بی ئاڕ-١٥٨
بی ئاڕ-١٥٨ ڕێگایەکی خێرای فیدراڵی بەڕازیلە.[١] یەکێکە لە درێژترین ڕێگا سەرەکییەکانی وڵاتەکە، ڕێگاکە بە درێژایی ٣٩٥٥٫٠ کیلۆمەتر (٢٤٥٧٫٥ میل) ئەلتامیرا، پارا بە سانتانا دوو لیڤرامنتۆ لە سنووری ئۆرۆگوای دەبەستێتەوە کە لەوێشەوە ڕێگای ٥ (ئۆرۆگوای) دەبەستێتەوە.[٢]
لە پلانی سەرەتایی وەزارەتی گواستنەوەدا، خاڵی دەستپێکردنی دەبێت لە نێوان ڕێگا سەرەکییەکانی بی ئاڕ-٢٣٠ و PA-415 لە شارەوانی ئەلتامیرا لە ویلایەتی پارا بێت. بەڵام ئەم پەیوەندییە لەگەڵ ئەلتامیرا ھەرگیز دروست نەبووە؛ بەم قسەیە خودی ڕێگای خێرا تەنھا لە ڕێدێنساو لە باشووری ویلایەتەکە دەست پێدەکات. سەرەڕای ئەوەی درێژە، ھەندێک بەش لە ڕێگا سەرەکییەکە بە ڕێڕەوی سەرەتایییەوە نابەسترێتەوە، لە چەند بەشێکدا «تێکەڵاوی» لەگەڵ ڕێگا سەرەکییەکانی دیکەی ویلایەت و فیدراڵیدا دەست پێ دەکات؛ بە لەبەرچاوگرتنی تەنھا ئەو بەشانەی کە بە فەرمی ھەن، درێژی ڕێگاکە ٢٧٧٣ کیلۆمەترە.[٣]
بە پێچەوانەی زۆربەی ڕێگا درێژخایەنەکانەوە، ھیچ پایتەختێکی بەرازیل نابڕێت. یەکێکە لە ڕێگا سەرەکییەکانی ناوەوەی بەرازیل لەگەڵ بی ئاڕ-١٦٣ و بی ئاڕ-٣٦٤
ئەم ڕێگایە زۆر گرنگە بۆ ویلایەتەکانی وەک ماتۆ گرۆسۆ کە گەورەترین بەرھەمھێنەری دانەوێڵەیە لە وڵاتەکەدا (ئەو ویلایەتە گەورەترین بەرھەمھێنەری فاسۆلیا، گەنمەشامی، پەتاتە، سێیەم گەورەترین بەرھەمھێنەری فاسۆلیا، و شەشەم گەورەترین بەرھەمھێنەری قەیسی شەکرە). لە وڵاتەکەدا)، جگە لەوەی کە گەورەترین ڕەوە ئاژەڵیان لە وڵاتەکەدا ھەیە، زیاتر لە ٣٠ ملیۆن سەر ئاژەڵیان ھەیە، کە تەنھا نزیکەی ١٤٪ی بەرھەمی نیشتمانی پێکدەھێنێت. قیرتاوکردن و چاککردنەوەی ڕێگای خێرا کە تا ئێستاش پارچە زەوییەکانی ھەیە، بە فاکتەرێکی گرنگی گەشەسەندنی ئابووری دادەنرێت، کە دەستوەردان لە تێچووی گواستنەوە و نرخی ئەو کاڵایانە دەکات کە دەگەنە بەکارھێنەری کۆتایی. دۆڵی ئاراگوایا کە ڕێگاکە تێیدا تێدەپەڕێت، جەمسەرێکی گرنگی گەشەسەندنی دەوڵەتە. لە ساڵی ٢٠٠٥دا، وەزیری پێشووی ژێرخانی بەڕازیل، لویس ئەنتۆنیۆ پاگۆت، باسی لەوە کرد کە «بی ئاڕ-١٥٨ میحوەرێکی پێکھاتەدار و فرە شێوازە کە ڕێگای خێرا لەگەڵ ڕێڕەوی ئاو و ھێڵی ئاسن تێکەڵ دەکات، ھەر بۆیەش گرنگییەکی زۆری ھەیە». ھەروەھا بە گوتەی ئەو، «تەواوکردنی کارەکانی قیرتاوکردن لەسەر بی ئاڕ-١٥٨ دەبێتە ھۆی کێبڕکێ نەک تەنھا بە بازرگانی کشتوکاڵی لە ویلایەتی ماتۆ گرۆسۆ، بەڵکو دەبێتە ھۆی ئەوەی بەندەری پۆنتا دا مادێرا ببێتە کۆریدۆرێکی ھەناردەکردن بۆ ئەوانی دیکە.». بەرھەمەکان کە دەتوانرێت یەکبخرێن ھەروەھا دەرفەت بۆ گەڕانەوەی بار لە باکووری ڕۆژھەڵاتەوە دروست دەکات ئەو کەشتیانەی لە دەرەوە دێن دەتوانن شتومەکی کشتوکاڵی و بەرھەمی تر بھێنن بی ئاڕ-١٥٨ بە دوو ھێڵی ئاسنی سەرەکی دەبەسترێتەوە: کاراجاس، کە لە کۆگاکانی کاراجاسەوە دەست پێ دەکات. (لە پارا)) بۆ تێرمی ناڵی پۆنتا دی مادێرا لە ساو لویس (مارانھاو)، و ھێڵی ئاسنی نۆرت-سول، کە لە ئێستادا دەکەوێتە شاری ئێستریتۆ، تۆکانتین، و تا ئێستا بەرەو ویلایەتی گۆیاس دابەزیوە[٤][٥][٦][٧][٨][٩][١٠][١١][١٢][١٣]
سەرچاوەکان
دەستکاری- ^ «BR-158». Ministry of Transport. لە ڕەسەنەکە لە ٢٢ی تشرینی دووەمی ٢٠١٢ ئەرشیڤ کراوە. لە ٧ی حوزەیرانی ٢٠١١ ھێنراوە. ٢٢ی تشرینی دووەمی ٢٠١٢ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
- ^ Rodovias Longitudinais
- ^ DNIT - Departamento Nacional de Infraestrutura de Transportes. Mapa Multimodal Pará 2013
- ^ IBGE prevê safra recorde de grãos em 2020
- ^ Quatro estados concentram quase 70% da produção de grãos do país
- ^ Qualidade do algodão de MT é destaque em congresso nacional
- ^ MT segue como líder isolado na produção de algodão e safra sobe para 65% em 2017/18
- ^ Goiás é o segundo maior produtor de cana-de-açúcar do País ٣ی نیسانی ٢٠٢٣ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
- ^ ACOMPANHAMENTO DA SAFRA BRASILEIRA DE CANA DE AÇÚCAR MAIO 2019
- ^ Mato Grosso tem o maior rebanho bovino do país e representa 13,8% da produção nacional
- ^ Rebanho bovino de Mato Grosso chega a 30.3 milhões de cabeças
- ^ Alencar destaca importância da rodovia BR-158 ٨ی تەممووزی ٢٠٢٠ لە وەیبەک مەشین، ئەرشیڤ کراوە.
- ^ BR-158 tem importância nacional, diz Pagot
| کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە بی ئاڕ-١٥٨ تێدایە. |