پیم فۆرتاین: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

'''پیم فۆرتاین''' (ناوی ته‌واویتەواوی: ''Wilhelmus Simon Petrus Fortuyn''، [[١٩ی شوبات]]ی [[١٩٤٨]] – [[٦ی ئایار]]ی [[٢٠٠٢]]) سیاسه‌تمه‌دارسیاسەتمەدار و پسپۆڕی بواری کۆمه‌ڵایه‌تیکۆمەڵایەتی و نووسه‌رنووسەر و ستوون نووسی [[ھۆلەند]]ی بوو، پله‌یپلەی دکتۆرای له‌لە زانسته‌زانستە کۆمه‌ڵایه‌تیه‌کانداکۆمەڵایەتیەکاندا هێنابووھێنابوو و له‌لە نێوان ساڵانی ١٩٩٠- ١٩٩٥ مامۆستا بوو له‌لە زانکۆی ئیراسموس (Erasmus Universiteit) له‌لە شاری [[رۆته‌ردامرۆتەردام]]ی هۆله‌ندھۆلەند.

فۆرتاین هه‌تاھەتا ساڵی [[١٩٨٩]] ئه‌ندامێکیئەندامێکی چالاک بوو له‌لە [[پارتی کرێکارانی هۆله‌ندھۆلەند]] (PvdA) له‌پاشاندالەپاشاندا ئه‌وئەو پارته‌یپارتەی به‌جێهێشتبەجێھێشت و رۆیشته‌رۆیشتە نێو [[پارتی ئازادی گه‌لییگەلیی دیموکراسی]] (VVD) به‌ڵامبەڵام له‌لە پاشاندا له‌ولەو پارته‌شپارتەش نه‌مانەما و ساڵی ٢٠٠٢ به‌رله‌وه‌یبەرلەوەی هه‌ڵبژاردنه‌کانیھەڵبژاردنەکانی هۆڵه‌نداھۆڵەندا له‌ولەو ساڵه‌ساڵە ئه‌نجامئەنجام بدرێت و به‌رله‌وه‌یبەرلەوەی بکوژرێت بۆخۆی سه‌ربه‌خۆسەربەخۆ لیستێکی سیاسی به‌بە ناوی [[لیستی فۆرتاین]]ی ڕاگه‌یاندڕاگەیاند.

بۆچوونه‌کانیبۆچوونەکانی ئه‌وئەو له‌مه‌ڕلەمەڕ [[ئیسلام]] و سیاسه‌تیسیاسەتی حکوومه‌تحکوومەت به‌رامبه‌ربەرامبەر به‌بە بێگانه‌کانبێگانەکان و له‌وه‌شلەوەش زیاتر شێوازی خۆی له‌لە به‌ڕێوه‌بردنیبەڕێوەبردنی سیاسه‌تیسیاسەتی وڵاتدا بوونه‌بوونە هۆیھۆی ئه‌وه‌یئەوەی که‌کە زۆر له‌لە نه‌یاره‌کانینەیارەکانی مۆرکی [[پۆپۆلیست]]ی به‌سه‌ردابەسەردا بده‌نبدەن.

فۆرتاین که‌سێکیکەسێکی نێرباز (هۆمۆسیکسیھۆمۆسیکسی) بوو، ئه‌وئەو ڕاشکاوانه‌ڕاشکاوانە باسی ئه‌وه‌یئەوەی ده‌کرددەکرد و نه‌یده‌شارده‌وه‌،نەیدەشاردەوە، شێوازی به‌ڕیوه‌بردنیبەڕیوەبردنی کۆڕ و سێمینار و مێزگرده‌کانیمێزگردەکانی که‌کە هه‌ندێکھەندێک جار ئه‌گره‌سیفانه‌ئەگرەسیفانە و شه‌ڕفرۆشانه‌شەڕفرۆشانە بوون، سه‌رنجیسەرنجی زۆر که‌سیکەسی بۆلای خۆی ڕاکیشابوو، نووسین و گوتاره‌کانگوتارەکان و مێزگرده‌کانیمێزگردەکانی هێنده‌ھێندە زۆرن به‌بە تایبه‌تتایبەت کتێبه‌که‌یکتێبەکەی خۆی به‌بە ناوی «دژ به‌بە ئیسلام کردنی چانده‌که‌مانچاندەکەمان» (Tegen de Islamisering van onze Cultuur) بوونه‌بوونە هۆیھۆی ئه‌وه‌یئەوەی که‌کە پاش کوژرانی زۆر که‌سکەس هه‌مانھەمان بۆچوونه‌کانیبۆچوونەکانی هه‌ڵگرنه‌وه‌ھەڵگرنەوە و له‌ملەم باره‌شه‌وه‌بارەشەوە ئه‌مئەم رێبازه‌رێبازە زۆر جار به‌بە «شۆڕشی فۆرتاین» یا «فۆرتاینیزم» ناوی ده‌برێتدەبرێت.

