گومرگ: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

{{مقالة مسموعة|Zoll Spoken Article Arabic Wikipedia.ogg|23 يناير 2009}}'''گومرگ''' (یان {{بە'''سەرانە''' تورکی|Gümrük}}بریتییە )ولە ( {{بە فەڕەنسی|Douane}})یان (بە[[زمانی کوردی|کوردیباج]]:سەرانە)بریتیە لە باج یان وەرگرتنی پارە یان پولی دارایی بەبیانووی پاراستن و ئاسایشی بازرگانی وکاڵا نێودەولەتیەکان کە بەشێوەی خاڵی پشکنین لەسەرسنورە نێودەولەتیەکان دادەنرێت.

باجی گومرگ ڕۆڵێکی کاریگەری ھەیە بەسەرئابووری ناوەخۆی [[وڵات]]،ھەروەھا، ھەروەھا ڕێگایەکە بۆ پاڵپشتیکردنی بەرھەمی ناوەخۆیی و ڕێگەگرتن لەکاری بەھەدەردانی بەروبۆمی خۆماڵی ھەر وڵاتێکوڵاتێک، ،ئەمئەم خاڵی گومرگانە دەکەونە سەر خاڵەسنوریەکانی ئاوی و ئاسمانی وشکاییەکان بەھۆی گومرگەوە دەکرێت ڕێگری لە کەلوپەلی قەدەغەکراو و بەسەرچوو بگیرێت.

لەکاتی ئێستا گومرگەکان ڕێکخراون بەیاسا جۆربەجۆرەکانی وڵاتان بەڵام ھەندیک لەیاساکان یەکخراون بەپێی رێککەوتن و پەیماننامەی تایبەت لەچوارچێوەی ڕێکخراوە بازرگانیە نێودەولەتیەکان وەک (رێکخراوی بازرگانی جیھانی و رێکخراوی ئالوگۆری ئازاد و ھتد.)

== مێژووی گومرگ لەکوردەوایلە کوردەواری ==

خۆی گومرگ وشەیەکی ئازەری تورکی کۆنە کە بەواتای سەرانە یان پارەی کەرانە دێت کە کاتی خۆی والی و پاشا و پلەبەندیەکانی تر لەسەردەمی [[عوسمانییەکان|عوسمانیەکان]] لەسەر ڕێگاکان چەکداریان دادەناو ھەرکەسێک تێپەریبا سەرانەیان لێدەسەند لەشێوەی پارە یان خواردن یان جلوبەرگ جگەلە دەولەت کە خاڵی گومرگی لەسەر سنورەکان دانابوو برێک پارەی لەو باجگر و کەسانەش وەردەگرت کەلەناوەوەی دەولەتی عوسمانی گومرگیان لەخەڵک دەسەند .

* دانانی بەرنامەی میری و سیاسەتەکانی لەچۆنیەتی ڕێگەگرتن و خۆدزینەوە لە باج .

* ڕێگریکردن لە فێڵ و ڕوتانەوەی ھاوڵاتیان و بازرگانان .

== سەرچاوەسەرچاوەکان ==

*ویکیپیدیای عەرەبی {{Reflistسەرچاوەکان}}

== بەستەرە دەرەکیەکاندەرەکییەکان ==