زمانی برێتۆن: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان
ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
Calak (لێدوان | بەشدارییەکان) ب «بريتۆنى (زمان)»ی گواستەوە بۆ «زمانی بريتۆنى» |
Calak (لێدوان | بەشدارییەکان) خاوێنکردنەوە + زانیاریدانی زمان |
||
ھێڵی ١:
{{Infobox language
|name=برێتۆن
|nativename=برێژۆنێک/Brezhoneg
|pronunciation=[bʀe.ˈzõː.nɛk]
|states= [[ئاڵا|فه‌ڕه‌نسا]]
|region= [[بریتانی]]
|speakers= ٢٠٦،٠٠٠
|date=٢٠٠٧
|ref=<ref name="Broudic2009">[[Fañch Broudic]], 2009. ''Parler breton au XXIe siècle – Le nouveau sondage de TMO-Régions.'' (including data from 2007: 172,000 speakers in Lower Brittany; slightly under 200,000 in whole Brittany; 206,000 including students in bilingual education)</ref>
|familycolor=ھیندوئورووپایی
|fam2=[[زمانە سێلتییەکان|سێلتی]]
|fam3=[[زمانەکانی سێلتیی دوورگەیی|سێلتیی دوورگەیی]]
|fam4=[[زمانە برێتۆنییەکان|برێتۆنى]]
| iso2 = bre▼
|script=[[ئەلفوبێی لاتینی]]
| iso3 = bre▼
|iso1=br
|lingua=50-ABB-b (varieties:
50-ABB-ba to -be)
|notice=IPA
}}
'''زمانی برێتۆن''' (بە [[زمانی ئینگلیزی|ئینگلیزی]]: ''Breton language'') یان بە زمانى خۆیان برێژۆنێک (Brezhoneg) یەکێکە لە [[زمانە سێلتییەکان]] کە لە [[ھەرێمى بریتانى]] (Brittany) قسەى پێ دەکرێت و دەکەوێتە باکوورى رۆژاواى [[فەرەنسا]]. بنەچەى زمانەکە لە زمانى ئاخاوتنى کۆنى خەڵکى [[بریتانیاى مەزن]]ە و لەوێوە لە سەردەمەکانى سەرەتاى زاییندا ھاتوونەتە ئەو دیوى ئەرمۆریکا (Armorica) و کەنارەکانى ترى رۆژاواى فەرەنسا. زمانی برێتۆن ھاوبنجە لەگەڵ زمانى وێڵزى و کۆرنی کە بە زمانى باشووری رۆژاواییەکانى بریتۆن ناسراون.
==مێژوو==
[[پەڕگە:
زمانى برێتۆنى لە بنەڕەتدا لە دیوى کەنارەکانى خوارووى بریتانیاوە پەڕیوەتەوە لێوارى (La Roche-Bernard)ى رۆژھەڵاتى ڤانی (Vannes) -سەیرى نەخشەکە بکە- کاریگەرى ئەم زمانە لە سەدەکانى ناوەندا دیاربوو لە سەر ئاخاوتنى خەڵکى فەرەنسا بەلام دەسەلاتدارانى وڵات زیاتر مەیلى بە کارھێنانى زمانى لاتینیان ھەبوو. ئێستا وشەو زاراوەى برێتۆنى لە ناو ئاخاوتنى [[زمانى فەڕەنسی]]دا جێگەیان ھەیە<ref>[http://www.breizh.net/icdbl/saozg/endangered.htm#Image%20No.%202:%20Breton%20is%20a%20hindrance%20to%20good%20citizenship زانیارى لە بارەى زمانى بریتۆن]</ref>.
سەربارى تەوژمى میدیایی زمانى فەڕەنسى بە سەر ھەرێمى بریتانى بەڵام ئەم زمانە تا ئێستا لەلایەن ٢٠٠ ھەزار کەسەوە زمانى دایکە، لە سەرەتاى سەدەى ڕابردوو ژمارەى ئەو کەسانەى بەم زمانە قسەیان دەکرد لە فەرەنسا نزیکەى یەک ملیۆن و سێ سەد ھەزار کەس دەبوون، تەوژمى زمانەوانى و میدیایی و رۆلی سیاسەت لە بەرژەوەندى زمانى بریژى نەبووە.
=== وشه‌كانى زمانى بريژى===▼
لە خوارەوە چەند وشەیەکى زمانى بریژى و وێکچوونى لەگەڵ زمانى وێلزى و کۆرنى و ئینگلیزیدا ھاتووە.
