ئەژنۆ
ئەم وتارە ئاماژەی بە ھیچ سەرچاوەیەک نەداوە. تکایە بە دانانی ئاماژە بۆ سەرچاوە بڕواپێکراوەکان، ئەم وتارە باشتر بکە. دەقە بێسەرچاوەکان لەوانەیە داوای سەرچاوەیان لێ بکرێت یان لاببرێن. |
ئەژنۆ جومگەیەکە، ئێسکەکانی سەرەوە و خوارەوەی قاچی بەیەکەوە بەستووەتەوە. لە جومگەی ئەژنۆدا سێ ئێسکی ڕان، کەشکەژنۆ و بەلەک بەشداری دەکەن، ئەم جومگەیە بە کەپسوولی جومگە، پەردەی سینوڤیاڵ ( لەخۆگری شلەی سینوڤیاڵ) و بەندۆکەکانەوە دەورگیراوە؛ شلەی سینوڤیاڵ دەبێتە ھۆی کەمتر کردنەوەی لێکخشانەکان و ژیواندنی کرۆژنەکانی ناو جومگە. لە جومگەی ئەژنۆدا کۆتایی ئێسکی ڕان و سەری بەلەک جووت دەبن. دوو قوتی لە کۆتایی ئێسکی راندا ھەیە بە ناوی کۆندیل، کە دەنیشنە سەر تەختایی سەری بەلەک.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Knee.female.jpg/220px-Knee.female.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/09/Knee_diagram.svg/250px-Knee_diagram.svg.png)
ئێسکی باریکی لابەلەک لە پێکھاتەی جومگەی ئەژنۆدا بەشداری ناکات. لابەلەک لە ژێر جومگەی ئەژنۆدا سەر بە بەلەکەوە دەنێت و جومگەی بەلەک پێک دێنێت، کە جووڵەیەکی وای نیە.
ناوەکانی تر
دەستکاریچۆک، وژنگ، زرانی، ژنۆ، ھەنگۆڵ، کورک، زانوو، وژینگ، و ورزنگ
بەندۆکەکانی ئەژنۆ
دەستکاریھەروا کە لە ناوەکەیەوە دیارە بریتییە لە کۆمەڵێک تیسماڵک کە سەری ئێسکەکان پێکەوە دەبەستێ و ناھێڵێ لێک بترازن.دوو بەندۆکی سەرەکی لە دوو لای ئەژنۆدا بریتین لە:
- بەندۆکی لای دەر(LCL)
- بەندۆکی لای ناو (MCL)
لە نێو جومگەی ئەژنۆشدا دوو بەندۆکی سەرەکی ھەن کە ئێسکی ڕان بە بەلەکەوە دەبەستنەوە، بریتین لە:
- بەندۆکی یەکبڕی پێشەوە (ACL)
- بەندۆکی یەکبڕی پاشەوە (PCL )
بەندۆکە لاییەکان، بەر بە ترازانی ئەژنۆ بەرەو ڕاست و چەپ دەگرن. بەندۆکە یەکبڕەکان کە بە خاچیش دەناسرێن بەر بە ترازانی ئەژنۆ بۆ بەر و دوا(پاش) دەگرن.
منیسکەکانی ئەژنۆ
دەستکاریلە جومگەی ئەژنۆدا دوو جۆر شانەی تایبەت، بە ناوی منیسک ھەن کە دەکەونە نێوان ڕان و بەلەک و بڕێجار بە کرۆژنەی جومگەش ناویان دەبەن ، بەڵام لە ڕاستیدا لە گەڵ کرۆژنەی سەر ئێسکەکان جیاوازن. منیسکەکان لە بەر دوو ھۆ زۆر گرنگن:
- ١. وەک زەربە گرێک کار دەکەن لە ھەمبەر کێشی لەش و دەبنە ھۆی بڵاو بوونەوەی تەوژمەکەی.
- ٢. یارمەتی بەندۆکەکانی ئەژنۆ دەدەن لە خۆڕاگری ئەژنۆ.
تۆپێکی خڕ وێنا بکەن کە لە سەر ڕووبەرێکی تەخت دانراوە، تۆپەکە وێنەی کۆتایی ئێسکی ڕانە و تەختاییەکە، سەری ئێسکی بەلەکە؛ منیسکەکان بۆشایی بەتاڵی دەوری ئێسکی ڕان پڕ دەکەنەوە و دەبنە ھۆی بڵاوبوونەوەی کێشی لەش لە سەر ئێسکی بەلەک، ئەگەر منیسکەکان نەبوایێن، ئەم تەوژمە لە دوو خاڵدا دەکەوتە سەر بەلەک و دەبووە ھۆی سوان و لەناوچوونی کرۆژنەی سەر ئێسکەکان و ئازاری ئەستەم.
تاندۆن (ڕەفیسکە) و ماسوولکەکانی ئەژنۆ
دەستکاریتاندۆنەکان لە بەندۆکەکان دەچن بەو جیاوازییەوە کە ئەمان سەری ماسوولکەکان بە ئێسکەکانەوە دەبەستن. گەورەترین تاندۆنی لەشی مرۆڤ، تاندۆنی کەشکەژنۆیە
ڕیگاچوون و جوڵەکانی ئەژنۆی ئێمە بە پێکھاتەیەکی جموجووڵەوە بەستراوە، کە بە پێکھاتەی ڕاست کردنەوەی ئەژنۆ دەناسرێت.ئەم پێکھاتە کە لە بەشی پێشەوەی ئەژنۆدایە پێکھاتووە لە: کەشکەژنۆ، تاندۆنی کەشکەژنۆ، تاندۆنی چوارسەر و ماسوولکەکانی چوارسەر. ماسوولکە چوارسەرەکان ئەو ماسوولکانەن کە لە بەشی پێشەوەی ئەژنۆدا بە تاندۆنی جوارسەرەوە دەلکێن و لە کرژ بوونەوەدا دەبنە ھۆی ڕاست بوونەوەی ئەژنۆ.
ماسوولکەکانی ھامسترینگ لە پشتەوەی ڕان و بەلەکەوە دەبنە ھۆی نووشتانەوەی ئەژنۆ.
وتاری پێوەندیدار
دەستکاریسەرچاوە
دەستکاری[بەستەری مردووی ھەمیشەیی][بەستەری مردوو]
کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە ئەژنۆ تێدایە. |