مزگەوتی عومەر کوڕی خەتتاب (جەوف)
ئەم وتارە سەبارەت بە مزگەوتی عومەر کوڕی خەتتاب (جەوف) نووسراوە. بۆ بینینی وتارە هاوشێوەکان بڕوانە مزگەوتی عومەر کوڕی خەتتاب (ڕوونکردنەوە).مزگەوتی عومەر کوڕی خەتتاب یەکێکە لە کۆنترین و گرنگترین مزگەوتەکانی شوێنەواری لە باکووری نیمچە دورگەی عەرەبی و یەکێکە لە گرنگترین شوێنەواری پارێزگای جەوف لە عەرەبستانی سعوودی. گرنگی مزگەوت لە دوای پلانەکەی خۆی دەکەوێت، چونکە ڕەنگدانەوەی بەردەوامی شێوازی دانانی یەکەم مزگەوتەکانە لەقۆناغەکانی سەرەتایدا پلانی مزگەوتی پێغەمبەری ئەو شارەی بیردێتەوە، ھەروەھا گرنگی مزگەوتەکە بۆ یەکێک لەکۆنترین مزگەوتی شوێنەواری کە پلانەکەی نەگۆڕاوە.[١]
| مزگەوتی عومەر کوڕی خەتتاب (جەوف) | |
|---|---|
 | |
| وڵات | عەرەبستانی سعوودی |
| دابەشکاریی کارگێڕی | Al-Jowf Province |
| پۆتانی شوێن | ٢٩°٤٨′٤٣″N ٣٩°٥٢′٣″E |
| ڕێکەوتی دەستپێکردن | ١ی کانوونی دووەمی ٠٦٣٤ |
| ستایلی نژیاروانی | بیناسازیی ئیسلامی |
 | |
دامەزراندنی مزگەوت دەستکاری
مزگەوتەکە بە خەلیفە عومەر کوڕی خەتتاب دەدەووترێ کە لە ساڵی ١٦ کۆچی لەسەر ڕێگای قودس دروستی کردووە.[٢]
شوێن دەستکاری
مزگەوتی عومەر کوڕی خەتتاب دەکەوێتە ناوەندی شارۆچکەی دومەلجندلی کۆن لە تەنیشت قەڵای مارد، لە تەنیشت گەڕەکی دەرع لە بەری باشوور، کە سەر بە پارێزگای جەوف لە باکووری سعودیەیە.[٣]
پلاندانانی مزگەوت دەستکاری
گرنگی مزگەوتی عومەری کوڕی خەتتاب (ڕەزای خوای لێ بێت) لە پلانەکەی سەرچاوە دەگیڕێ، چونکە گوزارشت لە بەردەوامی شێوازی دانانی یەکەم مزگەوتەکانی ئیسلام دەکات و لە قۆناغەکانی سەرەتایدا بە بیری مزگەوتی پێغەمبەر (سڵاو خوای لێ بێت) دەیھەوە، شێوەی نزیکەی لاکێشەیی و لە بەردی نەخشدراو دروستکراوە و لە ڕۆژاوا و بۆ ڕۆژھەڵات درێژ دەبێتەوە بە درێژایی ٣٢٫٥ مەتر و پانی ١٨ مەتر، مزگەوتەکە لە گەلەری قیبلە و میحراب و مینبەر و مەنپاڵ و قاپی مزگەوت و پەرستگە کە مزگەوتەکە بە منارەی قەشەنگی خۆی بەناوبانگە کە نزیکەی ١٢٫٧ مەتر بەرزە و بەشی خوارەوەی لە شێوەدا چوارگۆشەیە و دواتر لە شێوەی مزگەوت دیوارەکانی سەرەوەی بە لاربوونەوە بەرەو ناوەوە دەست پێ دەکەن، بۆ ئەوەی لە کۆتایی شێوە ھەرەمییە جیاکەی لێ بێت، بەڵام لە ناوەوەی منارەکە دابەش دەکرێت بۆ چوار نھۆم کە لەسەر بانی ڕاڕەوەکە دروستکراوە و بەرەو ڕێگای دەرەوە، و دەست گەیشتن بە منارەکە بە بەرزبوون بۆ سەقمی مزگەوت و دواتر بۆ نھۆمی یەکەمی ئەنجام درا و قاتی سەرەوەی منارەکە بە قادرمە بەردینەکان بە قادرمە بەردینەکان بە یەکترەوە بەسترابوون، بەڵام