ھان سین (چینییی سادەکراو:韩信، چینی دێرین:韓信) ژەنەڕاڵێکی سەربازی و سیاسەتمەدارێکی چینی بوو کە لە کاتی ململانێی نێوان زنجیرە فەرمانڕەوای چوو و هاندا خزمەتێکی زۆری بە لیو بانگ کردووە و بەشدارییەکی زۆری لە دامەزراندنی شانشینی هاندا کردووە. هان سین وەک یەکێک لە "سێ پاڵەوانی سەرەتای شانشینی هان" دادەنرێت (بە چینی: 漢初三傑)، لەگەڵ ژانگ لیانگ و سیاوۆ هێ.[١]

هان سين
韓信 (traditional Chinese)
مارکیی ھوایین (淮陰侯)
ماوە201–196 پێش زایین
پاشایی ویلایەتی چوو (楚王)
ماوە202–201 پێش زایین
پێش خۆیسیانگ یوو
دوای خۆیLiu Jiao
پاشای ولایەتی چی (齊王)
ماوە203–202 پێش زایین
پێش خۆیTian Guang
دوای خۆیلیو فێی
زانیاریی کەسی
لەدایکبووننةزانراو
هواىىن
مەرگ196 پێش زایین
کۆشکی چانگل, چانگان (سەردەمی مۆدێرن پێی دەوترێت سیئان, شێنسی)
ھاوپەیمانیسیانگ لیانگ
سیانگ یوو
لیو بێی
پێگەکاپتنی پاسەوانەکانی کۆشک (郎中) 208-206 پێش زایین
كاپتنی بەشەخۆراک (治粟都尉) 206 پێش زایین
فەرماندەی گشتی (大將軍) 206-202 پێش زایین
ڕاوێژکاری مەزن بەشی چەپ (左丞相) 205 پێش زایین
ڕاوێژکاری شانشینی ژاوۆ (相國) 204 پێش زایین
جەنگە بەناوبانگەکانجەنگی ئاننی
جەنگی جینگسینگ
جەنگی ڕووباری وێی
جەنگی گایسیا

هان سین بە یەکێک لە باشترین سەرکردەی سەربازی دادەنرێت بەهۆی ئەو ستراتیژی و تاکتیکانەی کە لە شەڕدا بەکاری هێنابوو، هەندێکیان بوونە سەرچاوەی هەندێک ئیدیۆمی چینی، لە شەڕدا نەدۆڕاو بوو و بەهۆی دەستکەوتەکانی بە "خودای جەنگ" دادەنرا. وەک ڕێزلێنانێک بۆ بەشدارییەکانی هان سین، لیو بانگ لە ساڵی ٢٠٣ پێش زایین نازناوی "پاشای چی" و لە ساڵی دواتردا نازناوی "پاشا چو"ی پێبەخشی.[٢] بەڵام لیو بانگ ترسی لە گەشەسەندنی کاریگەری هان سین هەبوو و وردە وردە دەسەڵاتەکەی کەمکردەوە و لە کۆتایی ساڵی ٢٠٢ پێش زایین دایبەزاند بۆ "مارکی هوایین".[٣] لە سەرەتای ساڵی ١٩٦ پێش زایین، هان سین تۆمەتبار کرا بە بەشداریکردن لە یاخیبوونێکدا، بۆ ناو تەڵەیەک ڕاکێشرا و کەوتە ناویەوە و بە فەرمانی ئیمپراتۆرە لو ژی لەسێدارەدرا.[٤]

سەرچاوەکان

دەستکاری
  1. ^ Sima Qian. 《史記·卷九十二·淮陰侯列傳第三十二》 ["Ranked Biography of the Marquis of Huaiyin", Records of the Grand Historian]. 信見眛計事。眛曰:「漢所以不擊取楚,以眛在公所。若欲捕我以自媚於漢,吾今日死,公亦隨手亡矣。」乃罵信曰:「公非長者!」卒自剄。
  2. ^ Sima Qian. 《史記·卷九十二·淮陰侯列傳第三十二》 ["Ranked Biography of the Marquis of Huaiyin", Records of the Grand Historian]. 信至國,召所從食漂母,賜千金。及下鄉南昌亭長,賜百錢,曰:「公,小人也,為德不卒。」召辱己之少年令出胯下者以為楚中尉。告諸將相曰:「此壯士也。方辱我時,我寧不能殺之邪?殺之無名,故忍而就於此。」
  3. ^ Sima Qian. 《史記·卷九十二·淮陰侯列傳第三十二》 ["Ranked Biography of the Marquis of Huaiyin", Records of the Grand Historian]. 上曰:「人告公反。」遂械系信。至雒陽,赦信罪,以為淮陰侯。
  4. ^ Sima Qian. 《史記·卷九十二·淮陰侯列傳第三十二》 ["Ranked Biography of the Marquis of Huaiyin", Records of the Grand Historian]. 其舍人得罪於信,信囚,欲殺之。舍人弟上變,告信欲反狀於呂后。呂后欲召,恐其黨不就,乃與蕭相國謀,詐令人從上所來,言豨已得死,列侯群臣皆賀。相國紿信曰:「雖疾,彊入賀。」信入,呂后使武士縛信,斬之長樂鐘室。

بەستەرە دەرەکییەکان

دەستکاری