ئێزیدی (ئایین): جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
Fixed grammar
تاگەکان: کورتەی دەستکاریی سەرلێشێوێنەر دەستکاریی مۆبایل دەستکاری بە بەرنامەی مۆبایل دەستکاریی بەرنامەی ئای-ئۆ-ئێس
چارەسەرکردنی نووسەی ناستاندارد لەلایەن Haryad بۆ دوایین پێداچوونەوەی بۆتێک
ھێڵی ٢:
[[پەڕگە:Lalish.jpg|thumb|مەزاری شێخ عەدی کوڕی موسافر کەلەلایەن ئێزدییەکان پیرۆزە]]
 
'''ئێزدی یەکان''' یەکەکە لە ئاینەکانی کورد کە خاوەنی ئاینی تایبەت بە خویانن و زۆربەیان لە [[باشووری کوردستان]]ن لە دەڤەری [[شێخان]]ی و نێوان [[مووسڵ]]دەژین، و هنداکیانھەندێک ییان لە[[پارێزگای دھۆک]] و تەوەوی دەڤەری [[شەنگال|شنگار]]ی سەر سنووری [[سووریا]]دا دەژین.
 
ھەروەھا لە [[بۆتان]] و [[دەربێسیە]] و باکووری [[پارێزگای ئەلحەسکە]] و دەڤەری [[عەفرین]] لە [[حەلەب]] و [[ئەلەگەز]]ی [[ئەرمەنستان]] و پارێزگای [[پارێزگای قەرس|قەرس]] و [[پارێزگای ئەردێخان|ئەردێخان]]ی باکووری ڕۆژھەلاتی [[تورکیا]]دا دەژین.
ھێڵی ٨:
 
== بیروباوەڕی ئاینی ئێزدانی ==
* خوا - ئێزدان (خودا ): گەورەیەکەی لە نوسیندا دەرناکەوێت، لە سەروی نموونە و شێوەوەیە؛ سیفەتەکانی کۆنن وەکوو زاتی خۆی ھیچ شتێک لە سەرلەسەر شێوەی ئەو نیەنییە و لە ھیچ شتێک ناچێت. لەبەر ئەوەی خودایە کەواتە خوای مرۆڤە.
* مەلیکە تاووس مەلیکی ھەموو مەلائیکەتەکانە (فریشتەکانە). مەلیکە تاووس بریتیەبریتییە لە عەزازیل یان بە عەرەبی (عزائیل) (بە [[ئینگلیزی]]: Melek Taus یان The Peacock Angel) کە حوکمی ھەموو زەوی ئەکاتدەکات بە یارمەتیو ھاوکاری حەوت فریشتەی دیکە ئەو حەوت مەلائیکەیەش لەژێر ئەمریدەمری خودای گەورەدان.
* پارێزگای لالش پیرۆزترین شوێنی ئاینی یە.
* پیرەکان:- پیرۆزترین و کۆنترین چینی ئاینی ئێزدیا. ئێزدیەکانئێزدییەکان وەک ئارسان و زەردەشی و ئالویەکانی باکوریانباکووریان چینی پیراتیان هەیە،ھەیە،
* بیرۆکەی ناو:- ناوی ئێزدی (یان ئێزدای) یان «ئێزدانی» واتای پەرستراوە، وەو وشەی ئێزدی واتا «بەندەی خودا» یاخود بە کورمانجی <<«ئەز دایم>>» واتا ئەو (خودای ئەز دایم)وە و بەم شێوەیە شوێنکەوتوانی ئاینەکە باسی خۆیان ئەکەندەکەن.<ref>مەحمودمەحموود فەھمی دەروێش، بەڵگەی کۆماری عێراقی لە ساڵی ١٩٦٠، لاپەڕەی ٤٣١</ref>
 
'''چروچاو'''
* مەلیکە تاووس مەلیکی ھەموو مەلائیکەتەکانە (فریشتەکانە). مەلیکە تاووس بریتیە لە عەزازیل یان بە عەرەبی (عزائیل) (بە [[ئینگلیزی]]: Melek Taus یان The Peacock Angel) کە حوکمی ھەموو زەوی ئەکات بە یارمەتیو ھاوکاری حەوت فریشتەی دیکە ئەو حەوت مەلائیکەیەش لەژێر ئەمری خودای گەورەدان.
 
