حەنبەلی: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
حەنەفی شافعی مالکی حەنبەلی ئامانە فیقە هن نە مەزهەب ، مەزهەب سوننە س
تاگەکان: گەڕێندراوە دەستکاریی دیداری دەستکاریی مۆبایل بە وێبی مۆبایل دەستکاری کراوە دەستکاریی مۆبایلیی پێشکەوتوو
پووچەڵکردنەوە (وپ:شێ)
تاگ: پووچەڵکردنەوە
ھێڵی ١:
{{نامەی ڕوونکردنەوە|مەزهەبی حەنبەلی|حەنبەلی (ڕوونکردنەوە)}}
{{ئیسلامی سوننە}}
'''حەنبەلی''' یەکێکی تر لە چوار فیقهیمەزهەبە سەرکییەکەی [[سوننە]] و ئەگەڕێتەوە بۆ پێشەوا ئەحمەدی کوڕی حەنبەل کە ساڵانی ١٦٤ک بۆ ٢٤١ک ژیاوە.
==بنەماکانی فیقهە کەیمەزهەبەکەی==
فیقهیمەزهەبی حەنبەلی لە هەموو فیقهەمەزهەب سوننیەکان زیاتر پارێزگاری دەقەکانی کردووە و دوور کەوتۆتەوە لە ڕا، دەستی گرتووە بە قورئانەوە پاشان فەرموودە ڕاستەکان و پاشان کۆبوون و ئیجماعی هاوەڵەکان و قیاسی بەکار نەهێناوە لە چەند حاڵەتێکی دەگمەندا نەبێت.
 
ئیمام ناوی دەرچوو زیاتر وەک قسەکەر نەک وەک زانای فیقهـ لەگەڵ ئەوەی پێشەوا بوو لە هەردوکیان، ولەبەر زۆری لە خواترسیەکەی قیاسی وەرنەئەگرت تەنها لە کاتی پێویست و ڕوونیدا نەبووایە ئەمەش لەبەرئەوەی قسەکەری سەردەمی خۆی بووە و ووتەکانی بە شیوەیەک کۆکراوەتەوە کە کەسیتر بەو شێوەیە بۆی کۆنەکراوەتەوە، موسنەدەکی نووسیوە لە حەوت سەد و پەنجا فەرموودە و ئەوەی لە قورئان و فەرموودەدا نەبووایە نەیئەنووسی، و فەتوای نەئەدا لە هیچ بابەتێکدا ئەگەر پێشتر یەکێک لە هاوەڵەکان یان شوێنکەوتووەکان یان پێشەواکان فەتوایان نەدابێت.
ھێڵی ١١:
بەڵام لە مامەڵەکردندا فیقهەکەی بە ئاسانکاری و نەرمی جیادەکرێتەوە و بۆ هەموو سەردەم و ژینگەیەک گونجاوە، ئیمام دەستی گرتووە بەو دەقە شەرعیانەی کە ئاسانیان تێدایە کە دەستگرتن پێوەی ئاسانە نەک قورس، و زۆر ترساوە لە خوا لە فتواکانیدا و داوای کردووە لە فێرخوازەکانی کە فەرموودەکانی نەنووسنەوە ئەگەر بیبینیایە یەکێکیان فەتواکانی ئەنووسنەوە.
 
==سەرچاوەی فیقه هە کەمەزهەبەکە==
{{سەیری ئەمەش بکە|ئەحمەد کوڕی حەنبەل}}
ئەم فیقه هەمەزهەبە ئەگەڕێتەوە بۆ ئیمام ئەحمەد کوڕی محەمەد کوڕی حەنبەل کوڕی ئەبووعەبدالله شیبانی، لە [[بەغدا]] لە دایکبووە و گەورە بووە تیایدا و ڕۆیشتووە بۆ شارەکانی تر بۆ بەدەستهێنانی زانست و زانیاری لەسەر دەستی [[ئیمام شافعی]] وەرگرتووە کاتێک هاتووە بۆ بەغدا و پاشان بوو بە تێکۆشەرێکی سەربەخۆ و گرنگی دا بە کۆکردنەوەی سوننەت و لەبەرکردنی بە شێوەیەک بوو بە پێشەوای قسەزانەکانی سەردەمی خۆی، و ئوسوڵی فیقه هە کەیمەزهەبەکەی نزیکە لە [[مەزهەبی شافعی|فیقهیمەزهەبی شافعییەوە]] کە پشت ئەبەستێت بە [[قورئان|قورئانی پیرۆز]] و سوننەت وو ئیجماع (کۆبوونی زانایان) و فەتوای هاوەڵەکان وقیاس، و ئیمام ئەحمەد خۆی کتێبی لە زانستی فیقهدا نەنووسیوە بەڵکو هاوەلەکانی مەزهەبەکەیان وەرگرتووە لە ووتەکانی و کردارەکانی و وەڵامەکانی بەڵام دانراوێکی گەورەی هەیە لە فەرموودەدا ناسراوە بە موسنەد (المسند).
 
==ناودارترین قوتابیەکانی==
ھێڵی ٢١:
*ئەبووبەکر مەڕوزی
*ئیبراهیم کوڕی ئیسحاق حەربی
==گرنگترین دانراوەکانی فیقهیمەزهەبی حەنبەلی==
*عمدة الفقه - موفق الدين عەبدوڵڵا کوڕی ئەحمەد موقدەسی
*منتهى الإرادات - مجەمەد کوڕی ئەحمەد فەتووحی