واکین فینیکس: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

{{وەسف|ئەکتەر و بەرهەمهێنەریبەرھەمھێنەری ئەمریکی}}

| occupation = ئەکتەر، بەرهەمبەرھەم هێنەرھێنەر

'''واکین ڕافایەڵ فینیکس'''{{efn|لە منداڵیدا ناوی "لیف ڕافایەڵ فینیکس" بوو لە ١٩٧٩وە تا ١٩٨٩. لە تەمەنی ١٥ ساڵیدا، ناوی خۆی گۆڕی بۆ "واکین ڕافایەڵ فینیکس".<ref name="aleka_phoeni53">{{cite web |url=http://www.aleka.org/phoenix/zines/phoeni53.html |title=PREMIERE April 1988 |publisher=Aleka.org |date= |accessdate=August 24, 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170712150810/http://www.aleka.org/phoenix/zines/phoeni53.html |archive-date=July 12, 2017 |url-status=live }}</ref><ref name="hellomagazine.com">{{cite magazine|url=http://www.hellomagazine.com/profiles/joaquin-phoenix/|title=Joaquin Phoenix|magazine=[[Hello! (magazine)|Hello!]]|accessdate=June 17, 2017|date=|archive-url=https://web.archive.org/web/20190404143516/https://www.hellomagazine.com/profiles/joaquin-phoenix/|archive-date=April 4, 2019|url-status=live}}</ref>}} ({{IPAc-en|hw|ɑː|ˈ|k|iː|n}}; né<!--Only his surname was changed. --> '''بۆتەم'''; لەدایکبووی ٢٨ی ئۆکتۆبەر ١٩٧٤) ئەکتەر، ژینگەپارێز، چالاکوانی مافی ئاژەڵان، بەرهەمهێنەرێکیبەرھەمھێنەرێکی ئەمریکییە. ئەو زۆر خەڵاتی وەرگرتووە و بۆ زۆر خەڵات پاڵێوراوە، وەک خەڵاتێکی ئەکادیمی، خەڵاتێکی گرامی، وە دوو خەڵاتی گۆڵدن گڵۆب.

لە منداڵیدا، واکین دەستی کرد بە ڕۆڵ گێڕان لە تەلەڤزیۆندا لەگەڵ براکەی ڕیڤەر وە خوشکەکەی سەمەر. یەکەم ڕۆڵی سەرەکی لە فیلمدا لە ''SpaceCamp'' (١٩٨٦) دا بوو. لەو ماوەیەدا، بە لیف فینیکس ناسرابوو، ناوێک کە خۆی دابووی بە خۆی. دواتر گەڕایەوە بۆ ناوە ڕاستیەکەی وە دەنگۆی پۆسەتیڤی لێکەوتەوە بۆ بۆ ڕۆڵی یاریدەدەری لە فیلمی کۆمیدی-درامی ''To Die For'' (١٩٩٥) وە فیلمی مێژووی ''Quills'' (٢٠٠٠). سەرنجی زیاتری خرایە سەر بۆ ڕۆڵی کۆمۆدەس لە فیلمی مێژووی درامی ''Gladiator'' (٢٠٠٠)، کە بەهۆیەوەبەھۆیەوە پاڵێورا بۆ خەڵاتێکی ئەکادیمی بۆ باشترین ڕۆڵی یاریدەدەر. ئەو دوابەدوا پاڵێورا بۆ باشترین ئەکتەر بۆ ڕۆڵی وەک موزیکژەن جۆنی کاش لە ''Walk the Line'' (٢٠٠٥)، جەنگاوەرێکی کۆنی سەرخۆش لە ''The Master'' (٢٠١٢)، وە کارەکتەری سەرەکی لە فیلمی ''[[جۆکەر (فیلم)|Joker]]'' (٢٠١٩)، کە دواتربەھۆیەوە توانیخەڵاتەکەی بیباتەوەبردەوە. فیلمەکانی تری بریتین لە فیلمە ترسناکەکانی ''Signs'' (٢٠٠٢)، وە ''The Village'' (٢٠٠٤)، فیلمی مێژووی درامی ''Hotel Rwanda'' (٢٠٠٤)، فیلمی ڕۆمانسی درامی ''Her'' (٢٠١٣)، فیلمی سووکایەتی تاوانی ''Inherent Vice'' (٢٠١٤)، وە فیلمی دەروونی هەستبزوێنھەستبزوێن ''You Were Never Really Here'' (٢٠١٧)، کە بەهۆیەوەبەھۆیەوە خەڵاتی فیستیڤاڵی کانسی بردەوە بۆ باشترین ئەکتەر.

واکین پڕۆژەی موزیک ڤیدیۆیشی کردووە، هەروەهاھەروەھا بەرهەمبەرھەم هێنانیھێنانی فیلم و زنجیرەی تەلەڤزیۆنی. بۆ ڕیکۆردکردنی ساوندتراکی ''Walk the Line''، خەڵاتێکی گرامی بردەوە بۆ باشترین کۆکراوەی ساوندتراک لە هونەرێکیھونەرێکی بینراو. ئەو چالاکوانێکی کۆمەڵایەتییە وە یارمەتی زۆربەی کۆمەڵگە خێرخوازی و مافی مرۆڤی داوە. ئەو لە لیستی دەرهێنەرەکاندەرھێنەرەکان دایە لە The Lunchbox Fund، کۆمەڵەیەکی نەکەدکار کە خواردنی ڕۆژانە دابین ئەکات بۆ قوتابییەکانی قوتابخانەکانی شاری سۆوێتۆی باشووری ئەفریقا. ئەو ناسراوە بۆ لایەنگری لە مافی ئاژەڵان; ئەو ڕووەکی بووە لە تەمەنی سێ ساڵیەوە وە زۆرجار کامپەین لەگەڵ PETA و In Defense of Animals ئەکات.<ref name="stars">{{cite web| url=http://www.looktothestars.org/celebrity/115-joaquin-phoenix| title=Joaquin Phoenix's Charity Work| publisher=Look to the Stars| accessdate=August 22, 2007| archive-url=https://web.archive.org/web/20070920194803/http://www.looktothestars.org/celebrity/115-joaquin-phoenix| archive-date=September 20, 2007| url-status=live}}</ref><ref name="Fake leather please!">{{cite news |url=http://www.dnaindia.com/entertainment/report_fake-leather-please_1064075 |title=Fake leather please! |newspaper=[[Daily News and Analysis]] |date=November 14, 2006 |accessdate=December 1, 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130214003425/http://www.dnaindia.com/entertainment/report_fake-leather-please_1064075 |archive-date=February 14, 2013 |url-status=live }}</ref>