وەرزی زاوزێ
وەرزی زاوزێ بریتیە لە باشترین وەرز بۆ زاوزێ سروشتی لە نێو ھەندێک لە ئاژەڵان و پەلەوەر دا. لەم وەرزە دا بارودۆخ زۆر گونجاوە و خواردن و ئاوی زۆر بۆ بوونەوەران ھەیە. ئەو گیانەوەرانەی کە وەرزی زاوزێیان ھەیە بەشێوەی سروشتی و خۆکار لە کاتێکی دیاریکراو لە ساڵ دا جووتبوونی سێکسییان دەبێت بۆ ئەوە بەباشترین شێوە و سەرکەوتووانە تۆرەم بخەنەوە (زاوزێ بکەن). لە نەوعە جیاجیاکانی ئاژەڵ و پەلەوەرە کێویەکان دا وەرزی زاوزێی سروشتی بەپێی تایبەتمەندییەکانی ئەوان، ڕادەی بوونی خۆراک و ھتد جیاوازە.
زاوزێی دەستەیی
دەستکاریزرۆێک لە جۆرەکانی گیانەوەران بە شێوەی کۆلۆنی یان دەستە و پۆلی گەورە زاوزێ دەکەن کە پێی دەگوترێت زاوزێی دەستەیی. بینینی چەندھا کۆمەڵ لەم جۆرە گیانەوەرانە لە وەرزی زاوزێی سروشتی دا کە لە شوێنێکی تایبەت و گونجاو کۆ دەبنەوە شتێکی ئاساییە. ئەم پۆلە زاوزێکەرانە و شوێنەکەیان بە گشتی بە پێی یاسای پاراستنی ژینگە بە مەبەستی پێشگری لە لەناوچوونی ئەوان پارێزراون . ھەندێک لە جۆرەکانی گیانەوەران بەشێوەیەک بار ھاتوون کە تەنیا بە شێوەی دەستەیی و لە نێو کۆمەڵ دا زاوزێ دەکەن وە ناتوانن لە دەستەی بچووکتر یان بە جووتێکی نێرومێی تەنیا زاوزێ بکەن. ئەم جۆرە گیانەوەرانە ئەگەر لە شوێنی زاوزێی سروشتی‌یان دا ڕاو بکرێن یان ئەگەر دەستە و کۆمەڵی زاوزێی ئەوان تێک بدرێت، دەکەونە بەر مەترسی لەناوچوون. کۆتری کۆچەر نموونەیەکی بەناوبانگە لە جۆرە پڕژمارەکانی پەلەوەرە زەمینیەکانە لە کیشوەری ئەمەریکا کە تەنھا بە شێوەی دەستەیی و لە نێو کۆمەڵ دا زاوزێ دەکات. ئەم جۆرە کۆترە بە ھۆی ڕاوکردنی بەربڵاو لە شوێنی زاوزێی دەستەیی ئەوان لە وەرزی زاوزێی سروشتی دا وە بە ھۆی ئەوەی کە نەیدەتوانی لە گرووپی بچووکتردا زاوزێ بکات لەناو چوو.
ھاوبابەت
دەستکاریسەرچاوەکان
دەستکاری- “Breeding Season”; by Paul R. Ehrlich، David S. Dobkin، and Darryl Wheye; www.stanford.edu/group/stanfordbirds
- Jerram L. Brown، "Helping and Communal Breeding" in Birds ٧٠-٧٥ (١٩٨٧)
- Jerram L. Brown، "Avian Communal Breeding Systems"، Ann. Rev. Ecology & Systematics ٩:١٢٣ (١٩٧٨)
- Stephen T. Emlen & Sandra L. Vehrencamp، "Cooperative Breeding Strategies among Birds"، in Perspectives in Ornithology، ٩٣ (Alan H. Brush & George A. Clark، Jr. eds.، ١٩٨٣)
