پیم فۆرتاین: جیاوازیی نێوان پێداچوونەوەکان

پیم فۆرتاین سیاسه‌تمه‌دار و پسپۆڕی بواری کۆمه‌ڵایه‌تی و نوسه‌رو ستوون نوس بوو، پله‌ی دکتۆرای له‌ زانسته‌ کۆمه‌ڵایه‌تیه‌کاندا هێنابوو، له‌ نێوان ساڵانی ١٩٩٠- ١٩٩٥ مامۆستا بوو له‌ زانکۆی ئیراسموس Erasmus Universiteit له‌ شاری رۆته‌ردام Rotterdam ی هۆڵه‌ندا. فۆرتاین هه‌تا ساڵی ١٩٨٩ ئه‌ندامێکی چالاک بوو له‌ پارتی کرێکارانی هۆڵه‌ندا PvdA له‌پاشاندا ئه‌و پارته‌ی به‌جێهێشت و رۆشته‌ نێو پارتی ئازادی گه‌لیی دیموکراسی VVD به‌ڵام له‌ پاشاندا له‌و پارته‌ش نه‌ما و ساڵی ٢٠٠٢ به‌رله‌وه‌ی هه‌ڵبژاردنه‌کانی هۆڵه‌ندا له‌و ساڵه‌ ئه‌نجام بدرێت و به‌رله‌وه‌ی بکوژرێت بۆخۆی به‌ سه‌ربه‌خۆ لیستێکی سیاسی به‌ ناوی لیستی فۆرتاین راگه‌یاند.▼

بۆچوونه‌کانی ئه‌و له‌مه‌ڕ ئیسلام و سیاسه‌تی حکومه‌ت به‌رامبه‌ر به‌ بێگانه‌کان و له‌وه‌ش زیاتر شێوازی خۆی له‌ به‌ڕێوه‌بردنی سیاسه‌تی وڵاتدا بوونه‌ هۆی ئه‌وه‌ی که‌ زۆر له‌ نه‌یاره‌کانی مۆرکی پۆپۆلیستی به‌سه‌ر ئه‌ودا بده‌ن.▼

فۆرتاین که‌سێکی نێرباز( هۆمۆسیکسی) بوو، ئه‌و راشکاوانه‌ باسی ئه‌وه‌ی ده‌کرد و نه‌یده‌شارده‌وه‌، شیوازی به‌ڕیوه‌بردنی کۆڕو سیمینارو میزگرده‌کانی که‌ هه‌ندێک جار ئه‌گره‌سیفانه‌و شه‌ڕفرۆشانه‌ بوون، سه‌رنجی زۆر که‌سی بۆلای خۆی راکیشابوو، نوسین و گوتاره‌کانو مێزگرده‌کانی هێنده‌ زۆرن به‌ تایبه‌ت کتێبه‌که‌ی خۆی به‌ ناوی ( دژ به‌ ئیسلام کردنی کلتوره‌که‌مان- Tegen de Islamisering van onze Cultuur) بوونه‌ هۆی ئه‌وه‌ی که‌ پاش کوژرانی زۆر که‌س و لایه‌ن هه‌مان بۆچوونه‌کانی ئه‌و هه‌ڵگرنه‌وه‌ له‌م باره‌شه‌وه‌ ئه‌م رێبازه‌ زۆر جار به‌ ( شۆڕشی فۆرتاین) یاخود ( فۆرتاینیزم) ناوی ده‌برێت.▼

کوژرانی فۆرتاین:▼

رۆژی ٦-٥-٢٠٠٢ واته‌ ته‌نها نۆ رۆژ به‌ر له‌ ئه‌نجامدانی هه‌ڵبژاردنی په‌رله‌مان له‌ هۆڵه‌ندا، ئه‌و هه‌ڵبژاردنه‌ی که‌ فۆرتاین به‌ لیستی خۆی به‌شداری تێدا کردبوو، کاتژمێر ده‌وروبه‌ری شه‌شی ئێواره‌ پاش ئه‌وه‌ی چاوپێکه‌وتنێک له‌گه‌ڵ رادیۆیدا ئه‌نجام ده‌دات ، فۆرتاین دێته‌ ده‌ره‌وه‌ و ده‌ستبه‌جێ له‌ لایه‌ن که‌سێکی رادیکالی چه‌پی چالاكوانی بواری ژینگه‌ ده‌کوژرێت، رۆژی ١٠ی هه‌مان مانگ له‌ مه‌راسیمێکی پڕ شکۆدا فۆرتاین له‌ هه‌مان شوێنی له‌دایک بوونی خۆی به‌ خاک سپێردرا، به‌ڵام له‌ ٢٠ مانگی ژولی ( گه‌لاوێژ) ی هه‌مان ساڵدا دیسانه‌وه‌ لاشه‌که‌ی فۆرتاین له‌ ئیتالیا له‌ هه‌مان ئه‌و شوێنه‌ی که‌ خۆی خانویه‌کی بۆ پشودان تێدا کڕی بوو به‌ ناوی Provesano به‌خاک سپێردرایه‌وه‌.▼

بکوژه‌که‌ی پیم فۆرتاین چه‌ند خوله‌کیکی که‌م پاش ئه‌نجامدانی کاره‌که‌ی له‌ لایه‌ن پۆلیسه‌وه‌ ده‌ستگیر کرا، له‌ دادگادا راشکاوانه‌ دانی به‌ تاوانه‌که‌ی خۆیدا ناو هۆکاری کوشتنه‌که‌شی بۆ ئه‌وه‌ گه‌ڕانده‌وه‌ که‌ فۆرتاین هه‌ڕه‌شه‌ بووه‌ بۆسه‌ر کۆمه‌ڵگا به‌تایبه‌ت بۆسه‌ر هه‌ندێک له‌ توێژه‌کانی کۆمه‌ڵگا وه‌ک موسڵمانه‌کان و په‌نابه‌ره‌کان و ئه‌وانه‌ی که‌ مانگانه‌ پاره‌ له‌ شاره‌وانی وه‌رده‌گرن بۆ بژێوی خۆیان.. ساڵی ٢٠٠٣ له‌ لایه‌ن دادگاوه‌ به‌ هه‌ژده‌ ساڵ زیدنانی حوکمدرا.▼