ڤینۆس: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

'''ڤینۆسڤینوس''' (زوھراھەروەھا ناسراوە بە '''ئەستێرەی بەربەیان'''، '''ئەستێرەی بەیان'''، '''ئەستێرەی ڕۆژێ'''، '''زوھرە'''، '''قورخ'''، '''قورغ'''، '''کاروانقڕان'''، '''کاروانکوژ'''، '''کاروانکوژە'''، '''ناهی'''؛ {{بە ئینگلیزی|Venus}}) دووەمین ھەسارەی[[گەڕەستێرە]]ی [[کۆمەڵەی خۆرەخۆر]]ە , لەڕووی نزیکی لە خۆر , ھەسارەیێکیگەڕەستێرەیێکی خۆڵییەخۆڵییەھەروەک ھەروەک عەتارد ,عەتارد، و مەریخ، لە ڕووی قەبارەو پێکھاتەی گشتیش لەزەوی ئەچێ.

لەبەرئەوەی کە زوھراڤینوس نزیکترە لەرۆژ لەزەوی ,لەرۆژلەزەوی، زۆربەی جار لە و شوێنەئەبن کە خۆر لێیە , وەلەبەرئەوە ئەتوانرێ لەسەر زەوییەوە ببینرێ لە پێش رۆژھەڵات , و رۆژئاواڕۆژاوا بە کاتێکی کەم ,کاتێکیکەم، لەبەر ئەوە پێی ئەوترێ :ئەستێرەی بەیانیبەیانی، ،یانیان ئەستێرەی ئێوارەئێوارە، ،لەوکاتەیلەوکاتەی کە ھەڵدێت ئەبێت بەدرەوشاوەترین تەنی ئاسمان.

بەھری شوێنەکە شیەوە ئەبێت بەیەکێک لەم دوو ھەسارەیەیگەڕەستێرەیەی کە دووھەمیان ھەسارەیگەڕەستێرەی (عەتاردە) کە دیاردەی تێپەڕەبوونیان بەسەردا ئەچەسپێ , ئەمەش ئەکەونە نێوانی رۆژو زەوی ,رۆژوزەوی، دواین تێپەڕینی ھەسارەیگەڕەستێرەی زوھراڤینوس لە ساڵی ٢٠٠٤ز. بوو ،بوو، تێپەرینی داھاتووشی ئەکەوێتە ساڵی ٢٠١٢. ز.

زوھرا لەسەرڤینوسلەسەر ڕووی زوھراشڤینوسش شاخی کانزایی ھەن ,ھەن، کەوا دا پۆشراون بە زوقمی کانزایی لە قوڕقوشم ئەتاوێتەوە . ئەبێ بەھەوا لەبەرزاییە گەرمیەکان . ھەسارەیێکەگەڕەستێرەیێکەگەرمیەکەی گەرمیەکەی بەرزە ,بەرزە، بایەکەشی بە ھێزە . و قەبارەکەی لە قەبارەی زەوی ئەچێ؟, ھەر بۆیەش پێ ئەوترێئەوترێخوشکی خوشکی زەوی ,زەوی، کێشی ھەرکەسێکیش لەوی َ نزیک ئەبێ لە کێشی خۆی , بۆنموونە :ئەگەر لەسەرزەوی حەفتاکیلۆ بیت ئەوا لەوێ ئەبیت بە ٦٣کیلۆ ھەورێکی چڕوپڕیش ڕووەکەی داپۆشیووە , کە ئەبێتە ھۆی نەبینینی ,ھۆینەبینینی، وبڕێکی زۆر گەرمایی لە خۆر وەرئەگرێ , و بەگەرمترین ھەسارەیگەڕەستێرەی کۆمەڵەی خۆر دائەنرێ . لەڕووی گڕکان و بومەلەرزە چالاکەکان ,چالاکەکان، و شاخ ودەشتەکانی لەزەوی ئەچێ. بەڵام لە یەک نەچوونی سەرەکیان لەگەڵ زەویدا لەمەدایە ,لەمەدایە، کە کەشەکەی گەرمە ,گەرمە، بەکەڵکی ژیان نایێت و ھەروەھا ھیچ مانگێکی پاشکۆی نیە وەک زەوی .

