ڤینۆس: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

'''ڤینوس''' (ھەروەھا ناسراوە بە '''ئەستێرەی بەربەیان'''، '''ئەستێرەی بەیان'''، '''ئەستێرەی ڕۆژێ'''، '''زوھرە'''، '''ناهی'''؛ {{بە ئینگلیزی|Venus}}) دووەمین [[گەڕەستێرە]]ی [[کۆمەڵەی خۆر]]ە , لەڕووی نزیکی لە خۆر , گەڕەستێرەیێکی خۆڵییەھەروەکخۆڵییە عەتارد،ھەروەک [[زاوە]] و مەریخ،[[بارام]]، لە ڕووی قەبارەو پێکھاتەی گشتیش لەزەوی ئەچێ.

لەبەرئەوەی کە ڤینوس نزیکترە لەرۆژلەزەوی، زۆربەی جار لەلەو وشوێنە شوێنەئەبندەبن کە خۆرخۆری لێیەلێیە، ,و وەلەبەرئەوەلەبەر ئەتوانرێئەوە دەتوانرێ لەسەر زەوییەوە ببینرێ لە پێش رۆژھەڵات , و ڕۆژاوا بە کاتێکیکەم،کاتێکی کەم، لەبەر ئەوە پێی ئەوترێدەوترێ:ئەستێرەی بەیانی، یان ئەستێرەی ئێوارە، لەوکاتەی کە ھەڵدێت ئەبێت بەدرەوشاوەترین تەنی ئاسمان.

بەھری شوێنەکە شیەوە ئەبێت بەیەکێک لەم دوو گەڕەستێرەیەی کە دووھەمیان گەڕەستێرەی (عەتاردە)[[زاوە]]یە کە دیاردەی تێپەڕەبوونیان بەسەردا ئەچەسپێدەچەسپێ , ئەمەش ئەکەونەدەکەونە نێوانی رۆژوزەوی،رۆژ و زەوی، دواین تێپەڕینی گەڕەستێرەی ڤینوس لە ساڵی ٢٠٠٤ز. بوو، تێپەرینی داھاتووشی ئەکەوێتەدەکەوێتە ساڵی ٢٠١٢. ز.

ڤینوسلەسەرڤینوس لەسەر ڕووی ڤینوسشڤینوسیش شاخی کانزایی ھەن، کەوا دا پۆشراون بە زوقمی کانزایی لە قوڕقوشم ئەتاوێتەوەدەتاوێتەوە. ئەبێدەبێ بەھەوا لەبەرزاییە گەرمیەکان. گەڕەستێرەیێکەگەرمیەکەیگەڕەستێرەیێکە گەرمیەکەی بەرزە، بایەکەشی بە ھێزە.بەھێزە و قەبارەکەی لە قەبارەی زەوی ئەچێ؟,دەچێ، ھەر بۆیەش پێ ئەوترێخوشکیدەوترێ خوشکی زەوی، کێشی ھەرکەسێکیش لەوی َلەوێ نزیک ئەبێدەبێ لە کێشی خۆی , بۆنموونەبۆ نموونە:ئەگەر لەسەرزەویلەسەر زەوی حەفتا حەفتاکیلۆکیلۆ بیت ئەوا لەوێ ئەبیتدەبیت بە ٦٣کیلۆشەست و سێ کیلۆ ھەورێکی چڕوپڕیش ڕووەکەی داپۆشیووە , کە ئەبێتەدەبێتە ھۆینەبینینی،ھۆی وبڕێکینەبینینی، و بڕێکی زۆر گەرمایی لە خۆر وەرئەگرێوەردەگرێ , و بەگەرمترین گەڕەستێرەی کۆمەڵەی خۆر دائەنرێدادەنرێ.لەڕووی گڕکان و بومەلەرزە چالاکەکان، و شاخ ودەشتەکانیو دەشتەکانی لەزەوی ئەچێدەچێ.بەڵام لە یەک نەچوونی سەرەکیان لەگەڵ زەویدا لەمەدایە،لەوەدایە کە کەشەکەی گەرمە، بەکەڵکی ژیان نایێت و ھەروەھا ھیچ مانگێکیھەیڤێکی پاشکۆی نیەنییە وەک زەوی.

گەرمیە مام ناوەندیەکەی ئەگاتەدەگاتە ٤٤٩ پلەی سەدی. لەنێو کەشەکەیدا دووەم ئۆکسیدیکاربۆن، ونایترۆجینو نایترۆجین ھەیە.