سەفەوییەکان: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
No edit summary
تاگەکان: بەکارھێنانی نووسەی ناستاندارد دەستکاریی مۆبایل بە وێبی مۆبایل دەستکاری کراوە
سەفەوی دەوڵەتی کوردی نەبوو. زمانی فارسی زمانی ڕەسمی نەبوو.
ھێڵی ٣٦:
|}
 
'''سەفەوییەکان''' (بە [[فارسی]]: ''صفویان'') دەوڵەتێکی بەھێزی کوردی [[شیعە]] بوون کە لە ساڵانی [[١٥٠١]] ھەتا [[١٧٣٦]] دەسەڵتیاندەسەڵاتیان ھەبووهھەبووە<ref>Z. V. Togan, "Sur l’Origine des Safavides," in Melanges Louis Massignon, Damascus, 1957, III, pp. 345–57</ref> دامەزرێنەری حکومەتەکە [[شا ئیسماعیلی یەکەم]] بووە کە [[تەورێز]]ی لە [[ئازەربایجان]] کردووە بە پایتەختی خۆی. سەفەوییەکان مەزھەبی شیعەی دوازدە ئیمامییان کرد بە ئاییینی سەرەکیی حکوومەتەکایان. سەفەوییەکان لەگەڵ [[عوسمانی]] لە ڕۆژاواوە و لەگەڵ [[ئوزبەکەکان]] لە ڕۆژھەڵاتەوە شەڕ و کێشەی زۆریان ھەبووە. ڕەگەزیدواتر خانەدانی سەفەوی بە تەواوی ڕوون نییە بەڵام زمانی فەرمیی حکومەت فارسی بووە.لە ساڵی [[١٥٩٨]] شاری [[ئەسفەھان]]یان کرد بە پایتەخت.
 
== نەژادیان ==
ھێڵی ٤٨:
دەوڵەتی سەفەوی دوایین ماوەی سەربەرزی بەخۆیەوە بینی لە سەردەمی عەباسی دووەم (١٦٤٢-١٦٦٦)ز، کە ئاڵوگۆڕی بازرگانی زیاد کرد لەگەڵ دەوڵەتە ئەوروپیەکاندا لە ڕێگەی ئەو کۆمپانیا بازرگانیانەی لە ناوچەکەدا ئیشیان ئەکرد، ھەروەک چەند چاکسازیەکی ناوخۆیی ئەنجامدا، و ساڵی ١٦٤٨ز چەند بەشێکی تری ئەفغانستانی خستە پاڵ دەوڵەتەکەی. پاشان ئابوری وڵات چەند گەڕانە دواوەی خێرای بە خۆیەوە بینی لە سەردەمی شا حسەین (١٦٩٤- ١٧٢٢)ز، کە ھۆکار بوو بۆ شۆڕشی سونە دوای ئەوەی لێخۆشنەبوون لە ھەڵسوکەوتیا دەرکەوت لەگەڵیان و دەمارگیریەکی توندی ھەبوو بۆ مەزھەبی شیعە، لە ساڵی ١٧١٩ز ئەفغانەکان ھاتن کە (گەڵزای) حوکمی ئەکردن لەسەر شانشینشی سەفەوییەکان، ئەوانە دەستیان کرت بەسەر ئەسفەھاندا لە ساڵی ١٧٢٢ز، وشا حسەینیان لابرد ولە سێدارەیان دا لە ساڵی ١٧٢٦ز، ھەتا ساڵی ١٧٣٦ گەڵزای حوکمەتێکی دامەزراند لە ژێر سێبەری سەفەوییەکان ( بەڵام شا ھیچ دەسەڵاتێکی نەبوو), ودەسەڵاتی ڕاستەقینە لە وڵاتی فارسدا زەند و ئەقشەریەکان دابەشیان کردبوو ھەتا دواتر گواسترایەوە بۆ قاچاریەکان.
== لیستی ناوی شاکان ==
[[پەڕگە:Safavid-star.png|thumb|250px|ئەستیرەی سەفەوی بە سەقفی مزگەوتی شا لە ئەسفەهان،ئەسفەھان، ئێران]]
<table cellSpacing="0" cellPadding="2" width="50%" align="center" border="1" id="table2">
<tr>