گۆڕان (فەلسەفە): جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

[[ھیراکلیتوس]] یەکەم فەیلەسووفە کە ڕاستەوخۆ بابەتی گۆڕانی خستۆتە بەر باس و لێکدانەوە. ئەم قسە پاراوە ھیی ئەوە کە ئەڵێ «کەس ناتوانێ دوو جار پێ بخاتە ناو یەک ڕووبارەوە».
<ref>
[https://en.wikiquote.org/wiki/Heraclitus وتەکانی ھیراکلیتوس]
</ref>
[[ئیلیایییەکان|ئیلیایییەکانیش]] بەتایبەتی دڵەودوای گۆڕان بوون و ژمارەیەک پرسگرێ و پرسیاری تازەیان داھێنا - لەوانە پارادۆکسی [[زینۆن]] - کە وای لیان کرد ئەوەندە بچنە پێشەوە کە بەتەواوی حاشا لە گۆڕان بکەن و بڵێن واقیع یەکێکە و ھیچ گۆڕانی بەسەردا نایێ. فەیلەسووفەکانی دواتر ئەو قسەیەیان ڕەت کردەوە و لە جیاتی پەرەیان بە سیستمگەلێکی تر وەکوو [[ئەتۆمیزم]] دا کە ھەوڵی ئەدا وەڵامێ بدۆزێتەوە بۆ پرسگرێکانی ئیلیایییەکان. لە سەردەمی مۆدێرندا، ھەندێ لەم کێشانە چوونە ناو مەڵبەندی ماتماتیکەوە و [[کالکولوس]] و [[شیکاری]] پەرەیان سەند و توانیان وەڵامێ ھەندێ لە پرسیارەکان بدنەوە.