{| class="wikitable" style="text-align: center"
|-
!بریتۆن
!کۆرنى (Cornish)
!وێلزى
!ئێرلەندى
!<small>گێلى سکۆتلەندى<br/>(Scottish Gaelic)</small>
!مانکس (Manx)
!ئینگلیزی
!'''واتا'''
|-
Line ٤٦ ⟶ ٤٩:
|ta lioar '''aym'''
|I have a book
|من
|-
|un died zo '''ganit'''<br/><span style="font-size: 90%">a drink is '''with-you'''</span>
Line ٥٥ ⟶ ٥٨:
|ta jiogh '''ayd'''
|you have a drink
|تۆ خواردنەوەت ھەیە
|-
|un urzhiataer zo '''gantañ'''<br/><span style="font-size: 90%">a computer is '''with-him'''</span>
Line ٦٤ ⟶ ٦٧:
|ta co-earrooder '''echey'''
|he has a computer
|ئەو کۆمپیوتەرى ھەیە
|-
|ur bugel zo '''ganti'''<br/><span style="font-size: 90%">a child is '''with-her'''</span>
Line ٧٣ ⟶ ٧٦:
|ta lhiannoo '''eck'''
|she has a child
|
|-
|ur c'harr zo '''ganimp''' (or '''ganeomp''')<br/><span style="font-size: 90%">a car is '''with-us'''</span>
Line ٨٢ ⟶ ٨٥:
|ta gleashtan/carr '''ain'''
|we have a car
| ئێمە ئۆتۆمۆبیلمان ھەیە
|-
|un ti zo '''ganeoc'h'''<br/><span style="font-size: 90%">a house is '''with-you'''</span>
Line ٩١ ⟶ ٩٤:
|ta thie '''eu'''
|you [pl] have a house
|ئێوە ماڵتان ھەیە
|-
|arc'hant zo '''ganto''' (or '''gante''')<br/><span style="font-size: 90%">money is '''with-them'''</span>
Line ١٠٠ ⟶ ١٠٣:
|ta argid '''oc'''
|they have money
|ئەوان پارەیان ھەیە
|}
ھەروەھا بڕوانە شێوازەکانى درکاندن:
{| class="wikitable"
|-
Line ١٢٦ ⟶ ١٢٩:
|}
==نموومەکان==
===Lord's Prayerنوێژ بۆ خودا===▼
:Hon Tad,
:c'hwi hag a zo en Neñv,
Line ١٤٠ ⟶ ١٤٣:
:met hon dieubit eus an Droug.
===وشەکان و دەقەکانی بریتۆن===
ھەرکەس بە سەردان بچێت بۆ ھەرێمى بریتۆنەکان ئەم وشانە زۆر بەرچاو کەوێ.
{| class="wikitable"
|-
! Breton !! English !!
|-
| deuet mat || welcome ||
|-
| deuet mat oc'h || you're welcome || تۆ
|-
| Breizh || Brittany||
|-
| brezhoneg || Breton ''(language)''|| زمانى
|-
| ti, "ty" || house|| ماڵ
|-
| ti-kêr || town hall||
|-
| kreiz-kêr || town centre|| ناوشار
|-
| da bep lec'h || all directions||
|-
| skol || school||
|-
| skol-veur || university||
|-
| kenavo || goodbye||
|-
| krampouezh || pancakes (''a'' pancake = ur grampouezh''enn'')|| گرامپۆژ(
|-
| sistr || cider||
|-
| yec'hed mat || Cheers!|| نۆشى
|-
| war vor atav || always at sea||
|-
| [[kouign amann]] || rich butter and sugar cake||
|}
== پەراوێز ==
{{reflist}}
==بەستەر بۆ دەرەوە==
* [http://www.ofis-bzh.org/index.php The official website] of [[Ofis ar Brezhoneg]]▼
{{نێوانویکی|code=br}}
* [http://www.breizh.net/icdbl/saozg/endangered.htm An essay about the situation of the Breton language]
* [http://www.breizh.net/saozneg/mahtmls.php 100 Words relating to the internet in Breton]
Line ١٨٧ ⟶ ١٩٥:
* [http://www.omniglot.com/writing/breton.htm Entry at Omniglot]
===
* [http://www.etymos.de/us/languages/breton/index.htm English online dictionary and grammar for Breton]
* [http://www.logosdictionary.com/pls/dictionary/new_dictionary.index_p A multilingual dictionary containing many Breton words alongside those of other languages]
Line ٢٠٠ ⟶ ٢٠٨:
[[af:Bretons]]
[[als:Bretonisch]]
[[ar:لغة
[[an:Idioma bretón]]
[[frp:Breton]]
| |||