زمانی عەرەبی: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

'''زمانی عەرەبی''' (بە عەرەبی: '''{{نووسەی عەرەبی|العربیة}}''') گەورەترین زمانەکانی گرووپی [[زمانە سامییەکان]]ە لە بارەی قسە پێکەرانەوە، و یەکێکە لە زمانە ھەرە بەربڵاوەکانی [[جیھان]] کە ٤٢٢ ملیۆن کەس قسەی پێ دەکات، و قسەپێکەرانی بەربڵاون لەو ناوچەیەی کە پێی دەوتری ناوچەی [[ڕۆژھەڵاتی ناوەڕاست]] و [[باکووری ئەفریقا]]، لەگەڵ زۆرێک لە شوێنەکانی تری جیھان کە لە دەوروبەری ئەم وڵاتانەن وەکوو: [[ئەھواز]]، [[تورکیا]]، [[چاد]]، [[مالی]]، [[سینیگال]]، [[ئێرتریا]]. زمانی عەرەبی گرنگیەکی تایبەتی ھەیە لە لای [[موسڵمان|موسڵمانان]]، چونکە زمانی [[قورئان|قورئانە]]، و زۆربەی زۆری خوداپەرستی لە ئاینی [[ئیسلام]]دا بەبێ زمانی عەرەبی ناکرێ{{ژێدەر پێویستە}}، ھەروەھا زمانی عەرەبی زمانێکی سەرەکیی بۆنەکانە لە چەند [[کڵێسا]]یەکی کریستیانی لە وڵاتە عەرەبیەکاندا. ھەروەھا زمانی عەرەبی زۆرێک لە کارە ئاینیەکان و بیرمەندیەکانی [[جوولەکەکان]]ی پێ نووسراوە لە [[سەدەکانی ناوەڕاست]]دا.

زمانی عەرەبی کاریگەریەکی ڕاستەوخۆ یان ناڕاستەوخۆیی ھەبووە لە سەر زۆرێک لە زمانەکانی وڵاتە ئیسلامیەکان، وەکوو [[تورکی]]، [[فارسی]]، [[ئوردیزمانی ئوردوو]]، و [[ئەلبانی]] وزمانە ئەفریقیەکان و زمانە ئەوروپیەکان وەکو [[ڕوسیڕووسی]] [[ئینگلیزی]]، [[فەڕەنسی]]، [[ئیسپانی]]، [[ئیتاڵی]]، و [[ئەڵمانی]]. ھەروەھا زمانی عەرەبی بە شێوەیەکی فەرمی یان نافەرمی دەخوێندرێت لە وڵاتە ئیسلامیەکان و ئەفریقایەکانی دەوروبەری وڵاتە عەرەبیەکان.

عەرەبی زمانی فەرمییە لە ھەموو وڵاتە زۆربە عەرەبەکان ھەروەھا زمانێکی فەرمیە لە وڵاتانی [[سینگالسێنیگال]]، [[مالی]]، [[تچادچاد]]، [[ئێرتریا]]. ھەروەھا زمانی عەرەبی وەک یەکێ لە زمانە فەرمیەکانی ڕێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان دانراوە.