محەممەدی ئەمین: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

[[پەڕگە:Abbasid Dinar - Al Amin - 195 AH (811 AD).jpg|وێنۆک|دیناری عەباسی لە سەردەمی خەلیفە محمدمحەممەد ئەمین]]

'''محمەدیمحەممەدی ئەمین''' (ناوی تەواو: محمدمحەممەد کوریکوڕی ھارون کوریکوڕی ممد کوریکوڕی عبداللەعەبدوڵڵا کوریکوڕی ممد کوریکوڕی علیعەلی کوریکوڕی عبداللەعەبدوڵڵا کوریکوڕی عەباس) شەشەم [[خەلیفە]]ی [[دەوڵەتی عەبباسی|عەبباسی]] ماوەی فەرمانرەوای پێنج ساڵی خایەند لە نێوان (١٩٣–١٩٨ ھجری) ،(٨٠٩ بۆ ٨١٣ زاینی) لە سەرەتایی ھاتنە سەر حکوم کێشی لەگەڵ براکەی دروست دەبێت لەسەر دەسەڵات بەھۆی ئەوەی باوکیان واتا ھارونە ڕەشید ھەردوکیانی کردبووە جێگری خۆی بە پێی مەرجی باوکی [[مەئموون]] ئەمیری [[خوراسان]] بوو ئەمین ویستی لابردنی مەئمونی برای ھەبوو بەمەبەستی دانانی موسای کوڕی بۆ جێگری خۆی بۆ ئەوەش ڕاوێژی بە سەرکردەکانی کرد ئەوانیش ڕازی بوون تەنھا [[خوزیمەی کوریکوڕی خازمە]] نەبێت بەھۆی ئەوەی باوەری وابوو سەرکردەکان لە پێناو بەرژەوەندی خۆیان ڕازی بوون ئەمە دەبێتە ھۆی ئەوەی لە داھاتوو ئەمینیش لەببنە براکەی واتە مەئموون لەم بریارەی ئەمین ئاگادار دەکرێتەوە ئەویش ڕازی نابێت بۆیە شەر لە نێوانیان سەر ھەڵدەدات

== کۆتاییکۆتاییی ژیانیژیان ==

دوای دروست بوونی ناکۆکی لە نیوان مەئموون و ئەمین دا [[شەر]] دروست دەبێت ئەمین کۆمەلێک سەربازی بە سەرکردایەتی [[علی کوریکوڕی عیسای کوریکوڕی ماھان]] نارد تا دژی براکەی بجەنگێ مەئمونیش سوپایەکی بە سەرکردایەتی [[تاھیری کوریکوڕی حوسێن]] نارد ھەردوو سوپاکە لە دەرەوەی شاری [[ڕەی]] بەیەکگەیشتن لە ئەنجامی ئەم شەرە سوپای مەئموون بە سەرکردایەتی تاھیر سەردەکەوێت سەری علی کوریکوڕی عیسا لە [[لاشە]] جیادەکرێتەوە دوای ئەم شەرە کاربەدەستانی [[مەککە]] و [[مەدینە]] بەیعەتیان بە مەئمون دا تاھیر لەلایەن مەئمونەوە فەرمانی پێەکرا بچێتە [[بەغدا]] ئەویش دەروات بۆ ماوەیەک گەمارۆی شاری بەغدا دەدات دواتر دەچێتە ناو شار و ئەمین دەکوژێت کوشتنی دەبێتە یەکەمین خەلیفە ی عەباسییەکان کە دەکوژرێت

١-* [https://archive.islamonline.net/10095 محمد الأمین ضحیة الفتنة الثالثة] (فی ذکری تولیھ الخلافة ٣ من جمادی الآخرة ١٩٣ ھـ)