ئێلیزابێتی یەکەمی ئینگلتەرا: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

'''ئێلیزابێتی یەکەمی ئینگلستانئینگلتەرا''' (ماوەی ژیان:٧ی ئەیلوولی ١٥٣٣- ٢٣ی ئازاری ١٦٠٣)(بە ئینگلیزی: Elizabeth I of England)، شاژنی وڵاتی [[ئینگلستانئینگلتەرا]] لە ماوەی ساڵانی ١٥٥٨ تا ١٦٠٣ بوە. ناوی ئێلیزابێت توودۆر کچی [[ھێنڕییھێنریی ھەشتەمی ئینگلتەرا|ھێنریی ھەشتەم]]ی پاشای ئینگلستانھێنریی ھەشتەمی ئینگلتەرا و [[ئانێ بولین]] بوە.

ئێلیزابێت منداڵی دووھەمی ھێنڕیی ھەشتەم بوو. ھەتا مردن زەماوەندی نەکرد و بە کچێنی ماوە. لە لایەن [[کڵێسەی کاتۆلیک]]ەوە بە حەرامزادە ناسرابوو و بۆیە پارلەمانی ئینگلستانئینگلتەرا ئیجازەی ئەوەی پێنەدەدا کە ببێت بە شاژنی ئینگلستانئینگلتەرا. بەڵام لە ١٥٥٨دا لە دوای مردنی خوشکە باوکییە گەورەکەی واتە [[ماری توودۆر]] بوو بە شاژنی ئینگلستانئینگلتەرا.

ئێلیزابێت یەکێک لە گرنگترین کاراکتەرە سیاسییەکانی مێژووی ئینگلستانئینگلتەرا و ئەورووپایە. لە دوای مردنی ماری توودۆری خوشکی کە کاتۆلیک بوو، ئەو توانی زۆربەی خەڵکی ئینگلستانئینگلتەرا بکات بە [[پرۆتێستانت]]؛ قەرزەکانی باوکی بداتەوە و ئینگلستانئینگلتەرا بکات بە یەکێک لە دەسەڵاتە سیاسییە گرنگەکانی ئەورووپا. ئەو لە شەڕێکدا [[فیلیپی دووھەم]]، پاشای ئیسپانیای شکست دا.