ھەمبەرگر: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

'''ھەمبەرگر (بەرگر):''' [[خواردنی خێرا|خۆراکێکی خێرایییە]]. بەشێوەیەکی گشتی لە [[گۆشت]] و [[نان]] پێکھاتەی سەرەکین تێیدا. زۆرجار ھەمبەرگەر لەگەڵ [[پەنیر]]، [[کاھوو]]، [[تەماتە]]، [[پیاز]]، [[ترشیات]]، یان [[مریشک]] پێشکەش دەکرێت؛ بەھاراتەکانی وەک [[کەچەب]]، [[خەردەل]]، [[مایۆنیز]]، یان «سۆسێکی تایبەت»، و زۆرجار لەسەر [[نان]]ە کونجی دادەنرێت. جۆرێک لە ھەمبەرگەرەکان کە پەنیری لەسەرە پێی دەوترێت پەنیربەرگەر<ref>{{Citation|title=Hamburger|date=2023-11-30|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Hamburger&oldid=1187659027|work=Wikipedia|language=en|access-date=2023-12-09}}</ref>. زۆرجار ھەمبەرگەر لە چێشتخانە و [[خواردنی خێرا|خواردنگە خێراکان]] دەفرۆشرێت، بەڵام لە چێشتخانە جیاوازەکانی دیکەشدا دەفرۆشرێت. ھەندێک لە گەورەترین زنجیرە فرەنەتەوەیییەکانی خواردنی خێرا بەرگرێکیان ھەیە وەک یەکێک لە بەرھەمە سەرەکییەکانیان: [[ماکدۆناڵدز بیگ ماک]] و [[بەرگر کینگز ۆڤۆپەر]] بوونەتە ئایکۆنی جیھانی کولتوری ئەمریکی.<ref>{{Citation|title=Hamburger|date=2023-11-30|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Hamburger&oldid=1187659027|work=Wikipedia|language=en|access-date=2023-12-09}}</ref>

زاراوەی ھەمبەرگەر لە بنەڕەتدا لە ([[ھامبۆرگ]]) وەرگیراوە کە دووەم گەورەترین شاری [[ئەڵمانییەکان|ئەڵمانیایە]]؛ بەڵام ھیچ پەیوەندییەکی دیاریکراو لە نێوان خواردن و شارەکەدا نییە. «بەرگر» لە کۆتاییدا بوو بە وشەیەکی چەسپاو کە پەیوەندی بە چەندین جۆری جیاوازی [[ساندویچەوە]] ھەیە، ھاوشێوەی ھەمبەرگەرێکی (گۆشتی) بەڵام لە گۆشتی جیاواز دروست کراوە وەک [[گامێش]] لە بەرگرەکەی پێی دەوترێ بوفالۆدا، بەرگری [[ھێلکە]]، [[کەنگەرو]]، [[مریشک]]، [[بەرخ]] یان [[ماسی]] وەک [[سەلەمون]]، و تەنانەت لەگەڵ ساندویچی بێ گۆشت وەک ئەوەی لە بەرگرەکەی سەوزەدا ھەیە.<ref>{{Citation|title=Hamburger|date=2023-11-30|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Hamburger&oldid=1187659027|work=Wikipedia|language=en|access-date=2023-12-09}}</ref>

لەمڕۆدا بەزۆری ھەمبەرگەر تایبەتمەندییەکی [[خواردنی خێرا|چێشتخانە خێراکانە]]. ئەو ھەمبەرگەرانەی لە دامەزراوە گەورەکانی خواردنی خێرادا پێشکەش دەکرێن بەزۆری لە کارگەکاندا بە شێوەیەکی بەرفراوان بەرھەم دەھێنرێن و بەستوو دەکرێن بۆ گەیاندنیان بۆ شوێنەکە. ئەم ھەمبەرگەرانە تەنکن و ئەستووری یەکسانە، جیاوازە لە ھەمبەرگەری ئەمریکی کە لە ماڵ و چێشتخانە ئاسایییەکاندا ئامادە دەکرێت، کە ئەستوورترە و بە لە گۆشتی پیتیی دروست دەکرێ، ھەندێک زنجیرەی [[خواردنی خێرا]]، وەک وێندیز، ھەمبەرگەری چوارگۆشەیی دەفرۆشن. ھەمبەرگەر لە چێشتخانەکانی خواردنی خێرا بەزۆری لەسەر سەرەوەی تەختە دادەنرێت. لە چێشتخانە ئاسایییەکانی ئەمریکادا، ڕەنگە ھەمبەرگەرەکان بە «دەگمەن» داوا بکرێت بەڵام بە شێوەیەکی ئاسایی بە ھۆکاری سەلامەتی خۆراک پێشکەش دەکرێن. چێشتخانەکانی خواردنی خێرا بەزۆری ئەم بژاردەیە پێشکەش ناکەن<ref>{{Citation|title=Hamburger|date=2023-11-30|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Hamburger&oldid=1187659027|work=Wikipedia|language=en|access-date=2023-12-09}}</ref>.

سەلامەتی بۆ تەندروستی ڕەنگە ھەمبەرگەری کاڵ بەکتریا زیانبەخشەکانی تێدابێت کە دەتوانێت نەخۆشییە گواستراوەکانی خۆراک وەک ئێشێریچیا کۆلای بەرھەم بھێنێت، ئەمەش بەھۆی ئامادەکردنی نادروستی نا تەندروستی، بۆیە پێویستە وریایی لە کاتی مامەڵەکردن و کوڵاندندا ھەبێت. بەھۆی ئەگەری تووشبوون بە نەخۆشییە گواستراوەکانی خۆراک، [[USDA]]، پێشنیاری ئەوە دەکات کە ھەمبەرگەرەکان بە پلەی گەرمی ناوەوەی ١٦٠ پلەی فەھرەنگی (٧١ پلەی سەدی) بکوڵێنرێن. ئەگەر بەم پلەیە بکوڵێنرێن، بە بە ھەمبرگرێکی تەندروست دروستکراو دادەنرێت.<ref>{{Citation|title=Hamburger|date=2023-11-30|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Hamburger&oldid=1187659027|work=Wikipedia|language=en|access-date=2023-12-09}}</ref>