ھەندێک بەشی پەیپەیەکە ڕووڕوو، ئەوە مەحاڵە ئێستا سەر بکەویتە منارەکە و پشتی مزگەوتەکە پاشەکشێ و تەڵاقو تەڵاقە لە شوێنی نوێژلە زستاندا کە سەرما یەکی زۆر سەخت ھیئەوەیە. ڕەحالە والن کە زیاتر لە ١٦٣ ساڵ لەمەوبەر سەردانی ئەو ناوچەیەی کرد، لە درێژەی وتارەکەی دا و وتی:"میرەکانی سعودیە لە یەکەم دەوڵەتی سعودیەدا مزگەوتیان لەسەر ھەمان سایت دروستکردەوە.[٤][٥]
منارەی مزگەوت دەستکاری
منارە بەناوبانگەکەی مزگەوتەکە دەکەوێتە گۆشەی باشووری خۆراواو لەئاستی دیواری قیبلە لادەدات، یەکەم منارەی دروستکراو لەسەردەمی ئیسلامیدا، منارەکەش بەبەردی بەبناغەیەکی چوارگۆشەیی ٣ مەتری بەدرێژی و تەسکی ناوەوە دروست دەکرێت کە بۆ خاڵێکی نیمچە کۆنھەڵدێت و دەگاتە بەرزییەکی ١٢٫٧ مەتر. منارەکە لەسەر ھەر نھۆمێک پەنجەرەی ھەیە و بەم دواییانە مزگەوتەکە نۆژەنکراوەتەوە و گەشتیارە فینلاندیەکە ڕایگەیاندووە کە بازاڕی مزگەوتەکە لەو شوێنەیە کە نوێژی ڕۆژانە دەکرێت و لەسەر مینبەرەکەی خولی ھەینی وتاری بۆ ھاتووە.[٦]
گێڕانەوەی مزگەوت دەستکاری
نۆژەنکردنەوە کە بەدوای دروستکردنەوەی دیوارە ڕووخاوەکان و گێڕانەوەی تەواوی سەقفەکە و پاککردنەوەی زەوییەکان و قیرتاوکردنیان بە بەرد و پڕکردنەوەی بۆشایییەکانی نێوان بەردەکان و گێڕانەوەی کشانەوەی مزگەوت و دووبارە سەربان و چاککردنەوەی دەرگای مزگەوتەکە.[٧]
پێشانگا دەستکاری
-
وێنەیەکی ئەم دوایییەی مزگەوتەکە -
-
مزگەوت بە دەوروبەرەوە -
منارەی مزگەوتەکە -
ناوی مزگەوتەکە -
سەرچاوەکان دەستکاری
- ^ "ثقافي / مسجد عمر بن الخطاب من أهم المساجد التاريخية في المملكة وكالة الأنباء السعودية". www.spa.gov.sa.
- ^ الحسن, دومة الجندل: محمد (2014-07-20). "دومة الجندل.. أول مئذنة في الإسلام "بلا مؤذن"". Watanksa (بە عەرەبی). Retrieved 2021-07-12.
- ^ الجوف، حسين علي الخليفة، نواف ذويبان الراشد، جناح الجوف في جنادرية 18، ص5.
- ^ الجوف أرض الآثار والحضارة، تركي بن إبراهيم القهيدان، 1425هـ، ص85.
- ^ في شمال غرب الجزيرة، حمد الجاسر، ط1، منشورات دار اليمامة للبحث والترجمة والنشر، الرياض، 1390هـ/1970م، ص150-151.
- ^ web.archive.org https://web.archive.org/web/20191013133532/https://www.spa.gov.sa/viewstory.php?lang=ar. Retrieved 2021-07-12.
{{cite web}}: Missing or empty|title=(help) - ^ آثار منطقة الجوف، حسين بن علي الخليفة وآخرون، وكالة الآثار والمتاحف، الرياض، 1423هـ/2003م، ص114.
| کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە مزگەوتی عومەر کوڕی خەتتاب (جەوف) تێدایە. |