رۆژی ٦ی ئایاری ٢٠٠٢ و ته‌نیاتەنیا نۆ رۆژ به‌ربەر له‌لە ئه‌نجامدانیئەنجامدانی هه‌ڵبژاردنیھەڵبژاردنی په‌رله‌مانپەرلەمان له‌لە هۆله‌ند،ھۆلەند، ئه‌وئەو هه‌ڵبژاردنه‌یھەڵبژاردنەی که‌کە فۆرتاین به‌بە لیستی خۆی به‌شداریبەشداری تێدا کردبوو، کاتژمێر ده‌وروبه‌ریدەوروبەری شه‌شیشەشی ئێواره‌ئێوارە پاش ئه‌وه‌یئەوەی چاوپێکه‌وتنێکچاوپێکەوتنێک له‌گه‌ڵلەگەڵ رادیۆیدا ئه‌نجامئەنجام ده‌دات،دەدات، فۆرتاین دێته‌دێتە ده‌ره‌وه‌دەرەوە و ده‌ستبه‌جێدەستبەجێ له‌لە لایه‌نلایەن که‌سێکیکەسێکی ڕادیکاڵی چه‌پیچەپی چالاكوانی بواری ژینگه‌ژینگە ده‌کوژرێت،دەکوژرێت، رۆژی ١٠ی هه‌مانھەمان مانگ له‌لە ڕێوڕەسمێکی پڕشکۆدا فۆرتاین له‌لە هه‌مانھەمان شوێنی له‌دایکلەدایک بوونی خۆی ناژرا، به‌ڵامبەڵام له‌لە [[٢٠ی تەمموز]]ی هه‌مانھەمان ساڵدا دیسان لاشه‌که‌یلاشەکەی فۆرتاین له‌لە [[ئیتالیا]] له‌لە هه‌مانھەمان ئه‌وئەو شوێنه‌یشوێنەی که‌کە خۆی خانویه‌کیخانویەکی بۆ پشوودان تێدا کڕیبوو به‌بە ناوی Provesano به‌خاکبەخاک سپێردرایه‌وه‌سپێردرایەوە.

بکوژه‌که‌یبکوژەکەی پیم فۆرتاین چه‌ندچەند خوله‌کیکیخولەکیکی که‌مکەم پاش ئه‌نجامدانیئەنجامدانی کاره‌که‌یکارەکەی له‌لە لایه‌نلایەن پۆلیسه‌وه‌پۆلیسەوە ده‌ستگیردەستگیر کرا، له‌لە دادگادا ڕاشکاوانه‌ڕاشکاوانە دانی به‌بە تاوانه‌که‌یتاوانەکەی خۆی نا و هۆکاریھۆکاری کوشتنه‌که‌شیکوشتنەکەشی بۆ ئه‌وه‌ئەوە گه‌ڕانده‌وه‌گەڕاندەوە که‌کە فۆرتاین هه‌ڕه‌شه‌ھەڕەشە بووه‌بووە بۆسه‌ربۆسەر کۆمه‌ڵگاکۆمەڵگا به‌تایبه‌تبەتایبەت بۆسه‌ربۆسەر هه‌ندێکھەندێک له‌لە چینەکانی کۆمه‌ڵگاکۆمەڵگا وه‌کوەک موسڵمانه‌کانموسڵمانەکان و په‌نابه‌ره‌کانپەنابەرەکان و ئه‌وانه‌یئەوانەی که‌کە مانگانه‌مانگانە پاره‌پارە له‌لە شاره‌وانیشارەوانی وه‌رده‌گرنوەردەگرن بۆ بژیوی خۆیان و لە ساڵی [[٢٠٠٣]] له‌لە لایه‌نلایەن دادگاوه‌دادگاوە به‌بە هه‌ژده‌ھەژدە ساڵ زیندان حوکمدرا.