خورشید قاجار

خورشید قاجار
خورشید قاجار
زانیارییەکان
ناوی لەدایکبوون	خورشید ناخچیڤانسکایا
لەدایکبووی	١٨٩٤; نەخچیڤان، ئیمپراتۆریەتیی ڕووسی
مردووی	١٩٦٣; باکوو، کۆماری سۆسیالیستی سۆڤیەت لە ئازەربایجان
چەشنەکان	ئۆپێرا
پیشە(کان)	گۆرانیبێژی ئۆپێرا

خورشید قاجار لەدایکبووی نەخچیڤانسکایا (بە ئازەری: Xurşid Qacar) گۆرانیبێژی ئۆپێرا ئازەربایجانی بوو.

ژیاننامە

خورشید قاجار وەک گوڵچۆھرا لە فیلمی ئارشین مەل ئالان لە ساڵی ١٩٢٩

لە ساڵی ١٨٩٤ لە شاری ناخچیڤان لەدایکبووە، لە دایک و باوکی ناویان ڕەحیم خان ناخچیڤانسکییە، برا گەورەی حوسێن خان ناخچیڤانسکییە و ئەندامی بنەماڵەی ناخچیڤانسکییە. یەکەم خوێندنی لە قوتابخانەی بەشەناوخۆیی سەینت نینا لە باکوو بەدەستھێناوە. بەھۆی ئەوەی لە ساڵی ١٩١٥ لە کۆنسێرڤاتۆری مۆسکۆ وەرگیرا، یەکێک بوو لە یەکەم ژنانی ئازەربایجانی کە لە دەرەوەی وڵات خوێندنی تەواو کرد. مامۆستای ئەو لە کۆنسێرڤاتۆری ئۆمبێرتۆ ماسێتی، پێداگۆگی دەنگی ئیتاڵی و سێرگی ئۆبوکۆڤ، گۆرانیبێژی ئۆپێرای ڕووسی شانۆی بۆلشۆی بوو. دوای تەواوکردنی خوێندن، ماوەیەک لە سەنت پیتەرزبورگ ژیاوە و دواتر لە ساڵانی ١٩١٩–١٩٣٤ لە شانۆی ئۆپێرا و بالێی ئەکادیمی دەوڵەتی ئازەربایجان کاری کردووە. ئەو دەرھێنەری خولێکی بچووکی ئۆپێرا بووە کە لەژێر شانۆی ئۆپێرا لە ساڵی ١٩٣٥ کاردەکات.^[١]

ئەو بە وێناکردنی گوڵزار ناسرابوو (لە ئۆپێرا شا ئیسماعیل لەلایەن موسلیم ماگۆمایێڤ)؛ خورشیدبانو، ئاسیا و گوڵناز (بە ڕێککەوت لە شا عەباس و خورشید بانو (١٩١٢)، ئارشین مەل ئالان (١٩١٣) و ئەگەر ئەو یەکە نەبێت، ئەوا ئەم یەکە (١٩١٠) - ھەموویان لە نووسینی عوزەیر حاجیبێیۆڤ) و میکائیلا (کارمەن لە نووسینی جۆرج بیزێت).

دواتر لە ساڵی ١٩٣٥ەوە لە ئازەرنەشر کاری بۆ بڵاوکراوە مۆسیقییەکان کردووە، لە ھەمان کاتدا ستۆدیۆیەکی لەناو شانۆی ئۆپێرا و بالێی دەوڵەتی ئازەربایجان دامەزراندووە و لەگەڵ خوێندکارەکانیدا فیلمی شەیتان لە نووسینی ئەنتۆن ڕوبینشتاین و بووکی تزار لە نووسینی نیکۆلای ڕیمسکی-کۆرساکۆڤ بۆ شانۆی ئازەربایجان ئامادە دەکات.

لە ساڵانی ٣٠دا، بە فەرمانی عوزیر حاجیبێیۆڤ، ئەو ئاوازدانەرانی ئەو کاتە تۆفیگ گولیێڤ و زاکیر باگیرۆڤ کە ھێشتا گەنج بوون، ڕێنمایی کرد کە نووەتەکانی مەقامەکانی موغەمی «ڕەست»، «زابول-سێگا» و «دوگا» تۆمار بکەن لەکاتێکدا میرزا مەنسوور مەنسوورۆڤ دەیانژەنێت لەسەر قەترە.^[٢]

لە ھاوینی ساڵی ١٩٦٣ لە شاری باکوو کۆچی دوایی کرد.

خێزان

تا ساڵی ١٩٢٠ لەگەڵ فەیزوڵڵا میرزا قەجار ھاوسەرگیری کردووە، ھاوسەری دووەمی کونت نیکۆلای نیکۆلایڤیچ خودیاکۆڤ بووە.^[٣] لە ھاوسەرگیری یەکەمیدا کوڕێکی ھەبووە - شافی، ناوی بە ناوی شافی خان قاجارەوە ناونراوە، لە ھاوسەرگیری دووەمدا منداڵی بەخێوکەری ھەبووە نادر عەلیێڤ-خودیاکۆڤ، ئادێلیا عەلیێڤا-خودیاکۆڤا و مارینا خودیاکۆڤا.

سەرچاوەکان

^ «Outstanding Musicians» (بە ئازەربایجانی). ١٤ی ئایاری ٢٠١٢. لە ڕەسەنەکە لە ١٤ی ئایاری ٢٠١٢ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٨ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٩ ھێنراوە.
^ Mansurov، Eldar (2006). Мансуровы. История рода [Mansurovs. History of the family.]. Baku.{{cite book}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: location missing publisher (بەستەر)
^ 1news. «Пианистка Адилия Алиева: "Я с удовольствием всегда жду замечательных молодых музыкантов из Азербайджана" - ФОТО» [Pianist Adiliya Aliyeva: “I always look forward to wonderful young musicians from Azerbaijan with pleasure” - PHOTO]. 1news.az. لە ٢٩ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٩ ھێنراوە.{{cite web}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: ناوە ژمارەیییەکان: authors list (بەستەر)

[1] «Outstanding Musicians» (بە ئازەربایجانی). ١٤ی ئایاری ٢٠١٢. لە ڕەسەنەکە لە ١٤ی ئایاری ٢٠١٢ ئەرشیڤ کراوە. لە ٢٨ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٩ ھێنراوە.

[2] Mansurov، Eldar (2006). Мансуровы. История рода [Mansurovs. History of the family.]. Baku.{{cite book}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: location missing publisher (بەستەر)

[3] 1news. «Пианистка Адилия Алиева: "Я с удовольствием всегда жду замечательных молодых музыкантов из Азербайджана" - ФОТО» [Pianist Adiliya Aliyeva: “I always look forward to wonderful young musicians from Azerbaijan with pleasure” - PHOTO]. 1news.az. لە ٢٩ی تشرینی یەکەمی ٢٠١٩ ھێنراوە.{{cite web}}: ڕاگرتنی شێوازی سەرچاوەی ١: ناوە ژمارەیییەکان: authors list (بەستەر)

[١]

[٢]

[٣]