دەشتی نەینەوا: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

'''دەشتی نەینەوا''' ناوچەیەکی جوگرافیەجوگرافییە لە [[باشووری کوردستان|کوردستانی باشوور]]، کارگێریانەو لە ڕووی کارگێڕییەوە سەر سەربەبە [[پارێزگای نەینەوا|پارێزگای نەینەوایە]] لە[[عێراق]] کە کەوتۆتە باکوور و خۆڕئاوایڕۆژاوای شاری [[مووسڵ|موسڵ]]. ناوچەکە بۆ سێ قەزا دابەش بووە (حەمدانیە، [[شێخان]]، تەلکێف) لە ناوچەکە ھەریەکە لە کورد ([[ئێزیدی|یەزیدی]] و [[شەبەک]]) و سریانی ([[کریستیان]]ی) و [[تورکمان]] و [[عەرەب]] ([[ئیسلام|موسڵمان]])دەژییندەژین.<ref name="Leo">{{Cite book|last=Leo|first=Leonard|title=International Religious Freedom (2010): Annual Report to Congress|year=2010|publisher=DIANE Publishing|isbn=978-1-4379-4439-6}}</ref><ref name="report">{{Cite book|last=Committee|first=House of Commons, Foreign Affairs|title=Human rights annual report 2005: first report of Session 2005-06|year=2006|publisher=Stationery Office|location=London|isbn=0-215-02759-0}}</ref>

زۆرینەی سریانەکانی عێراق لەم ناوچەیە نیشتەجێننیشتەجێن، ھەربۆیەھەر بۆیە چەندین کلێسایکڵێسای بەناوبانگی لێ ھەڵکەوتووە وەک: کلێسایکڵێسای کلدانی کاسۆلیکیکاسۆلیکی، وکڵێسای کلێسایسریانیی سریانی ئەرسەدۆکس وئەرسەدۆکس، کلێسای سریانیسریانیی کاسۆلیک وکاسۆلیک، کلێسای خۆڕھەڵاتیڕۆژھەڵاتی کۆن و کلێسایکڵێسای خۆڕھەڵاتیڕۆژھەڵاتی ئاشووری. لەناوچەکە زمانی سریانی نیمچەفەرمیەنیمچەفەرمییە و لە قوتابخانەکان دەخوێندرێت. ھەروەھا لەپاڵلە پاڵ سریانەکانسریانەکان، کوردە یەزیدیەکان ویەزیدییەکان، کوردە شەبەکشەبەک، و کوردە موسڵمانەکانی لێیە لەگەڵ ڕێژەیەک لەکەمینەیلە کەمینەی تورکمان و عەرەب.

ناوچەکە دەکەوێتە سنووری ناوچەکێشەلەسەرەکانناوچە کێشە لەسەرەکان ([[ناوچە جێناکۆکەکانی عێراق|ناوچەکوردستانیەکانیناوچەکوردستانییەکانی دەرەوەی ھەرێم]])بەپێی ماددەی ١٤٠دەستوری١٤٠ عێراقیدەستوری عێراقیی ٢٠٠٥، لەم ساڵانەی دوایی ھەوڵێکی زۆردراوەزۆر دراوە لەلایەن حکومەتیحکوومەتی ھەرێمی کوردستانەوە بۆ ئەوەی بکرێتە ناوچە یان پاڕێزگایەکیپارێزگایەکی سەربەخۆ (یەزیدخان)، بەڵام ئەم داواکاریەداواکارییە لەلایەن حکومەتیحکوومەتی عێراقیەوەعێراقەوە ڕێگریڕێگریی لێکراوەلێکراوە، بەتایبەتی لەلایەن ئەسیل نوجەیفی پاڕێزگاریپارێزگاری پێشووی نەینەوا،نەینەوا؛ بەبیانوویبە بیانووی پاراستنی پێکھاتەی سریانی چونکە حکومەتی ناوەندی پێی وایە بەپارێزگاریبوونی ناوچەکە زیان بەلە پێکھاتەی سریانی دەداتدەدات، و ئەمەش بەھۆی ئەوەی یەزیدیەکانیەزیدییەکان ڕێژەی زۆرینە پێکدێننپێک دێنن.