ناوەڕۆکی سڕاو ناوەڕۆکی زیادکراو
|
|
|
#REDIRECT [[قانوونی ڕاکێشانی گەردوونی]]
[[Image:NewtonsLawOfUniversalGravitation.svg|thumb|left|300px]]
'''یاسای ڕاکێشانی گەردوونی نیوتن''' دەڵێت کە هەر شتێک لە [[گەردوون]]دا هەر شتێکی تر لە ڕێگای [[هێز (فیزیک)|هێز]]ێکەوە ڕادەکێشێت، کە ئەو هێزە ڕاستەوخۆ هاوڕێژەیە لەگەڵ [[هەرژە]]کانی ئەو دوو شتە و بە پێچەوانەوە هاوڕێژەیە لەگەڵ مەودای نێوانیاندا دووجا. ئەمە [[قانوونی فیزیکی|قانوونێکی فیزیکی]] گشتییە کە لە بینینە ئەزموونییەکان <ref>Empirical Observations</ref> بە دەست هاتووە، بە هۆی ئەو شتەوە کە [[ئیساک نیوتن|نیوتن]] پێی وتووە [[هەڵهێنجان]]. ئەم قانوونە بەشێکە لە [[میکانیکی کلاسیک]] و لە پەڕتووکەکەی نیوتن، [[پرەنسیپە بیرکارییەکانی فەلسەفەى سروشتی]]دا، کە یەکەمجار ساڵی ١٦٨٧ بڵاوبۆتەوە، فورمووڵرێژی کراوە.
بە زمانی مۆدێرن، قانوونەکە ئەمەیە:
هەر [[هەرژەی نوقتەیی]]یەک <ref>Point Mass</ref> هەر هەرژەی نوقتەیی‌یەکی تر لە رێگای هێزێکەوە کە دەکەوێتە درێژایی ئەو هێڵە کە دوو نوقتەکە پێکەوە دەلکێنێت، ڕادەکێشێت. هێزەکە ڕاستەوخۆ هاورێژەیە لەگەڵ بەرهەمی لێکدانی دوو هەرژەکە و بەپێچەوانەوە هاورێژەیە لەگەڵ دووجای مەودای نێوانیاندا:
:<math>F = G \frac{m_1 m_2}{r^2}</math>،
کە تێیدا:
* ''F'' گەورەیی هێزی ڕاکێشانی نێوان دوو هەرژەکەیە،
* ''G'' [[نەگۆڕی ڕاکێشان]]ە،
* ''m''<sub>1</sub> هەرژەی نوقتەی یەکەمە،
* ''m''<sub>2</sub> هەرژەی نوقتەی دووهەمە، وە
* ''r'' مەودای نێوانی دوو نوقتەکەیە.
== پەراوێزەکان ==
<references/>
[[Category:فیزیک]]
|
