ڕۆژژمێری زایینی: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

'''ڕۆژژمێری زایینی''' (گریگۆری) ڕۆژژمێرێکی بەکارھاتووە لە جیھانی ڕۆژئاواڕۆژاوا و زۆربەی وڵاتەکانی ڕۆژھەڵاتدا، و ئەم [[ڕۆژژمێر]]ە بە زایینی ناسراوە لەبەرئەوەی بە بڕوای ھەفتەی لەدایکبوونی پێغەمبەر [[عیسا]] دانراوە، [[٣١ی کانوونی یەکەم]]، کاتژمێر ١٢ی شەو (٠٠.:٠٠)، ساتی گۆڕینەوەی ساڵی زایینییە بۆ ساڵێکی نوێ. ساڵی زایینی خولێکی زەوی بە دەوری خۆردا ئەنوێنێت، کە نزیکەی ٣٦٥ ڕۆژ دەکات (بە تەواوی ٣٦٥.٢٤٢٥٣٦٥٫٢٤٢٥) ڕۆژە. ھەروەھا لە ڕۆژژمێری زاینیدا پەیوەندی لەنێوان ساڵ و وەرزەکاندا نییە.

بە پێی کتێبی (ڕەگی وشەکان) ی دانەر یوسف بەدر ئەلبەدر ،ئەلبەدر، ناوی مانگە زاینیەەکانزاینییەەکان ھەموویان ڕۆمانین بەم شێوەیە؛شێوەیە.

* [[تشرینی یەکەمدووەم]] (OctoberNovember)؛لە؛ لە "octanova"وە ھاتووە بە مانای ژمارە ھەشتنۆ دێت و ئەوە ڕیزبەندی مانگەکە بووە لای ڕۆمان.

ئێران و ئەفغانستان بە فەڕمی ڕۆژژمێری [[کۆچیی ھەتاوی]] بەکار دەھێنن، [[دەوڵەتی عوسمانی]]، «ڕۆژژمێری ڕۆمی» ی بەکارھێناوە کە ڕۆژژمێری گریگۆری بووە کە کۆچی پێغەمبەری ئیسلام (٦٢٢ی زایینی) سەرەتای بووە.<ref>http://en.wikipedia.org/wiki/Rumi_calendar</ref>. لە ڕۆژژمێری ڕوومیدا ناوی ٩ مانگ لە ناوە سوریانییەکان وەرگیرابوون. کۆماری [[تورکیا]] لە ساڵی [[١٩٢٦]]ەوە ڕۆژژمێری زایینی بەکاردەبات کە ناوی ٥ مانگی لە ناوە سوریانییەکان وەرگیراون.<ref>http://en.wikipedia.org/wiki/Arabic_names_of_calendar_months#Levant</ref>.

لە دۆڵی نیل و زۆربەی وڵاتە عەرەبیەکانداعەرەبییەکاندا کە [[میسر]] و [[سوودان]] و وڵاتەکانی کەنداوی عەرەبی ئەگرێتەوە بێجگە لە [[عەرەبستانی سەعوودی]] کە [[ڕۆژژمێری کۆچیی]] بەکاردەھێنێت، ئەم ناوانەی خوارەوە لە بەرامبەر ناوە لاتینیەکاندالاتینییەکاندا بە کاردەھێنن؛

لە [[عێراق]] و [[سووریا]] و [[لوبنان]] و [[ئوردن]] و [[فەلەستین]]دا ئەم ناوانەی بۆ بەکاردێت کە بە عەربی کراون لە ناوە سریانیەکانسریانییەکان (ئارامیەکانئارامییەکان) وە؛

بە شێوەیەکی بڕیاردراو، ژمارەی ڕۆژەکان لە حەوت مانگی ساڵدا ٣١ ڕۆژن، لە چوار مانگدا ٣٠ ڕۆژ و مانگێکیش لە ساڵدا بە شێوەیەکی ناڕێک ٢٨ یان ٢٩ ڕۆژە. ھەر چوار ساڵ جارێک، [[ساڵی پڕ]]ە، مەگەر ئەو ساڵانەی کە شیاوی دابەشکردن بن بە ١٠٠، بەڵام نەک بە ٤٠٠. کەوا بێ، ساڵی ٢٠٠٠ ساڵی پڕ بوو (چونکوو شیاوی دابەشکردنە بە ٤٠٠) بەڵام ساڵی ٢١٠٠ ساڵی پڕ نییە. ڕۆژژمێری گریگۆری لە ھەر ٣٣٣٠ ساڵ یەک ڕۆژی ھەڵەیە. <ref>http://www.zkurd.org/?Besh=witar&kar=asayi&jimare=475 {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170116220953/http://www.zkurd.org/?Besh=witar&kar=asayi&jimare=475 |date=١٦ی کانوونی دووەمی ٢٠١٧ }} ڕۆژژمێر و ساڵی كوردیکوردی و نه‌ورۆز،نەورۆز، سایتی زانستپەروەرانی کورد</ref>

| ١ || [[کانوونی دووەم]] || ٣١

| ٢ || [[شوبات]]|| ٢٨ یان ٢٩

| ٣ || [[ئازار]]|| ٣١

| ٤ || [[نیسان (مانگ)|نیسان]]|| ٣٠

| ٥ || [[ئایار]]|| ٣١

| ٦ ||[[حوزەیران]]|| ٣٠

| ٧ ||[[تەمموزتەممووز]]|| ٣١

| ٨ || [[ئاب]]|| ٣١

| ٩ || [[ئەیلوول]] || ٣٠