تاوەری سۆیێمبیکا
تاوەری سۆیەمبیکا (زمانی تاتاری: Сөембикә манарасы؛ بە ڕووسی: Ба́шня Сююмбикэ́)، کە بە مزگەوتی خانیش ناودەبرێت، ڕەنگە ئاشناترین ھێما و ھێمای تەلارسازی کازان بێت.[١][٢]
| تاوەری سۆیێمبیکا | |
|---|---|
 | |
| بەشێکە لە | Qazan Kremlin |
| ناو بە زمانی فەرمی | Сөембикә манарасы |
| ناونراوە لەدوای | Söyembikä of Kazan |
| وڵات | ڕووسیا |
| دابەشکاریی کارگێڕی | کازان |
| پۆتانی شوێن | ٥٥°٤٨′٢″N ٤٩°٦′١٩″E |
| باری کەلەپووری | federal cultural heritage site in Russia |
| Time of earliest written record | ١ی کانوونی دووەمی ١٧٧٧ |
 | |
سەردەمانێک بەرزترین پێکھاتەی کرملینی ئەو شارە بوو، پێشتر یەکێک بوو لەو تاوەرانەی کە پێیان دەوترێت تاوەرە مەیل. تا ساڵانی نەوەدەکان، مەیلی ١٩٨ سانتیمەتر (٧٨ ئینچ) بووە.[٣] بۆ ڕاستکردنەوەی تاوەرەکە لە ساڵانی ١٩٣٠ و ١٩٩٠دا ڕێگەی جۆراوجۆری سەقامگیرکردن بەکارھێنرا و چیتر مەیل نییە[٣]
ڕێکەوتی دروستکردنی تاوەرەکە لە نھێنیدا پۆشراوە. چەندین زانا مێژووی دروستکردنی دەگێڕنەوە بۆ وەرچەرخانی سەدەی ١٨،[٤] کاتێک تاوەرە قاتییەکان لە ڕووسیادا لە ڕادەبەدەر بەناوبانگ بوون.
ئەفسانەیەک باس لەوە دەکات کە تاوەرەکە زیاتر لە سەدەیەک پێشتر لەلایەن پیشەسازییەکانی ئیڤانی ترسناکەوە تەنھا لە ماوەی ھەفتەیەکدا دروست کراوە. وەک ئەفسانە دەڵێت، شاژنی کازان سۆیەمبیکا خۆی لە بەرزترین پلەوە فڕێدایە خوارەوە، ھەربۆیە ناوی لێنراوە.[٤]
ھەندێک لە زانایان پێیان وایە کە ڕەنگە مێژووی تاوەرەکە زیاتر لە سەدەی ١٨ بگەڕێتەوە.[٤] ئەگەر بەڕاستی تاوەرەکە ڕەنگدانەوەی ھەندێک تایبەتمەندی ڕەسەنی تەلارسازی تاتار بێت، ئەوا بە دڵنیایییەوە دەبوو دیزاینەکەی کاریگەری لەسەر تاوەرەکانی کرێملین لە مۆسکۆ ھەبێت.
بە گوتەی زانا ڕاڤیل بوخارایڤ، پێویستی ئەو تاوەرە، کە وەک تاوەرێکی چاودێری سەربازی دروست کراوە، جێگەی پرسیارە. ئەو ڕای گەیاند کە ناوچەکە لەو کاتەدا تاڕادەیەک ئارام بووە و تاوەرێکی دیکەی ھەبوو پێشتر لە تەنیشت کاتدراڵی بلاگۆڤێشێنسکی بوونی ھەبووە. ئەو بانگەشەی ئەوە دەکات کە ئەگەر تاوەرەکە لە سەدەی ١٨دا لەلایەن ڕووسەکانەوە دروستکرابا، ئەوا دروستکردنی تاوەرێکی دیکە بۆ ئەو مەبەستە زیادەڕۆیی و گرانە دەسەلمێندرا. سەرەڕای ئەوەش، کاریگەری ئیسلامیی تەلارسازی تاوەرەکە بە ناتایبەتمەندی دەھێنێتەوە ئەگەر بە ڕەچەڵەک ڕووسی بووبێت.[٤] لایەنگرانی ئەو تیۆرییە ئاماژە بەوە دەکەن کە تاکە پێکھاتە ھاوشێوەکان لە ئاسیای ناوەڕاستدا دروستکراون کە لە ڕووی سیاسی و کولتوورییەوە پەیوەندییان بە خانەیەتی جێھێڵراوی کازانەوە ھەبووە. چەندین ڕاستی ئاماژە بە ڕەوایەتی ئەم تیۆرییە دەکەن: قەبارەی بیناسازییەکە، نەبوونی بەڵگەی بەڵگەنامەیی کە پشتگیری لە بیناسازی ڕووسی بکات، ڕێزگرتن لە تاوەرەکە لەلایەن دانیشتووانی ناوخۆیی تاتارەوە و ھتد.[٤]
لە سەردەمی ئیمپراتۆرییەتدا پێشتر تاوەرەکە ھەڵۆیەکی دوو سەری لەسەر بوو، کە بەلشەفییەکان ئەستێرەیەکی سووریان لە شوێنی دانابوو. لە ئێستادا تاجی ھیلالێکی موسڵمانی لەسەر دانراوە. لە سەرەتای سەدەی بیستەمدا، تەلارساز ئەلێکسی شچۆسێڤ، ھێڵکاری پێکھاتەکەی لە وێستگەی شەمەندەفەری کازان لە مۆسکۆ بەرھەم ھێنایەوە.
سەرچاوەکان دەستکاری
- ^ Thom Wheeler (2011). One Steppe Beyond: Across Russia in a VW Camper. Summersdale Publishers Ltd. p. 122. ISBN 978-0-85765-499-1.
- ^ Sasha Raspopina (December 22, 2016). "10 of the best Russia holiday destinations – beyond Moscow and St Petersburg". The Guardian. Retrieved January 1, 2020.
- ^ ئ ا Eduard Zinatullin (June 25, 2014). "Виртуальная экскурсия внутрь башни Сююмбике в Казани" [Virtual tour inside of Söyembikä Tower] (بە ڕووسی). kazancat.ru. Retrieved January 1, 2020.
- ^ ئ ا ب پ ت Bukharaev, Ravil (1995). Kazan: The Enchanted Capital (بە ئینگلیزی). Flint River Press. pp. 24–25. ISBN 978-1-871489-19-4.
| کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە تاوەری سۆیێمبیکا تێدایە. |