ئەبووعەلا مەعەری: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

المعری خوێندنی لە سوریا تەواوكردووە و زانستی زمانەوانی و ئەدەب و فیقه و شیعر و ڕاڤەی قورئانی پیرۆز و فەرمودەكانی پێغەمبەری مەزنمانی خوێندووە ، ساڵی 1007 بەمەبەستی بڵاوكردنەوەی شیعر و فەلسەفە و بیرۆكەی ئازاد ڕۆشتووە بو بەغدا و قوتابیەكی یەكجار زۆری هەبووە و دەربارەی شیعر و نەحو و هۆشمەندی وانەی بۆ وتونەتەوە و چاوی كەوتووە بە زاناكانی بەغدا ، ساڵی 1009 گەڕاوەتەوە بۆ موعرەت نوعمان و لەماڵەوە گۆشەگیربووە و خەریكی نووسین و خوێندنەوە بووە.

المعری پێی وابووە ئایین بەگشتی ئەفسانەیە و لەلایەن ڕابردۆەكانەوە دروستكراوە و ڕەخنەی لە فەریزەی حەج گرتووە و بە گەشتی بتپەرستان وەسفی كردووە و دژ بەماچ كردنی الحجر الاسود بووە و ژمارەیەك لە زانایانی موسڵمانان وەكو ابن كەسیر بە زەندیق و كافر ناویان بردووە.

ابو العلا‌و المعری دەستبەرداری دنیا بووە و خۆی لە چێژەكانی دنیا بەدوور گرتووە و بۆ ماوەی 45 ساڵ گۆشتی حەیوان و برنج و ماست و هێلكە و هەنگوینی نەخواردووە و تەنها جل و بەركی ڕەق و زبری لەبەر كردووە تاكو لەساڵی 1058 لەتەمەنی 86 ساڵیدا كۆچی دوایی كردووە لەناو ماڵەكەی خۆیدا لە مەعرەت نوعمان نێژراوە.