ماست: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

گەرچی لە مێژووی [[چاند|چاندی]]ی خەڵکانی [[زمانە ھیندی ئەورووپییەکان|ھیند و ئەورووپی]] لە پێنسەد ساڵ پێش لە دایک بوونیلەدایکبوونی [[مەسیح]] ئاماژە بە ماست کراوە و لە داب و نەریتی خەڵکی ئەم ناوچانەش دا خەڵک باوەڕی وا بوە کە [[ئیبراھیم|ئیبراھیمی پێغەمبەر]] بە ھۆیبەھۆی خواردنی بەردەوامی ماست تەمەنێکی زۆری ھەبووە و لەش ساخ بوە.

بەڵام یەکەم ماستەکان پێ دەچێ بە ھەڵکەوت دۆزرابنەوە؛ یانی کاتێک شیریان لە پێست و ھەمپانە کردوە بۆ گوازتنەوە [[بەکتریا|بەکتریای]]ی ناو پێستەکە، بۆتەبووەتە ھۆی ترشان یان مەینی شیرەکەو ماستی پێک ھێناوە.

[[زیندەزانی|زیندەزانێکی]] [[ڕووسی]] باوەڕی وابوو کە [[بەکتریا|بەکتریای]]ی لاکتۆپاسیلووس بۆ سەڵامەتی بە سوودە، ئەو ھەوڵی دا کە خواردنی ماست لە سەرتاسەری [[ئەورووپا]] بڵاو بکاتەوە. بەدوای ئەوە دا لە ساڵی [[١٩١٩]] یەکەم کارخانەی بەرھەم ھێنانیبەرھەمھێنانی ماست لە شاری [[بارسەلۆنا|بارسێلۆنای]] ئسپانیا سازکراو بەکارھێنانی ماست ڕۆژ بە ڕۆژ زیادی کرد.

== ترشان ،ترشان، مەیین یان ھەوێن کردن و تایبەتمەندی کیمیاوی ==

ماست لە ترشانی قەند یان شەکری شیر بە ناوی لاکتۆز وەدەست دێ.[[بەکتریا|بەکتریای]]ی تایبەتی بەرھەم ھێنانیبەرھەمھێنانی ماست، لاکتۆز دەکاتە ئەسید لاکتیک و ھەروەھا ماستەکە تووند دەکات ، بەدەکات، ھۆیبەھۆی ھەبوونی ئەسید لاکتیک ماست تامێکی ترشی لێ دێ.

بۆ دروست کردنیدروستکردنی ماست دەبێ بەکتریای تایبەتی لە ناو شیری پەستۆرایز کراو بکەی (ھەوێنی بکەی)، ھەروەھا شوێن و باروودۆخەکەی زۆر گرینگە

* [https://web.archive.org/web/20170616121322/https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B3%D8%AAماست ویکی پێدیای فارسی ماست ]

* https://web.archive.org/web/20170715084507/https://en.wikipedia.org/wiki/Yogurt ویکی ئینگلیزی Yogurt ]