ڕۆژژمێری ئێرانی: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

'''ڕۆژژمێری کۆچی ھەتاوی''' یان '''ڕۆژژمێری فارسی''' (بە فارسی: ھجری خورشیدی یان ھجری شمسی)، ڕۆژژمێرێکی ھەتاوییە (یان بەستراوە بە خولی ھەتاو (خۆر)ەوە). لە ٣٦٥ ڕۆژ پێک دێت لە ساڵی سادەدا و لە ٣٦٦ ڕۆژ پێک دێت لە ساڵی پڕدا، و دابەش دەبێت بەسەر ١٢ مانگدا، شەش مانگەکانی سەرەتای لە ٣١ ڕۆژ پێک دێن و پێنج مانگەکەی دواتر لە ٣٠ ڕۆژ پێک دێن، بەڵام مانگی دوانزە لە ٢٩ ڕۆژ پێک دێت لە ساڵی سادەدا و لە ٣٠ ڕۆژ پێک دێت لە ساڵی پڕدا،

 

ساڵی ھەتاوی دەست پێدەکات لە سەرەتای بەھاردا لە ٣١ی ئازاردا بە پێی [[ڕۆژژمێری زایینی]] بە گشتی و ھەندێک ساڵ لە ٢٢ یان ٢٠ی مارس دەست پێدەکات بە پێی بەرەو پێشچوونی ساڵی پڕ. و یەکەم ڕۆژی ساڵەکە بە [[نەورۆز]] ناو دەبرێت، ھەروەھا ڕۆژژمێری ھەتاوی یان فارسی بە ڕۆژمێری جەلالی ناو دەبرێت بە گەڕاندنەوە بۆ جەلالەدین مالک سوڵتانی خۆراسان.

 

{{ساڵی کوردی لە ڕۆژژمێرەکانی تردا|{{ئەمساڵی کوردی}}}}

زانای [[موسڵمان]] عومەر خەیام ئەم ڕۆژژمێرەی دانا، بە یارمەتی حەوت زانای گەردوونناس، بە وردترین ڕۆژژمێر دادەنرێت لە سەر زەویدا لە ئێستادا، ڕێژەی ھەڵە تیایدا بۆ ھەر ڕۆژێک ٣.٨ ملیۆن ساڵە لە بەرامبەردا ڕێژەی ھەڵە لە ڕۆژمێری زایینیدا ئەگاتە ڕۆژێک لە ٣٣٠٠ ساڵ، و ئەم رۆژژمێرە بەکاردێت لەلایەن ھەردوو وڵاتی [[ئێران]] و [[ئەفغانستان]]، و لە بەشێکی ڕۆژژمێری ئوم لقوڕادا بەکار دێت بۆ دیاریکردنی وەرزەکانی ساڵ.

ئێستا ساڵی {{#time: xiY}}ی کۆچی ھەتاوییە (=[[{{ئەمساڵی کوردی}}ی کوردی]]) بەرامبەر {{#time: [[Y|Yی]] [[ڕۆژژمێری زایینی|زایینی]]}}.

 

{| class="wikitable"

| colspan = "6" | <center>'''مانگەکانی کۆچی ھەتاوی'''</center>

|}

 

* [[ڕۆژژمێری کۆچیی]]

* [[ڕۆژژمێری زایینی]]

 

* [http://calendar.ut.ac.ir/Fa/CalBase/Solarbase.asp مێژووی کۆچی ھەتاوی]

* [http://www.ummulqura.org.sa سایتی فەڕمی ڕۆژژمێری ئوم لقوڕا]

[[da:Iranske kalender]]

[[de:Iranischer Kalender]]

[[el:Περσικό ημερολόγιο]]

[[en:Iranian calendars]]