نیوزیلاند: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان
ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
Aram (لێدوان | بەشدارییەکان) ب ←سەرچاوەکان: خاوێنکردن |
پەرەپێدان و درێژکردنەوەی وتار |
||
ھێڵی ١:
{{Infobox country
| conventional_long_name = نیوزیلاند
| native_name = {{native name|mi|Aotearoa|nbsp=omit}}
| common_name = نیوزیلاند
| image_flag = Flag of New Zealand.svg
| alt_flag = Blue field with the Union Flag in the top right corner, and four red stars with white borders to the right.
| image_coat = Coat of Arms of New Zealand.svg
| alt_coat = A quartered shield, flanked by two figures, topped with a crown.
| image_map = [پەڕگە:NZL orthographic NaturalEarth.svg|250px|بێچوارچێوە]]
| alt_map = A map of the hemisphere centred on New Zealand, using an orthographic projection.
| map_caption = Location of New Zealand, including outlying islands, its [[Ross Dependency|territorial claim in the Antarctic]], and [[Tokelau]]
|map_width =200
| other_symbol = {{unbulleted list
| "[[God Defend New Zealand]]"{{ھن}}{{lower|0.2em|[[File:New Zealand national anthem, performed by the United States Navy Band.wav|center]]}}
| <!---Do not remove "God Save The Queen" as a national anthem (see http://www.mch.govt.nz/anthem/index.html):--->{{lower|0.2em|"[[God Save the Queen]]"{{refn|1="God Save the Queen" is officially a national anthem but is generally used only on regal and viceregal occasions.<ref>{{cite web| url=http://www.mch.govt.nz/nz-identity-heritage/national-anthems/protocols |title=Protocol for using New Zealand's National Anthems |publisher=[[Ministry for Culture and Heritage]] |accessdate=17 February 2008}}</ref>|group=n}}<!--end lower:-->}}
}}
| other_symbol_type = [[National anthems of New Zealand|Anthems]]:
| capital = [[ویلینگتۆن]]
| coordinates = {{Coord|41|18|S|174|47|E|type:city_region:NZ}}
| largest_city = [[ئۆکلاند]]
| official_languages = {{ublist |item_style=white-space:nowrap;
| [[ئینگلیزی]]{{refn|1=English is a ''de facto'' official language due to its widespread use.<ref>{{cite report |author=New Zealand Government |title=International Covenant on Civil and Political Rights Fifth Periodic Report of the Government of New Zealand |date=21 December 2007 |url=http://mfat.govt.nz/downloads/humanrights/5th-ICCPR-report.pdf |page=89 |quote=In addition to the Māori language, New Zealand Sign Language is also an official language of New Zealand. The New Zealand Sign Language Act 2006 permits the use of NZSL in legal proceedings, facilitates competency standards for its interpretation and guides government departments in its promotion and use. English, the medium for teaching and learning in most schools, is a de facto official language by virtue of its widespread use. For these reasons, these three languages have special mention in the New Zealand Curriculum.|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150124193521/http://mfat.govt.nz/downloads/humanrights/5th-ICCPR-report.pdf|archivedate=24 January 2015|accessdate=18 November 2015}}</ref>|group=n}}
|[[ماوری]]
|[[NZ Sign Language]]
}}
| ethnic_groups = {{ublist |item_style=white-space:nowrap;
| ٧١٫٨٪ [[European New Zealanders|ئەورووپایی]]
| ١٦٫٥٪ [[Māori people|ماوری]]
| ١٥٫٣٪ [[ئاسیا]]
| ٩٫٠٪ [[Pacific Islander|Pacific peoples]]
| ١٫٥٪ [[ڕۆژھەڵاتی ناوین]]/[[ئەمریکای لاتین]]/[[ئەفریقی]]
| ١٫٢٪ Other {{refn|1=Ethnicity figures add to more than 100% as people could choose more than one ethnic group. |name="ethnicity"|group=n}}
}}
| ethnic_groups_year = [[2018 New Zealand census|٢٠١٨]]
| ethnic_groups_ref =<ref name="Census2018_pdc">{{cite web |url=https://www.stats.govt.nz/assets/Uploads/2018-Census-totals-by-topic/Download-data/2018-census-totals-by-topic-national-highlights.xlsx |title=2018 Census totals by topic – national highlights |publisher=[[Statistics New Zealand]] |accessdate= 26 February 2020 |date=23 September 2019 |format=Spreadsheet |language=en-NZ}}</ref>
| religion_year = ٢٠١٨
| religion_ref =<ref name="QUICKSTATS">{{cite web |url=https://www.stats.govt.nz/assets/Uploads/2018-Census-totals-by-topic/Download-data/2018-census-totals-by-topic-national-highlights.xlsx |title=2018 Census totals by topic national highlights |publisher=[[Statistics New Zealand]] |accessdate=30 March 2020 |at=Table 26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200413185957/https://www.stats.govt.nz/assets/Uploads/2018-Census-totals-by-topic/Download-data/2018-census-totals-by-topic-national-highlights.xlsx |archive-date=13 April 2020 |url-status=live}}</ref>