* پارێزگای لالش پیرۆزترین شوێنی ئاینی یە.
 
*پیرەکان:- پیرۆزترین و کۆنترین چینی ئاینی ئێزدیا. ئێزدیەکان وەک ئارسان و زەردەشی و ئالویەکانی باکوریان چینی پیراتیان هەیە،
 
* بیرۆکەی ناو:- ناوی ئێزدی (یان ئێزدای) یان «ئێزدانی» واتای پەرستراوە، وە وشەی ئێزدی واتا «بەندەی خودا» یاخود بە کورمانجی <<ئەز دایم>> واتا ئەو(خودای ئەز دایم)وە بەم شێوەیە شوێنکەوتوانی ئاینەکە باسی خۆیان ئەکەن.<ref>مەحمود فەھمی دەروێش، بەڵگەی کۆماری عێراقی لە ساڵی ١٩٦٠، لاپەڕەی ٤٣١</ref>
 
'''چروچاو'''
== ناودارەکان ==
* [[عەرەب شەمۆ]]
* [[قەناتی کوردۆ]]
* [[دەروێشێ عەڤدی]]
* [[ئەسلان ئوسۆیان]]
* [[ حەجی جندی]]
* [[محمود ئێزدی]]
 
== رێگەیڕێگەی پێرەکان ==
*[[عەرەب شەمۆ]]
کۆنترین و پیرۆزترین چینە لە ناو ئاینی ئێزدانیدا، هاژیھاژی وتنەوەیە، کە هەرھەر یەک لە ئاینی زەردەشتی و یارسانی و ئالویەکانی باکوریشباکووریش بە هەمانھەمان شێوەی ئێزدیەکانئێزدییەکان چینی پیرەکانیان هەیە.ھەیە؛ و ئەم ئاینانە لەچەندین ئارک و شێوەزدا لە یەک دەچن. بە گرۆپی ئاینییەکانی (ئێزدانی) ناسراون بۆنموونە
 
* هەبوونیھەبوونی چینی پیران
*[[قەناتی کوردۆ]]
* رێزگرتنڕێزگرتن و پیرۆز زانینی سەرچاوەکانی سروشتی وەک (ئاو، ئاڤ، هەوا،ھەوا، و ئاگر)
 
* بکارهێنانیبکارھێنانی ئەمرەزەکانی موسیقای (دەف و شەباب) بۆ ڕێوڕەسمی ئاینی
*[[دەروێشێ عەڤدی]]
* درێژکردنی سمێل- درێژکردنی سمیل لەناو یارسانی و ئێزدی و عەلویدا دا.
 
* هەرھەر چوار ئاین چوارشەم بە پیرۆزترین رۆژڕۆژ دەزنن
*[[ئەسلان ئوسۆیان]]
* لەبەرکردن جلی و بەرگی رەنگڕەنگ سپی. بەتیابەتی بۆ پیاوانی ئاینی
 
*[[ حەجی جندی]]
 
*[[محمود ئێزدی]]
 
== رێگەی پێرەکان ==
کۆنترین و پیرۆزترین چینە لە ناو ئاینی ئێزدانیدا، هاژی وتنەوەیە، کە هەر یەک لە ئاینی زەردەشتی و یارسانی و ئالویەکانی باکوریش بە هەمان شێوەی ئێزدیەکان چینی پیرەکانیان هەیە. و ئەم ئاینانە لەچەندین ئارک و شێوەزدا لە یەک دەچن. بە گرۆپی ئاینییەکانی (ئێزدانی) ناسراون بۆنموونە
 
* هەبوونی چینی پیران
* رێزگرتن و پیرۆز زانینی سەرچاوەکانی سروشتی وەک(ئاو، ئاڤ، هەوا، و ئاگر)
* بکارهێنانی ئەمرەزەکانی موسیقای(دەف و شەباب) بۆ ڕێوڕەسمی ئاینی
* درێژکردنی سمێل- درێژکردنی سمیل لەناو یارسانی و ئێزدی و عەلویدا دا.
* هەر چوار ئاین چوارشەم بە پیرۆزترین رۆژ دەزنن
* لەبەرکردن جلی و بەرگی رەنگ سپی. بەتیابەتی بۆ پیاوانی ئاینی
 
== ئەمانەش ببینە ==