ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
|
|
|
[[پەڕگە:Redbloodcells.jpg|وێنۆک|خڕۆکەی سوور]]
'''خڕۆکەی سوور''' (بە ئینگلیسی Red blood cell) . ئه‌م جۆره خانه‌یه له نێوخوێندایه له‌بڕبڕه‌داره‌کان،فرمانی سه‌ره‌کی گواستنه‌وه‌ی ئۆکسجین(o2) له‌سیه‌کانه‌وه بۆ شانه‌کانی له‌ش.
[[پەڕگە:Https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/13/Redbloodcells.jpg|وێنۆک|خڕۆکەی_سوور]]
خڕۆکه'''خڕۆکەی سووره‌کانسوور''' وه‌کو(بە سکه[[ئینگلیزی]]: وایهRed لهblood هه‌ردوودیوهcell) چوونه‌ته‌ناوه. ئە‌م جۆرە [[خانە]]یە لە نێو [[خوێن]]دایە لە بڕبڕە‌دارە‌کان، فرمانی سە‌رە‌کی گواستنە‌وە‌ی ئۆکسجین(o2) لە سیە‌کانە‌وە بۆ شانە‌کانی لە‌ش. خڕۆکە سوورە‌کان وە‌کو سکە وایە لە ھە‌ردوودیوە چوونە‌تە‌ناوە ،ناوکیان نیه،له‌بارینیە،لە‌باری ئاسایه‌ئاسایە قةبارةیان (7.5٧٫٥)مایکرۆنه‌مایکرۆنە.ئه‌گه‌رئە‌گە‌ر قه‌باره‌یقە‌بارە‌ی له‌لە(6٦)مایکرون بچووکتربێت ئه‌واپێئە‌واپێ ده‌ڵێندە‌ڵێن microcyte ئه‌گه‌رئە‌گە‌ر گه‌وره‌ترگە‌ورە‌تر بوون له‌لە 9٩ مایکرۆن ئه‌وائە‌وا پێ یان ده‌ڵێندە‌ڵێن macrocyte .ئه‌گه‌رئە‌گە‌ر خرۆکه‌خرۆکە سووره‌کانسوورە‌کان به‌ئه‌ندازه‌یبە‌ئە‌ندازە‌ی جیاواز له‌لە خوێندا بوون ئه‌وائە‌وا پێ یان ده‌ڵێندە‌ڵێن (Anisicytosis) وه‌وە ئه‌گه‌رئە‌گە‌ر به‌شێوه‌یبە‌شێوە‌ی جیاواز له‌لە خوێندا هه‌بوونھە‌بوون ئه‌وائە‌وا پێیان ده‌ڵێندە‌ڵێن (Poikilocytosis) که‌له‌کاتیکە‌لە‌کاتی نه‌خۆشیدانە‌خۆشیدا ده‌بینرێتدە‌بینرێت.ژماره‌یژمارە‌ی خرۆکه‌سووره‌کانخرۆکە‌سوورە‌کان له‌خوێندالە‌خوێندا له‌باریلە‌باری ئاسایدا له‌لە خوێنی ئافره‌تدا3،4ئافرە‌تدا٣،٤ تا 5،5٥،٥ ملێونه‌ملێونە له‌لە پیاودا 4،1٤،١ تا 6٦ ملێونه‌له‌هه‌رملێونە‌لە‌ھە‌ر میکرولیترێکدا. سیتۆپلاسمی خڕۆکه‌خڕۆکە سوره‌کانسورە‌کان ئسفه‌نجیه‌وئسفە‌نجیە‌و به‌په‌رده‌یبە‌پە‌ردە‌ی پلاسما ده‌وره‌دراوه‌دە‌ورە‌دراوە ۆێگه‌ۆێگە ئه‌داتئە‌دات که‌کە خانه‌که‌خانە‌کە شێوه‌یشێوە‌ی خۆی بگۆری له‌شوێنه‌لە‌شوێنە باریککه‌کانباریککە‌کان ته‌سکه‌کانداتە‌سکە‌کاندا بچێته‌بچێتە ژووره‌وه‌ژوورە‌وە.له‌ناولە‌ناو سایتۆپلاسمی دا هیمۆگڵۆبینھیمۆگڵۆبین هه‌یه‌ھە‌یە که‌له‌کە‌لە پرۆتین و ئاسن پێک هاتووه‌ھاتووە. خرۆکه‌خرۆکە سووره‌کانسوورە‌کان به‌بە هۆیھۆی هیمۆگڵۆبینه‌وه‌ھیمۆگڵۆبینە‌وە له‌وشوێنه‌یلە‌وشوێنە‌ی که‌کە ئۆکسجین زۆره‌زۆرە ئاسنه‌که‌یئاسنە‌کە‌ی له‌گه‌ڵلە‌گە‌ڵ ئۆکسجین یه‌کیە‌ک ده‌گرێتدە‌گرێت ئۆکسی هیمۆگڵبینھیمۆگڵبین پیک ده‌هینندە‌ھینن له‌لە شوێنێک که‌کە ئۆکسجین که‌مکە‌م بێت لیک هه‌ڵده‌وه‌شێھە‌ڵدە‌وە‌شێ و ئۆکسجین ئازاد ده‌کاتدە‌کات. ئه‌مئە‌م سیفه‌تیسیفە‌تی هیمۆگلوبینھیمۆگلوبین له‌لە گواستنه‌وه‌گواستنە‌وە ئۆکسجین له‌لە سیه‌کانه‌وه‌سیە‌کانە‌وە بۆ شانه‌کانشانە‌کان زۆر سوود مه‌نده‌مە‌ندە. ته‌مه‌نیتە‌مە‌نی هه‌رھە‌ر خڕۆکه‌یه‌کیخڕۆکە‌یە‌کی سوور نزیکه‌ینزیکە‌ی چوار مانگه‌مانگە .
== ھاوبابەت ==
[[خڕۆکەی سپی]]
|
