کێڵگە
کێڵگە (بە ئینگلیزی: Farm) ڕووبەرێکی زەوییە کە بە شێوەیەکی سەرەکیی تەرخان کراوە بۆ پرۆسەی کشتوکاڵ بە ئامانجی سەرەکیی بەرھەمھێنانی خۆراک و بەروبومەکانی تر.
ئەوە پێداویستی سەرەکییە لە بەرھەمھێنانی خۆراکدا. ناوەکە بۆ یەکە تایبەتمەندەکان بەکار دەھێنرێت وەک کێڵگەی کشتوکاڵی و کێڵگەی سەوزە و کێڵگەی میوە و شیرەمەنی و بەراز و پەلەوەرەکان و ئەو زەوییانەی کە بۆ بەرھەمھێنانی ڕیشاڵی سروشتی و بیوفێڵ و کاڵاکانی تر بەکاردەھێنرێت. کێڵگە و باخ و نەمام و خانووبەرە و کێڵگەی بچووک و باخچەی ڕابواردن لەخۆ دەگرێت. ھەروەھا خانووی کشتوکاڵی و بیناکانی کشتوکاڵی و ھەروەھا زەوییەکانیش دەگرێتەوە.
لە سەردەمی مۆدێرندا زاراوەکە درێژکراوەتەوە بۆ ئەوەی کرداری پیشەسازی وەک کێڵگەی با و کێڵگەی ماسی بگرێتەوە، کە ھەردووکیان دەتوانن لەسەر زەوی یان دەریا کار بکەن.[١]
نزیکەی ٥٧٠ ملیۆن کێڵگە لە جیھاندا ھەن کە زۆربەیان بچووک یان خێزاندارن. کێڵگە بچووکەکان کە ڕووبەری زەوییان کەمتر لە ٢ ھێکتار بێت نزیکەی ١٪ زەویی کشتوکاڵی جیھان بەڕێوەدەبەن و کێڵگەی خێزانەکانیش نزیکەی ٧٥٪ زەویی کشتوکاڵی جیھان دەگرێتەوە.[٢]
کێڵگە مۆدێرنەکان لە وڵاتە پێشکەوتووەکان زۆر میکانیکی کراون. لە ویلایەتە یەکگرتووەکان ڕەنگە ئاژەڵداری لەسەر مەودا و زەویی بکرێت و میکانیزەکردنی بەرھەمی دانەوێڵە بووەتە ھۆی کەمبوونەوەیەکی زۆر لە ژمارەی کرێکارانی کشتوکاڵی پێویستدا.
لە ئەورووپا، کێڵگەکانی خێزانی نەریتی ڕێگا دەدەن بە یەکەی بەرھەمھێنانی گەورەتر. لە ئوسترالیا ھەندێک کێڵگە زۆر گەورەن چونکە زەوییەکە بەھۆی باری کەشوھەواوە ناتوانێت پشتگیریی چڕییەکی بەرزی ئاژەڵداریی بکات.
لە وڵاتانی کەمتر گەشەسەندوودا کێڵگە بچووکەکان نۆرمن و زۆربەی دانیشتووانی گوندەکان جووتیاری ژێردەستن و خۆراک بە خێزانەکانیان دەدەن و ھەر بەرھەمێکی زیادە لە بازاڕی ناوخۆدا دەفرۆشن.
سەرچاوەکان
دەستکاری- ^ Gregor, 209; Adams, 454.
- ^ «The Number, Size, and Distribution of Farms, Smallholder Farms, and Family Farms Worldwide». World Development. 87: 16–29. 2016. doi:10.1016/j.worlddev.2015.10.041.
| کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە کێڵگە تێدایە. |