|
[[File:Levant 830.svg|thumb|نەخشەی کەنعان و ناوچەکانی دەورووبەری به [[ئینگلیزی]]|400px200px|left]]
'''کەنعان''' ناوچەیەکی کەڤناری و [[عیبری|عیبری زمانهزمانە]] کهکە ئەڕۆکهئەڕۆکە هەریەکهھەریەکە لهلە ولاتانیوڵاتانی: [[ئیسرائیلئیسڕائیل]]، [[لوبنان]]، [[ئەردەن]]، [[سوریا]] و ناوچەی [[فەلەستین]] بەشێکیان هیھی کەنعان بووهبووە. ئەو ناوچەیە لە '''سەردەمی عەمارنە''' لە کۆتایی [[سەردەمی برۆنز]]، گرینگیەکی تایبەتی ھەبووە لەبەروەی جێگای پەیوەندی نێوان ئیمپراتۆریە مەزنەکانی کۆن وەکوو [[میسری کۆن]]، [[ھیتییەکان]] و [[ئاشوور]] بووە. ناوی ئەو ناوچەیە لە نووسراوەکانی ھەزارەی چوارەمی [[پێش زایین]] ھاتوە و دواتر لە ''نامەکانی عەمارنە'' وەکوو ''کیناحو'' (''Kinaḫḫu'') ناودەبرێ.
ئەو ناوچەیه له '''سەردەمی عەمارنه''' له کۆتایی [[سەردەمی برۆنز]]، گرینگیەکی تایبەتی هەبووه لەبەروەی جێگای پەیوەندی نێوان ئیمپراتۆریه مەزنەکانی کۆن وەکوو [[میسری کۆن]]، [[ھیتییەکان]] و [[ئاشوور]] بووه.
ناوی ئەو ناوچەیه له نووسراوەکانی هەزارەی چوارەمی [[پێش زایین]] هاتوه و دواتر له '''نامەکانی عەمارنه''' وەکوو ''کیناحو'' (''Kinaḫḫu'') ناودەبرێ.
[[File:KAnana.gif|thumb|ناوی کەنعان به خەتی هیرۆگلیف|300px|left]]
=== ڕیشهڕیشە ===
مانای تەواوی کەنعان دیار نیهنیە. لهلە نووسراوهنووسراوە میسریەکان دا ناوی کەنعان زۆرتر بارێکی نێگاتیڤی هەیهھەیە و وشەی "دز" و ""کەنعانیەکان"یان لەگەڵ بهبە کار هێناوهھێناوە و ئاماژەی کردوهکردوە بهبە خەڵکی یاخی ناوچەکهناوچەکە. بەڵام ئەو ناوە لە وشەی [[عیبری]] '''کێن''' (''כנען'') سەرچاوەی گرتووە، دەشکرێ ئاماژەیەک بێت بۆ ''سەرزەویەکانی خواروو'' لە وشەی سامی ''کێن'' بە مانای ''لە ژێر بوون، سەرکوت کراو'' کە پێچەوانی وشە ئارامیەکەیە کە مانای ''سەرزەویە بەرزەکان'' دەدا.<ref>http://books.google.co.uk/books?id=EC6XbOANT04C&pg=PA297#v=onepage&q&f=false</ref>
بەڵام ئەو ناوه له وشەی [[عیبری]] '''کێن ن''' (''כנען'') سەرچاوەی گرتووه، دەشکرێ ئاماژەیەک بێت بۆ '''سەرزەویەکانی خواروو''' له وشەی سامی '''کێن''' به مانای '''له ژێر بوون، سەرکووط کراو''' که پێچەوانی وشه ئارامیەکەیه که مانای '''سەرزەویه بەرزەکان''' دەدا.<ref>http://books.google.co.uk/books?id=EC6XbOANT04C&pg=PA297#v=onepage&q&f=false</ref>
پێش کۆچی [[قەومی بەنی ئیسرائیل|ئیسرائیلیەکان]] و تێکەڵ بوونیان لەگەڵ خەڵکی رەسەنی ناوچەکه،ناوچەکە، کەنعان شوێنی نیشتهنیشتە جێ بوونی [[ئەمووری|ئەمووریەکان]]. [[عیبری|عیبریەکان]] و خێڵهخێڵە [[ئارامیەکان|ئارامی]] و [[حووری|حووریەکان]]، و کەنعانیەکان و هەروەهاھەروەھا خێڵهخێڵە بیابان نشینەکانبیاباننشینەکان بوو . لە [[باکوور]] و لە کەنارەکانی [[لوبنان]]، [[سووریا]]، شاری ''فینیقیەکان''ی لێ بوون. زمانی کەنعانی ژێر لقێکە لە زمانەکانی [[باکووری ڕۆژھەڵات]]ی زمانی سامی. ▼
لهلە هەزارەیھەزارەی دووەمی [[پێش زایین]]، زۆرتری کەنعان لهلە ژێر فەرمانڕەوایی [[میسر|میسریەکان]] دابوو و بهبە پێی نووسراوەکانیان لهلە سەدەی ١٢ی [[پێش زایین]]، دواتر کۆنترۆلی [[سووریا]] و [[فەلەستین]]یان لهلە دەست هاتهھاتە دەر. ▼▲پێش کۆچی [[قەومی بەنی ئیسرائیل|ئیسرائیلیەکان]] و تێکەڵ بوونیان لەگەڵ خەڵکی رەسەنی ناوچەکه، کەنعان شوێنی نیشته جێ بوونی [[ئەمووری|ئەمووریەکان]]. [[عیبری|عیبریەکان]] و خێڵه [[ئارامیەکان|ئارامی]] و [[حووری|حووریەکان]]، و کەنعانیەکان و هەروەها خێڵه بیابان نشینەکان بوو.
[[File:Canaan (PSF).jpg|thumb|ناوچەی کەنعان له ١٣٠٠ی [[پێش زایین]]|400px|center]] ▼
== سەرچاوە ==
له [[باکوور]] و له کەنارەکانی [[لوبنان]]، [[سووریا]]، شاری '''فینیقیەکان'''ی لێ بوون. زمانی کەنعانی ژێر لقێکه له زمانەکانی [[باکووری ڕۆژهەڵات]]ی زمانی سامی.
* ویکی فارسی [//https://fa.wikipedia.org/wiki/ %DA%A9%D9%86%D8%B9%D8%A7%D9%86_کنعان_( %D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D9%87منطقه) کنعان] ▼
▲له هەزارەی دووەمی [[پێش زایین]]، زۆرتری کەنعان له ژێر فەرمانڕەوایی [[میسر|میسریەکان]] دابوو و به پێی نووسراوەکانیان له سەدەی ١٢ی [[پێش زایین]]، دواتر کۆنترۆلی [[سووریا]] و [[فەلەستین]]یان له دەست هاته دەر.
▲[[File:Canaan (PSF).jpg|thumb|ناوچەی کەنعان له ١٣٠٠ی [[پێش زایین]]|400px|center]]
== سەرچاوه ==
▲*ویکی فارسی [//https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D9%86%D8%B9%D8%A7%D9%86_(%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D9%87) کنعان]
{{reflist}}
== زیاتر بزانهبزانە ==
* [http://www.newadvent.org/cathen/03569b.htm زانیاری زیاتر لەبارەی کەنعان لهلە زانستنامەی کاسۆلیک]
* [http://canaanite.org/ canaanite.org ماڵپەڕێ لەبارەی مێژووی کەنعان و زمانەکەی]
| 