.گەرمیە مام ناوەندیەکەی ئەگاتە ٤٤٩ پلەی سەدی. لەنێو کەشەکەیدا دووەم ئۆکسیدیکاربۆن، ونایترۆجین ھەیە.

نزیکە ٨٠%ی ڕووبەری زوھرا ,ڤینوس، دەشت وشێویوشێویگڕکانی گڕکانی نەرمن ,نەرمن، و رووبەرەکەی تریشی دوو کێشوەری بەرزن ,کێشوەریبەرزن، یەکێکیان لەنیوەی

باکوری ھەسارەکەدایەگەڕەستێرەکەدایە ئەوی تریشیان لە باشوری ھێڵی پشتێنەیی (الاسستواْ) )دایە . کێشوەری باکوری ناوی (عەشتارتیرا)یە,یە، بەناوی عەشتاری خواوەندی خۆشەویستی بابلیەکان وو، ،بەقەدبەقەد کێشوەری ئوستڕالیا ئەبێت . بەرزترین شاخ لەسەر زوھراڤینوس لەم کیشوەرەدایە,کیشوەرەدایە، وناوی (ماکسویل ماوەنتس )ە ,ە، و بەرزیەکەیی ئەگاتە ١١ کیلۆمەتر لەکیلۆمەترلە سەر ناوەڕاستی بەرزی رووبەری زوھرا ,ڤینوس، بەبەراوردکردنی لەگەڵ بەرزترین لوتکەی زەوی ,زەوی، ئەوا بەرزایی ئێفرێست کەمترە لە ٩کیلۆمەترە لە ئاست ڕووی دەریاوە . کیشوەری باشورەکەش ناوی (ئەفرۆدایت تیرا)یە ,یە، بەناوی خواوەندی خۆشەویستی یۆنانیەکانەوەیە , رووبەرێکی فراوانترئەگرێتەوە لە کیشوەری پێشوو، وبەقەد کیشوەری ئەمریکای باشور ئەبێ . و زۆرینەی ئەم کیشوەرەش لە پێچ پەناو دۆڵ پێک ھاتووە.

جگەجگەلە لە چاڵ ,چاڵ، ئەتوانرێ شاخ، و کێو بە شێوەیێکی بەربڵاو ببینرێ , بەسەر ھەسارەگەڕەستێرە بەردینەکان، جا زوھراشڤینوسش ھێندی نیشانەھێندینیشانە و دروشتمی رووکاری ناوازەی ھەیە ,ھەیە، لەمانەش :گڕکانی ھەرگیز نەگۆری (فاڕا)(farra) یە ,یە، کەلە شێوەی کولێرەیە , و قەبارەکەی لە نێوان ٢٠ تا ٥٠کیلۆمەتر , و بەرزیەکەیشی لە ١٠٠ تا ١٠٠٠مەتر لە سەر ئاستی رووکار ئەبێت , ھەروەھا داڕێژراوەداڕێژراوەشکانەوە شکانەوە تیشکیەکان ,تیشکیەکان، کەلە ئەستێرە ئەچن ,ئەستێرەئەچن، بەناوی :نوڤای (novae) , ھەروەھا دروشم و نیشانە تیشکیەکانتیشکیەکان، ،وو شکانەوە ناوەندیەکان کە لە تۆڕیتۆڕیجاڵجالوکە جاڵجالوکە ئەچن ,ئەچن، وبە جاڵجاڵۆ کەییەکان(arachoids)ەوە ناسراوە . ھەروەھا کۆرۆنای (coronae), کە بازنەوخوڵگەی شکانەوەیە ,شکانەوەیە، و ھێندی جاریش بە نزمایەتی دەوریان گیراوە . ئەمانە ھەموویان لەبنەڕەتدا دروشم و نیشانەی گڕکانین . ونزیکەی ھەموو دروشم و نیشانەکانی ھەسارەیگەڕەستێرەی زوھراڤینوس، ،بەوناوەیبەوناوەی (جێمس ماکسوێل) ناونراوە ,ناونراوە، ھەروا ناوچەی ئەلفاوبێتا , نەبێت.