بەڕەی کوردی: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

'''بەڕک''' یان '''(بەڕ، بەڕە، قالیچە، یاخود فەرشی کوردەواری)''' لە جیھانی مافوورفرۆشان بە مافووری کوردی (''Kurdish rug'') ياخودیاخود [[كوردستانکوردستان]] ناسراوه‌ناسراوە و دەسکردی وڵاتی کوردستانە، لە ڕووی جوگرافیاوە لە ڕۆژھەڵاتی [[تورکیا]]وه‌وە ده‌ستدەست پێده‌كاتپێدەکات تا نزیک چیاکانی تۆرۆس و به‌شه‌كانىبەشەکانی خوارووی [[قەفقاز]] و باکووری [[عێراق]] و [[ئەرمەنستان]] و باکووری ڕۆژئاوای [[ئێران]] دەگرێتەوە. جوانی بەڕەی کوردەواری لە زاڵ بوونی ڕەنگی شین و سەوز و زەعفەرانی دياره‌دیارە كه‌کە ئاخنراو بە نەخشی میناخانی و حەوزی گوڵزار. پەیکەری مافوورىمافووری كوردىکوردی لە خوری چێنراوه‌چێنراوە و پته‌وپتەو و توندهتوندە.

مافوور و بەڕکی دەسکردی وڵاتی کوردەواری به‌مه‌بەمە ناسراوه‌ناسراوە كه‌کە پڕه‌پڕە لە ھێما و ئاماژە، دەستچنی مافوورەکە هه‌ميشه‌ھەمیشە دەیەوێت بەسەرھاتی خۆی لە نەخشەکاندا گوزارشت بکات و په‌يامێکپەیامێک ئاڕاسته‌ىئاڕاستەی بينه‌رىبینەری بكابکا. نزيكتريننزیکترین به‌ڕكىبەڕکی ده‌وروبه‌ردەوروبەر كه‌کە نزيكه‌نزیکە لە فەرشی كوردیکوردی فەرشی ھۆزی یوروکە لە (ناوه‌ڕاستىناوەڕاستی ئەنادۆڵ) و فه‌رشىفەرشی كوردیکوردی خۆراسانە ([[قۆچان]]).

لە ڕۆژهەڵاتیڕۆژھەڵاتی کوردستانیش فەرشی بیجاڕ، فەرشی کولیایی لە ناوچەیی کولیاییی پارێزگەی کرماشان و هەروەهاھەروەھا گلیمی شاری هەرسینھەرسین زۆر ناسراو و بەناوبانگە.

* [https://web.archive.org/web/20060314040059/http://www.rugreview.com/95kurd.htm The Emergence of a Kurdish Rug Type]

* [http://0-www.search.eb.com.library.uor.edu/eb/article-9046468?query=Kurdish%20rugs&ct=eb Encyclopædia Britannica]{{dead link|date=September 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}

* [Neff, Ivan C. and Carol V. Maggs. Dictionary of Oriental Rugs. London: AD. Donker LTD, 1977. ISBN 978-0-949937-35-3]