ھێرمینۆتیک: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

== ڕابردە ==

ھاوکات لەگەڵ تێپەڕبوون لە [[سەدەکانی ناوین]] و لەناوچوونی زاڵێتیی [[کڵێسای کاتۆلیک|مەسیحییەتی کاتۆلیک]]، [[کتێبی پیرۆز|کتێبیکتابی پیرۆزیش]] لە ژێر سێبەری کڵێسەکەنیسە دەرچوو و ھاتە ناو خەڵک. لەم کاتەدا کە خەڵک بۆ خوێندنەوە و فامکردنی کتێبیکتابی پیرۆز بە ئازادی گەییبوون، یاساقانوون و ڕێسایەکی پێدەویست تا بەر بە شپرزی و شێواویی تەفسیر بگرێت و بۆ فامکردنی دروست و تێگەیشتن لە مانایمەعنای ڕاستەقینەی دەقە ئایینییەکاندینییەکان دەستی خوێنەران بگرێ. [[شلایەرماخەر]] و [[دیلتای]] دوو کەس لە زانایانی ئەو سەردەمەزەمەنە بوون کە بنەڕەتیئەسڵی یەکەم پرەنسیپەکانی زانستیعیلمی تەفسیر یا ھێرمینۆتیک - یان لە [[سەدەی نۆزدەیەمدا١٩یەم|سەدەی نۆزدەیەم]]دا دانا. ئەم دوو کەسە لەسەر ئەو باوەڕە بوون کە مانایەکیمەعنایەکی دوایی یا تێگەیشتنێکی کۆتایی لە دەقدا ھەیە و ئەرکی لێکدەرەوە ئەوەیە کە بە ناسینی دەقەکە و چوونەوە بە نیشانەکانی ناو دەقەکە و گۆڕینی ڕێگاکانی تەفسیر، ھەوڵ بدات بەو مانامەعنا دواییە بگات. دیلتای ھەروەھا باوەڕیدیلتای ئیمانی ئەوەبەوە بوو کە بۆ تێگەیشتنی باشتر لە دەقەکە، دەبێ بزانرێ قەست و نیەتی دانەرەکەی چی بووە.