گەلی عاد: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

گەلێک کە ئێسکی جەستەی باڵا بەرزبوون، نزیکتر لە وەسفی ئادەم لە باقی مرۆڤەکان، یەکێکیان دەھاتە سەر بەردی گەورە، ھەڵی دەگرت و فڕێی دەدایە سەر شوێنێک و لەناویان دەبرد،<ref>{{Cite web|date=2021-07-31|title=ص411 - تفسير حدائق الروح والريحان في روابي علوم القرآن - - المكتبة الشاملة الحديثة|url=https://web.archive.org/web/20210731151512/https://al-maktaba.org/book/32943/14796|access-date=2022-08-28|website=web.archive.org}}</ref> موعەمەر فەرمووی: درێژی پیاوەکە لە نێوانیاندا پێنج سەد باڵ بوو، کورتییان سێ سەد باڵ بوو، قەتادەش ئیدیعای کرد کە درێژی پیاوێک یەکێکە لەوان، دوازدە باڵ، ئەبو عوبەیدەش فەرمووی: ستوونەکانن بە ھەمان درێژی دەوترێت: پیاوی تەعمیدکراو ئەگەر باڵا بەرز بێت، [[ئیبن عەبباس|ئیبن عەباس]] فەرمووی درێژی پیاوێک لەنێویان حەفتا باڵە، ئیبن عەروبی فەرمووی، تێبینی لەسەر وتەکەی ئیبن عەباس کرد: و نادروستە چونکە لە… ڕوانگەیەکی دروست، خودا ئادەمی دروست کردووە، کە باڵای شەست باڵە، تا ئێستاش نەوەکان لە کەمبوونەوەدایە.<ref>{{Cite web|date=2021-07-31|title=ص45 - تفسير القرطبي - سورة الفجر الآيات إلى - المكتبة الشاملة الحديثة|url=https://web.archive.org/web/20210731145849/https://al-maktaba.org/book/31702/7241|access-date=2022-08-28|website=web.archive.org}}</ref> وەسفکردنی ئەھلی عاد لە قورئاندا لە چەند شوێنێکدا ھاتووە:{{قورئان|سوورەت=٧|ئایەت=٧٩|ژمارە=١|کوردی=ئایا پێتان سەیرە یان بەدووری دەزانن کە وەحی لەلایەن پەروەردگارتانەوە دابەزێ بۆ سەر کەسێک لە خۆتان کە من لە خۆتانم و ئەمناسم بۆ ئەوەی ئاگادارتان بکاتەوە و یادی ئەو نیعمەتەی خوای گەورە بکەنەوە کە خوای گەورە ئێوەی کرد بە جێنشین لەسەر ڕووی زەویدا لە دوای قەومی نوح کە ئەوانی لەناوبرد چونکە سەرپێچیان کردو ئیمانیان پێ نەھێنا، و ئێوەی ھێنا و لەناو خەڵکیشدا ئێوەی زیاتر بەھێز کردووە کە باڵاتان درێژو بەرزە و لاشەتان زۆر گەورەیە [فَاذْکُرُوافَاذْكُرُوا آلَاءَ اللَّھِاللَّهِ] ئێوە یادی نیعمەتەکانی خوای گەورە بکەنەوە لەسەرتان [لَعَلَّکُمْلَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ (٦٩)] بەڵکو سەرفراز بن بەھۆی بیرکردنەوە لەو نیعمەتانە بتانگەیەنێ بە ئیمان ھێنان بە خوای گەورە.}}{{قورئان|سوورەت=٤١|ئایەت=١٥|ژمارە=١|کوردی={١٥} قەومی عاد خۆیان بەگەورەزانی لە ئیمان ھێنان لەسەر زەویدا بەبێ حەق و شانازیان دەکرد بەھێزو توانای خۆیان و ئەیانووت کێ ھەیە لە ئێمە بەھێزتر بێت، وایان دەزانی ھێزو توانایان دەیانپارێزێت لە سزای خوای گەورە ئایا نابینن ئەو خوایەی کە ئەوانی دروست کردووە زۆر لەوان بەھێزترە، و توانای بەسەریاندا ھەیە و ئەوان نکوڵی و ئینکاریان لە موعجیزەو نیشانەکانی ئێمە دەکرد.}} {{قورئان|سوورەت=٥٤|ئایەت=٢٠|ژمارە=١|کوردی={٢٠} خەڵکی ھەڵئەکۆڵی لە ماڵەکانیان و دەری دەکردن و ھەڵی دەدانە ئاسماندا تا لە چاو دیار نامان پاشان بەری دەدانەوە سەر زەوی و سەری لێ ئەکردنەوەو دەبوونە لاشەی بێ سەر وەکو قەدی دار خورمایان لێھات کە لە زەویدا کەوتبێ.}}