ھان سین
ھان سین (چینییی سادەکراو:韩信، چینی دێرین:韓信) ژەنەڕاڵێکی سەربازی و سیاسەتمەدارێکی چینی بوو کە لە کاتی ململانێی نێوان زنجیرە فەرمانڕەوای چوو و هاندا خزمەتێکی زۆری بە لیو بانگ کردووە و بەشدارییەکی زۆری لە دامەزراندنی شانشینی هاندا کردووە. هان سین وەک یەکێک لە "سێ پاڵەوانی سەرەتای شانشینی هان" دادەنرێت (بە چینی: 漢初三傑)، لەگەڵ ژانگ لیانگ و سیاوۆ هێ.[١]
| هان سين 韓信 (traditional Chinese) | |
|---|---|
 | |
| مارکیی ھوایین (淮陰侯) | |
| ماوە | 201–196 پێش زایین |
| پاشایی ویلایەتی چوو (楚王) | |
| ماوە | 202–201 پێش زایین |
| پێش خۆی | سیانگ یوو |
| دوای خۆی | Liu Jiao |
| پاشای ولایەتی چی (齊王) | |
| ماوە | 203–202 پێش زایین |
| پێش خۆی | Tian Guang |
| دوای خۆی | لیو فێی |
| زانیاریی کەسی | |
| لەدایکبوون | نةزانراو هواىىن |
| مەرگ | 196 پێش زایین کۆشکی چانگل, چانگان (سەردەمی مۆدێرن پێی دەوترێت سیئان, شێنسی) |
| ھاوپەیمانی | سیانگ لیانگ سیانگ یوو لیو بێی |
| پێگە | کاپتنی پاسەوانەکانی کۆشک (郎中) 208-206 پێش زایین كاپتنی بەشەخۆراک (治粟都尉) 206 پێش زایین فەرماندەی گشتی (大將軍) 206-202 پێش زایین ڕاوێژکاری مەزن بەشی چەپ (左丞相) 205 پێش زایین ڕاوێژکاری شانشینی ژاوۆ (相國) 204 پێش زایین |
| جەنگە بەناوبانگەکان | جەنگی ئاننی جەنگی جینگسینگ جەنگی ڕووباری وێی جەنگی گایسیا |
هان سین بە یەکێک لە باشترین سەرکردەی سەربازی دادەنرێت بەهۆی ئەو ستراتیژی و تاکتیکانەی کە لە شەڕدا بەکاری هێنابوو، هەندێکیان بوونە سەرچاوەی هەندێک ئیدیۆمی چینی، لە شەڕدا نەدۆڕاو بوو و بەهۆی دەستکەوتەکانی بە "خودای جەنگ" دادەنرا. وەک ڕێزلێنانێک بۆ بەشدارییەکانی هان سین، لیو بانگ لە ساڵی ٢٠٣ پێش زایین نازناوی "پاشای چی" و لە ساڵی دواتردا نازناوی "پاشا چو"ی پێبەخشی.[٢] بەڵام لیو بانگ ترسی لە گەشەسەندنی کاریگەری هان سین هەبوو و وردە وردە دەسەڵاتەکەی کەمکردەوە و لە کۆتایی ساڵی ٢٠٢ پێش زایین دایبەزاند بۆ "مارکی هوایین".[٣] لە سەرەتای ساڵی ١٩٦ پێش زایین، هان سین تۆمەتبار کرا بە بەشداریکردن لە یاخیبوونێکدا، بۆ ناو تەڵەیەک ڕاکێشرا و کەوتە ناویەوە و بە فەرمانی ئیمپراتۆرە لو ژی لەسێدارەدرا.[٤]
سەرچاوەکان
دەستکاری- ^ Sima Qian. 《史記·卷九十二·淮陰侯列傳第三十二》 ["Ranked Biography of the Marquis of Huaiyin", Records of the Grand Historian].
信見眛計事。眛曰：「漢所以不擊取楚，以眛在公所。若欲捕我以自媚於漢，吾今日死，公亦隨手亡矣。」乃罵信曰：「公非長者！」卒自剄。
- ^ Sima Qian. 《史記·卷九十二·淮陰侯列傳第三十二》 ["Ranked Biography of the Marquis of Huaiyin", Records of the Grand Historian].
信至國，召所從食漂母，賜千金。及下鄉南昌亭長，賜百錢，曰：「公，小人也，為德不卒。」召辱己之少年令出胯下者以為楚中尉。告諸將相曰：「此壯士也。方辱我時，我寧不能殺之邪？殺之無名，故忍而就於此。」
- ^ Sima Qian. 《史記·卷九十二·淮陰侯列傳第三十二》 ["Ranked Biography of the Marquis of Huaiyin", Records of the Grand Historian].
上曰：「人告公反。」遂械系信。至雒陽，赦信罪，以為淮陰侯。
- ^ Sima Qian. 《史記·卷九十二·淮陰侯列傳第三十二》 ["Ranked Biography of the Marquis of Huaiyin", Records of the Grand Historian].
其舍人得罪於信，信囚，欲殺之。舍人弟上變，告信欲反狀於呂后。呂后欲召，恐其黨不就，乃與蕭相國謀，詐令人從上所來，言豨已得死，列侯群臣皆賀。相國紿信曰：「雖疾，彊入賀。」信入，呂后使武士縛信，斬之長樂鐘室。
بەستەرە دەرەکییەکان
دەستکاری| کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە ھان سین تێدایە. |
 | ئەم وتارە کۆلکەیەکە. دەتوانیت بە فراوانکردنی یارمەتیی ویکیپیدیا بدەیت. |
