ڕامێن

ڕامێن : خواردنێکی نۆدلی یابانییە. پێکهاتووە لە نۆدلەکانی گەنمی چینی (中華麺، chūkamen) کە لەناو شۆرباییەکدا پێشکەش دەکرێت؛ تامە باوەکان بریتین لە سۆسی سۆیا و میسۆ، لەگەڵ خواردنی ئاسایی کە بریتین لە گۆشتی بەرازی پارچە پارچەکراو (چاشۆ)، نۆری (جۆی دەریایی وشککراوە)، مێنما (لقە بامبۆ)، و زەنجەفیل. ڕامێن ڕەگ و ڕیشەی لە خواردنە نۆدلەکانی چینیدا هەیە. نزیکەی هەموو ناوچەیەک لە ژاپۆن جۆری تایبەتی خۆی هەیە لە ڕامێن، وەکو ڕامێنی تۆنکۆتسۆ (شۆربای ئێسکی بەراز)ی کیوشو و ڕامێنی میسۆی هۆکایدۆ.سەرچاوەی ڕامێن دەتوانرێت بگەڕێتەوە بۆ یۆکۆهاما چیناتون لە سەرەتای سەدەی بیستەمدا. وشەی "ramen" وشەیەکی ژاپۆنییە لە وشەی چینی lamian (拉麵) کە بە واتای "نۆدل ڕاکێشراو" دێت. ئەم خواردنە لە خواردنە نۆدلەکانی باشووری چینییەوە پەرەی سەندووە، ئەمەش ڕەنگدانەوەی دیمۆگرافیای دانیشتوانی چینی لە یۆکۆهامایە. ڕامێن لە ژاپۆن ناوبانگێکی زۆری بەدەستهێنا، بە تایبەت لە کاتی کەمیی خۆراکدا لە دوای جەنگی جیهانی دووەم. لە ساڵی ١٩٥٨ نۆدلەکانی خێرا لەلایەن مۆمۆفۆکو ئەندۆوە داهێنرا، ئەمەش خواردنەکەی زیاتر بەناوبانگ بوو.ئەمڕۆ ڕامێن ئایکۆنێکی کولتوورییە لە ژاپۆن، چەندین جۆری ناوچەیی و کۆمەڵێک سەرەوەی بەرفراوانی تێدایە. نموونەی ئەمانە بریتین لە ڕامێنی دەوڵەمەندی ساپۆرۆ، ڕامێنی تامی خوێی هاکۆداتێ، نۆدلە ئەستوور و تەختەکەی کیتاکاتا لە شۆربای گۆشتی بەراز و نیبۆشی، ڕامێنی شێوازی تۆکیۆ لەگەڵ شۆربای مریشکی تامی سۆیا، ڕامێنی ئیکێی یۆکۆهاما لەگەڵ شۆربای گۆشتی بەرازی تامی سۆیا، سۆسی سۆیا و... شۆربای ئێسکی بەراز، و شۆربای شیری تۆنکۆتسۆ (ئێسکی بەراز)ی هاکاتا. ڕامێن لە دامەزراوە و شوێنی جیاوازدا پێشکەش دەکرێت، بە باشترین کوالێتی بەزۆری لە دوکانە پسپۆڕەکانی ڕامێندا دەبینرێت کە پێیان دەوترێت ڕامێنیا (ラーメン屋).ناوبانگی ڕامێن لە دەرەوەی ژاپۆن بڵاوبووەتەوە. لە کۆریا ڕامێن بە ڕامێن (라면) ناسراوە. لە چین بە ڕامێن پێی دەوترێت rìshì lāmiàn (日式拉麵 "لامیان بە شێوازی ژاپۆنی"). هەروەها ڕامێن ڕێگەی خۆی لە زنجیرە چێشتخانەکانی ڕۆژئاوادا کردووەتەوە. ڕامێنی خێرا لە ساڵی ١٩٧١ لە ژاپۆنەوە هەناردە کرا و لەو کاتەوە ناسنامەی نێودەوڵەتی بەدەستهێنا.

ڕامێن خواردنێکی ژاپۆنی نۆدلی گەنم لەناو شۆربای گۆشت یان ماسی