| religion = {{Collapsible list
|titlestyle = background:transparent;text-align:left;font-weight:normal;font-size:100%;
|title = [[ئایینەکان]]|٤٨٫٥٪ [[بێ باوەر]] |٣٧٫٠٪ [[مەسیحییەت]]|٢٫٦٪ [[ھیندوویزم]]|١٫٣٪ [[ئیسلام]]|١٫١٪ [[بودیزم]]|١٫٩٪ ئەوانی تر|٦٫٦٪ نادیار}}
| demonym = [[New Zealanders|New Zealander]]{{ھن}}{{nowrap|[[Kiwi (people)|Kiwi]] (informal)}}
| government_type = [[Unitary state|Unitary]] [[پەرلەمان]] [[پاشایەتی دەستووری]]
| leader_title1 = [[شا]]
| leader_name1 = [[ئێلیزابێتی دووەم]]
| leader_title2 = {{nowrap|[[Governor-General of New Zealand|Governor-General]]}}
| leader_name2 = [[Patsy Reddy]]
| leader_title3 = [[سەرۆک وەزیران]]
| leader_name3 = [[جاسندا ئاردرێن]]
| legislature = [[پەرلەمان]]{{ھن}}([[New Zealand House of Representatives|House of Representatives]])
| sovereignty_type = [[قۆناخی سەرخوبوون]]
| sovereignty_note = لە [[شانشینی یەکگرتوو]]
| established_event1 = [[1856 Sewell Ministry|Responsible government]]
| established_date1 = ٧ ئایار ١٨٥٦
| established_event2 = [[Dominion of New Zealand|Dominion]]
| established_date2 = ٢٦ ئەیلوول ١٩٠٧
| established_event3 = [[Statute of Westminster Adoption Act 1947|Statute of Westminster adopted]]
| established_date3 ={{ھن}}٢٥ تشرینی دووەم ١٩٤٧
| area_rank = 75th
| area_km2 = ٢٦٨٬٠٢١
| area_sq_mi = ١٠٣٬٤٨٣ <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]-->
| percent_water = 1.6{{refn|1=The proportion of New Zealand's area (excluding estuaries) covered by rivers, lakes and ponds, based on figures from the New Zealand Land Cover Database,<ref>{{cite web |url=http://www.mfe.govt.nz/issues/land/land-cover-dbase/index.html |title=The New Zealand Land Cover Database |work=New Zealand Land Cover Database 2 |publisher=[[Ministry for the Environment (New Zealand)|Ministry for the Environment]] |date=1 July 2009 |accessdate=26 April 2011}}</ref> is (357526 + 81936) / (26821559 – 92499–26033 – 19216) = 1.6%. If estuarine open water, mangroves, and herbaceous saline vegetation are included, the figure is 2.2%.|group=n}}
| population_estimate = {{formatnum:{{data New Zealand|poptoday}}}}<ref name="populationestimate">{{cite web|url=http://www.stats.govt.nz/tools_and_services/population_clock.aspx|title=Population clock|publisher=[[Statistics New Zealand]]|accessdate=14 April 2016}} The population estimate shown is automatically calculated daily at 00:00 UTC and is based on data obtained from the population clock on the date shown in the citation.</ref>
| population_estimate_year = {{currentmonth}} {{currentyear}}
| population_estimate_rank = 120th
| population_census = ٤٬٦٩٩٬٧٥٥
| HDI_rank = 14th
| currency = [[New Zealand dollar]] ($)
| currency_code = NZD
| iso3166code = NZ
| time_zone = [[Time in New Zealand|NZST]]{{refn|1=The Chatham Islands have a [[Chatham Standard Time Zone|separate time zone]], 45 minutes ahead of the rest of New Zealand.|group=n}}
| utc_offset = +١٢
| time_zone_DST = [[Time in New Zealand|NZDT]]{{refn|Clocks are advanced by an hour from the last Sunday in September until the first Sunday in April.<ref>{{cite web|title=New Zealand Daylight Time Order 2007 (SR 2007/185)|url=http://www.legislation.govt.nz/regulation/public/2007/0185/latest/whole.html|publisher=New Zealand Parliamentary Counsel Office|accessdate=6 March 2017|language=en-NZ|date=6 July 2007}}</ref> Daylight saving time is also observed in the Chatham Islands, 45 minutes ahead of NZDT.|group=n}}
| utc_offset_DST = +١٣
| date_format = {{abbr|dd|day}}/{{abbr|mm|month}}/{{abbr|yyyy|year}}{{ھن}}{{abbr|yyyy|year}}-{{abbr|mm|month}}-{{abbr|dd|day}}<ref>There is no official all-numeric date format for New Zealand, but government recommendations generally follow [[date and time notation in Australia|Australian date and time notation]]. See {{citation |title=The Govt.nz style guide |url=https://www.govt.nz/about/about-this-website/style-and-design/the-govt-nz-style-guide/ |website=New Zealand Government|accessdate=7 March 2019 |date=9 December 2016}}.</ref>
| drives_on = چەپ
| calling_code = [[+٦٤]]
| cctld = [[.nz]]
}}
{{Coord|42|S|174|E|scale:5000000_source:GNS|display=title}}
'''نیوزیلاند''' (بە ئینگلیزی: ''New Zealand'') وڵاتێکە لە [[ئۆقیانووسیا]] و لە چەند دوورگە پێکھاتووە. پایتەختەکەی [[ویلینگتۆن]]ە.
