ڕێژەی زێڕین: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

لە [[بیرکاری]] و ھەروەھا لە [[ھونەر|ھونەرەکانیشدا]]، دوو [[چەندێتی|بڕ]] لە حەنای یەکترا دەبنە خاوەنی '''ڕێژەی زێڕین''' ئەگەر [[ڕێژە|ڕێژەی]] کۆی ئەو دوو بڕە بە بڕە گەورەترەکە [[یەکسانی (بیرکاری)|یەکسان بێ بە]] ڕێژەی بڕە گەورەترەکە بە بچووکترەکە. ڕێژەی زێڕین نەگۆڕێکە لە بیرکاریدا کە [[گەورەیی (بیرکاری)|مەزناھییەکەی]] نێزیکەی 1.6180339887 دەبێ.<ref>لە درێژەدا چۆنێتیی بەدەستھێنانی ھەندی نەگۆڕەکە ڕوون کراوەتەوە.</ref> بێجگە ڕێژەی زێڕین، '''ڕێژەی خودایی'''<ref>[[لووکا پاچۆلی]] کتێبێکی نووسیوە بە ناوی ''De divina proportione'' واتە ''ڕێژەی یەزدانی''.</ref>، '''ڕێژەی دوور و ناوین'''<ref name="Euclid">ئیقلیدس، ''[http://aleph0.clarku.edu/~djoyce/java/elements/bookVI/bookVI.html توخمەکان]''، کتێبی ٦، پێناسەی ٣.</ref> و چەند ناوێکی تریشی ھەیە. بۆ نیشاندانی ئەم ڕێژەیە زیاتر پیتی [[ئەلفوبێی یۆنانی|یۆنانیی]] [[فی]] ('''φ''') بەکار دەبردرێ.

یەکەم پێناسەی نووسراوی ڕێژەی زێڕین لە [[توخمەکانی ئیقلیدس|توخمەکانی]] [[ئیقلیدس|ئیقلیدسدا]] ھاتووە: "دەوترێ ڕاستەھێڵێک لە ڕێژەی زێڕیندادوور و ناویندا لەت کراوە، ئەگەر گشت ھێڵەکە بەرامبەر بە لەتە گەورەکە وەکوو گەورەکە بەرامبەر بە بچووکەکە وا بێ."<ref name="Euclid"></ref> ئیقلیدس ھەروەھا چۆنێتیی لەتکردنی ھێڵەکەشی ڕوون کردۆتەوە.