الْحَقُّ وَمَا یُبْدِئُ الْبَاطِلُ وَمَا یُعِیدُ (49)] ئەی محمد - صلی اللە علیە وسلم - بڵێ: ئەوە حەق ھات کە ئیسلام و قورئان و تەوحیدە، و باتڵ جارێکی تر دەست پێ ناکاتەوەو ناگەڕێتەوەو کۆتایی ھاتووە، پێغەمبەری خوا - صلی اللە علیە وسلم - لە فەتحی مەککە چووە ناو کەعبەی پیرۆزو بتەکانی دەشکاندو ئەم ئایەتەی دەخوێندەوە.

[١]

[٢]

[٣]

[٤]