Line ٥ ⟶ ٨٢:
== زانیاری گشتی ==
پایتەخت: ویلنگتون{{ھن}}
سەربەخۆیی:١٩٠٧
{{ھن}}زمان:[[ئینگلیزی]] ومائوری{{ھن}}
Line ١٧ ⟶ ٩٤:
== جوگرافیا ==
ئەم وڵاتە پێکھاتوە لە دو دورگەی گەورەو و چەندین دورگەی
مەودایەکی زۆر لە نێوان نیوزلاند و
دوای ئوستورالیا نزیکترین دراوسێکانی لە
==
زۆرینەی
٧٢٪ی
== مێژوو ==
لە ساڵی ١٦٤٩دا دەریاوان «ئابڵ جانسۆن تاسمان» یەکەم ئەوروپی بو کە پێی نایە کەنارەکانی نیوزلاند.
١٢٠ ساڵ پاش ھاتنی دەریاوان جانسۆن لە ساڵی ١٧٦٩ دەریاوانی بەریتانی «جەیمز کۆک»
لە سەدەی نۆزدە کۆچکردنی
نیوزلاند لە ساڵی ١٩٠٧ سەربەخۆیی
== سەرۆکایەتی ==
سەرۆکی ئەو وڵاتە «شاژن ئیلیزابێتی دووھەمە» و سەر فەرمانداری گشتی
== زمان ==
لە ٩٥٪ ی خەڵکی نیوزلاد بە زمانی [[ئینگلیزی]] قسەدەکەن و ھەر ئەم زمانەش زمانی
== دەسەڵات و سیاسەت ==
جۆری دەسەڵاتی سیاسی نیوزلاند پاشایەتی سنوردارە و
کە
ئەم وڵاتەش وەک بەریتانیا یاسای بنەرەتی نوسراوەی
لە ھەڵبژاردنی گشتی کە سێ ساڵ جارێک بەرێوە دەچێت ،١٢٠ نوێنەری پارلەمان ھەڵدەبژێردرێن. لە ھەڵبژاردنی ساڵی ٢٠٠٥ پارتی کار بە سەرۆکایەتی «جیم ئەندێتۆن» زۆرینەی دەنگەکانی بە دەست ھێنا. (جان کەی) سکرتێری پارتی گەل سەرۆکی ئۆپۆزیسیۆنە. پارتی سەوز و پارتی «داھاتوی یەکگرتو» دو پارتی گرنگی دیکەی ئەم وڵاتەن. پارتی مائوری و پارتی یاساش بەشێکن لە ئۆپۆزسیۆن.
لە مارسی ٢٠٠٥ تا ئوکتوبەری ٢٠٠٦ نیوزلاند تەنیا وڵات بوو لەجیھاندا کە سەرۆکی وڵات و سەرۆکی ھەرسێ دەزگا
مەلیکە ئەلیزابت{{ھن}}
سەرفەرمانداری گشتی:سیلڤیا کارترایت{{ھن}}
Line ٤٩ ⟶ ١٢٦:
سەرۆکی پارلەمان:مارگارێت ڤیلسۆن{{ھن}}
جێی ئاماژەیە بەرێوبەری گشتی گەورەترین کۆمپانیای ئەم وڵاتەش خاتوو «ترێزا گاتۆنگ» ە{{ھن}}
لە [[مێژوو]]دا نیوزلاند پێشەنگی نەھێشتنی جیاوزای
== ئابووری ==
ئابوری نیوزلاند پێشکەوتووە و
== پلەو پێگەی نیوزلاند ==
پلەو پێگەی نیوزلاند لە
پێوانی گەشەکردنی مرۆیی- سندوقی گەشەی ئابوری-کۆمەڵایەتی unساڵی ٢٠٠٦ –پلەی ١٩ ی جیھان بووە{{ھن}}
ئاستی ژیان- گۆڤاری ئێکۆنۆمیست ساڵی ٢٠٠٦-پلەی ١٥ دایە{{ھن}}
دڵخۆش
ئاستی بەختەوەری وخۆشگوزەرانی گشتی- ئەنیستیتۆ لێگاتۆم ساڵی ٢٠٠٧-پلەی ٥
{{ھن}}ھەڵسەنگاندنی ئاستی ژیان –دامەزراوەی مێرسێر ساڵی ٢٠٠٧-ئۆکلەند پێنجەمین و ولینگتۆن پلەی پانزەھەمی شارە لەبارەکانی جیھان بۆ ژیان بەسەر بردن.
پێوەری ئاشتی جیھانی-پلەی ٤
{{ھن}}ئازادی کاری
{{ھن}}پێوەری گەندەڵی ئابوری-یەکێکە لەو سێ وڵاتەی کەمترین
== ڕێبەران ==
| |||