وشکبوون لە لەش

وشکبوون حاڵەتێکە دروست دەبێ بەهۆی لەدەستدانی شلەی زۆر لە لەشی مرۆڤدا. ڕوودەده کاتێ جەست گەڵک شلە نییە بۆ کارکردن بە شێوەیەکی دروست. زۆربەی خەڵک دەتوانن قبوڵی کەمبوونی ٣_٤٪ لە ئاوی کۆی لەشدا بکەن بەبێ زەحمەتی یان تەندروستی خۆ خراپ بکەن. ٥_٨٪ کەمبوونەوە دەبێتە هۆی هیلاکی لەدەستدانی زیاتر ١٠٪ ئاوی لەشی گشتی، دەبێتە هۆی تێکچوونی جەستەیی و دەروونی.

ھۆكارەکان

وشکبوون بەهۆی نەخواردنەوەی ئاوی پێویست یان لەدەستدانی زیاتر لەوەی کە دەیبەیت دروست دەبێت. لە ڕێگەی ئارەقە و فرمێسک و ڕشانەوە. دەکرێت بەرزی و نزمی و وشکبوون پشت بە هەندێک فاکتەر ببەستێت وەک کەشوهەوا و ئاستی چالاکی جەستەیی و ڕجیمکردن.

نیشانەکان

نیشانە بریتین لە تینووێتی و گۆڕانکاریی دەماریی وەک سەرئێشە ، نائاسوودەیی گشتی، ماندوبوون. نیشانەکانی وشکبوون تا دێ زیاتر توند دەبێت لەگەڵ زیاتر لەدەستدانی ئاوی لەش. بە وشکبوونی مامناوەند دادەنرێن، وا نیشان دەدرێت کە لە ئەدای مەعریفی کەم دەکاتەوە. لە کاتێکدا لە کەسانی سەرو تەمەن ٥٠ ساڵیدا، بە تەمەنەوە هەست بە تینوویی جەستە کەم دەبێتەوە. لێکۆڵینەوەیەک ئەوەی بۆ دەرکەوت کە هیچ جیاوازییەک لە وەرگرتنی شلە لە نێوان گەنج و پیردا نییە. زۆر لە هاوڵاتیانی پایەبەرز دوچاری نیشانەکانی وشکبوون دەبن.

• نیشانەکانی وشکبوون لە گەورە و منداڵدا بریتین لە:
• هەست بە تینووی
• میزێکی زەرد
• هەست بە گێژ بوون یان سەرلەشی ی ی دەکەی

• هەست بە ماندووبوون
• دەم و لێوەکان و چاوەک وشک دەبن.
• کەمێک میز کردن، کەمتر لە ٤ جار لە ڕۆژێکدا.

دیاریکردنی نەخۆشییەکە

لە سەر بنەمای نیشانەکانی فیزیکی ، دەتانن نەخۆشی دەستنیشان بکات. ئەگەر تووشی وشکبوون بووی، لەوانەیە فشاری خوێنت کەم بێت، بەتایبەتی کاتێک لە شوێنی ڕاکشانەوە بۆ شوێنی وەستاو دەجوڵیت، خێراتر لە ڕێژەی دڵی ئاسایی و خوێن بۆ ناو دەرجەی خۆت کەم دەکاتەوە. و یارمەتیدان لە دڵنیابوون لە دەستنیشانکردن و دەستنیشانکردنی پلەی وشکبوونەوە، لەوانەیە تاقیکردنەوەی ترت هەبێت، وەک:

• پشکنینی خوێن: لەوانەیە نمونەی خوێن بەکاربهێنرێت بۆ پشکنینی ژمارەیەک لە هۆکارەکان، وەک ئاستی ئەلیکترۆلێتەکەت — بەتایبەتی سۆدیۆم و پۆتاسیۆم.

چارەسەر

تاکە چارەسەری کاریگەر بۆ وشککردنەوە و جێگرتنەوەی خانە ونبووەکان و تایبەتمەندییە ئەلیکترۆنییەکان باشترین ڕێگە بۆ چارەسەرکردنی وشککردنەوەی ئاو و شریتی وشککردنەوەی پەیوەست بەتەمەن و هۆکاری ئەو منداڵانەی سکچوون یان ڕشانەوەیان هەیە بۆ چارەسەرکردنی وشککردنەوەی زارەکی لەسەر ئەو کەسانەی کە هەژمارکراون  ک

چارەسەری کەم ئاوی کە زۆر جار بە کاریگەرترین یی دەدەرێت خواردنەوەی ئاو و ڕاگرتنی لەدەستدانی شلە. ئاوی سادە تەنیا قەبارەی پلازمای خوێن دەگەڕێنیتەوە ، دەبێتە هۆی رێگرتنی میکانیزمی تینووی پێش ئەوەی ئاستەکانی سۆڵت پڕ بکرێتەوە. خواردنی ڕەق دەتوانێت بەشداری بکات لە لەدەستدانی شلە لە ڕشانەوە و سکچوون .ئەم چارەسەرانە ئاو و خوێی تێدایە بە ڕێژەی دیاریکراو بۆ پڕکردنەوەی هەردوو شلە و ئەلیکترۆلیت بە نزیکەی کەوچکێکی چا ٥ میلیلیتر

ڕەنگە بەکارهێنانی سرنج بۆ منداڵانی زۆر گەنج ئاسانتر بێت وەرزشییە کەمەکان بدەن 1 به شی خواردنه وەرزشی بۆ 1 به شی ئاو به کاربێنه زۆربەی ئە پێگەیشتووانەی کە وشکبوونەوەیان هەیە لە نەخۆشی سکچوون یان ڕشانەوە یان تا ، دەتوانن بە خواردنەوەی ئاوی زیاتر یان شلەکانی دیکە ، باری خۆیان باشتر بکەن . سکچوون ڕەنگە بەهۆی شەربەتی میوەی پڕ هێز و خواردنەوە نەرمەکان خراپتر بێت ئەو منداڵ و گەورانە کە بە سەختی وشکیان کردووە، پێویستە لەلایەن کارمەندانی فریاکەوتنەوە چارەسەریان بۆ بکرێت.

خۆپاراستن و کۆنترۆلی نەخۆشیەکە

• ئاوێکی زۆر بخۆرەوە.
• خواردنی ئەو خۆراکانەی کە بڕێکی زۆر ئاویان هەیە وەک میوە و سەوزە
• خۆت بەدوور بگرە یان خواردنەوە کان سنووردار بکە لەگەڵ کافین وەک قاوە و چا و خواردنەوە نەرمەکان.
• خۆت بەدوور بگرە یان مەی بە کحول سنووردار بکە

سەرچاوەکان

https://en.wikipedia.org/wiki/Dehydration

• www.webmd.com ›
• https://www.healthline.com